وزیر امور خارجه گفت: بیش از ۱۲ میلیارد دلار تاکنون پول و سرمایه کشور‌های غربی برای جنگ با روسیه وارد اوکراین شده، اما ایران را متهم می‌کنند.
به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صداوسیما ، حسین امیرعبداللهیان در ششمین کنفرانس تاریخ روابط خارجی که در مرکز مطالعات وزارت امور خارجه برگزار شده است با بیان اینکه در طول تاریخ ایران بعضا رجال کم دانش و یا وابسته و عامل بیگانه همچون دست پنهان قوای اهریمنی تلاش کرده است که از درون انسجام دیپلماسی ایران را مورد هدف قرار دهند، تصریح کرد: در این میان مردان میهن پرست در آسمان دیپلماسی ایران کم نبوده‌اند که در برابر این تلاش‌ها و خیانت‌ها و دسیسه بازی‌ها ایستاده اند.
امیرعبداللهیان گفت: مطالعه و پژوهش در حوزه مناسبات گذشته ایران زمینه افزایش سطح دانایی ما از رویه‌های سایر کشور‌ها و تجربه‌های موفق و ناموفق را فزونی می‌بخشد.
وی بابیان اینکه این کنفرانس نگاهی به دویستمین سال تاسیس دستگاه دیپلماسی ایران دارد، گفت: ایران از پیشینه تاریخی قابل اعتنایی از تجارب و آزموده‌های بسیار در تنظیم مناسبات خود با دیگران برخوردار است. ابتکارات و رویه‌های مذاکراتی در دفاع از حاکمیت ملی و تمامیت ارضی مشهود است با این وجود در مقاطعی تلخ به دلیل ضعف نظام‌های حاکم یا عدم همبستگی ملی نتوانسته در چارچوب روند‌های ملی از منافع کلی خود دفاع کند.
وزیر امور خارجه گفت: ما در دستگاه دیپلماسی پاییند به حل و فصل چالش‌ها از طریق گفتگو هستیم.
امیرعبداللهیان یادآور شد: خیانت ورزی و غرض ورزی برخی در مقاطعی، چون عهد وزارت و صدر اعظمی میرزا تقی خان امیرکبیر سبب شد تا اسباب ایجاد نظم داخلی، متنوع‌سازی دامنه روابط و اجرای موازنه در تنظیم مناسبات خارجی متوقف شود، اما هرگز و تکاپوی دیپلماسی متوقف نشد.
وی بر ضرورت کسب تجربه و آگاهی از گذشته تاکید کرد و افزود: در مسیر پیشرو و در استمرار مذاکرات دیپلماتیک لازم است با اطلاع از اصول و قواعد و ارزیابی و آسیب‌شناسی دستاورد‌های پیشینیان به توان گام‌های عملی در مسیر تحقق حداکثری منافع ملی کشور برداشت، زیرا دنیای امروز بدون تردید برای عبور از بحران‌های فراگیری که صلح و امنیت جهانی را تهدید می‌کند به گفتگو و مذاکره و دیپلماسی بیش از هر زمانی نیازمند است.
وی با یادآوری اینکه بی توجهی به حقوق ملت‌ها و نادیده انگاشتن تمامیت ارضی و حاکمیت کشور‌ها سیاست همیشگی نظامات جهانی و قدرت‌های سلطه‌گر بوده است، افزود: به موازات تقویت ساختار‌های دفاعی می‌توان در مسیر بازدارندگی و تضمین استمرار منافع ملی و مصالح یکایک آحاد ایرانیان منشاء اثر بود؛ دیپلماسی و میدان بال‌های همراه و هم افزایی‌های پرنده تیز پرواز قدرت و اقتدار ایران و ایرانی است.
امیرعبداللهیان ادامه داد: قدرت دفاعی در تعاریف امروزی برگرفته از دو مولفه قدرت سخت و قدرت نرم است و دیپلماسی با کارکرد‌های متنوع از جمله در ابعاد دیپلماسی عمومی دیپلماسی رسانه‌ای فرهنگی علمی و پارلمانی در کنار ابعاد سخت نقش موثری در تثبیت قدرت دفاعی جمهوری اسلامی ایران دارد.
وی با یادآوری این نکته که دیپلماسی یک بازوی دفاعی نتیجه‌بخش و البته کم هزینه و موثر است که اگر به خوبی کار کند می‌تواند مانع از زیاده‌خواهی سلطه گران و تامین حداکثری منافع ملی و امنیت ملی کشور شود، گفت: از ابتدای دولت سیزدهم کوشش بر آن بود تا در چهارچوب دکترین سیاست خارجه متوازن دیپلماسی پویا و تعامل هوشمند بتوان منافع جمهوری اسلامی ایران را با جهان بیرونی دنبال کرد.
وی نگاه به همسایگان و آسیا را اولویت رویکرد تعاملی جمهوری اسلامی ایران برشمرد و افزود: در مذاکرات دیپلماتیک اصل بر اجرای اسناد مبتنی بر سرعت و دقت عمل توأمان است.
رئیس دستگاه دیپلماسی خطاب به پژوهشگران و دیپلمات‌های حاضر در این نشست گفت: در جهان امروز با بحران‌های ساخته شده از سوی قدرت‌های بزرگ و دخالت‌های فرامنطقه‌ای، زمینه برای رشد افراط گرایی در جغرافیا جهانی فراهم شده است.
وی افزود: جمهوری اسلامی ایران معتقد است در شرایط کنونی برای کاهش التهابات و مناقشات بازگشت به مذاکرات احترام آمیز و به دور از زیاده‌خواهی و تمرکز بر کارکرد‌های دیپلماسی و پیش نیاز نیل به ثبات، آرامش و توافقات تعهدآور است.
وی تاکید کرد: جمهوری اسلامی ایران در شرایط کنونی و در مقایسه با تاریخ گذشته خود از توانمندی‌های گسترده و متمایزی برخوردار است؛ نادیده انگاشتن این توانمندی‌ها از سوی هر قدرتی می‌تواند هزینه‌های تجاوزگری و دخالت در امور منطقه را به شدت افزایش دهد.
امیر عبداللهیان ادامه داد: ایران به ماموریت حفظ صلح و تامین امنیت پایدار منطقه‌ای و جهانی پایبند است و مسئولانه می‌کشد این پیام را ترویج و تبیین نماید؛ از سوی دیگر جمهوری اسلامی ایران در صیانت از حاکمیت، منافع و تمامیت ارضی خود کوچکترین تردیدی نداشته و نخواهد داشت.
وزیر امور خارجه در ادامه به برخی چالش‌های جهانی در حوزه سیاست خارجی اشاره کرد و نخستین آن را جنگ اوکراین برشمرد و گفت:مواضع ما در این خصوص روشن بیان شده است؛ بهانه‌ای که برخی از کشور‌های غربی در حوزه حمایت ایران از یک طرف جنگ به آن متوسل می‌شوند، بهانه و اظهاراتی کاملا بی اساس است، زیرا جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه همکاری‌های متنوعی از جمله در حوزه دفاعی دارند.
وی با تاکید بر اینکه ایران دیپلماسی و مذاکره سیاسی را تنها راه حل در بحران‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای می‌داند، تاکید کرد: ما در جنگ اوکراین در کنار هیچ یک از طرفین جنگ نیستیم؛ من به آقای بورل در مذاکرات در اردن به صراحت گفتم که بیش از ۱۲ میلیارد دلار تاکنون با پول و سرمایه کشور‌های غربی وارد اوکراین شده، اما ایران را متهم می‌کنید و در موضوع پهپاد‌ها رفتاری غیرواقع بینانه و غیرمنصفانه در خصوص ایران دارید.
امیر عبداللهیان تاکید کرد: ما مخالف تسلیح هریک از طرفین در جنگ اوکراین هستیم؛ جمهوری اسلامی ایران ضمن توجه به ریشه‌های جنگ در اوکراین از تمامیت ارضی کشور‌ها ازجمله اوکراین دفاع کرده و به همین دلیل ما جدایی شبه جزیره کریمه و مناطق جدید از اوکراین را به رسمیت نشناخته ایم و به تلاش‌های خود در سطح ریاست جمهوری و وزارت خارجه برای توقف جنگ، برقراری آتش بس و تمرکز طرفین درگیر بر مذاکره و راه حل سیاسی ادامه می‌دهیم.
آقای امیرعبداللهیان افزود: در اردن به آقای بورل به صراحت گفتم این که از یکسو بیش از ۱۲ میلیارد دلار سلاح تاکنون با پول و سرمایه کشور‌های غربی وارد اوکراین شده است و از طرف دیگر، ایران را در موضوع پهپاد متهم می‌کنید، رفتاری غیرواقع بینانه و غیرمنصفانه است. ما مخالف تسلیح هر یک از دو طرف در جنگ اوکراین هستیم.
وی گفت: ایران ضمن توجه به ریشه‌های جنگ در اوکراین؛ از تمامیت ارضی کشور‌ها به ویژه اوکراین دفاع کرده و به همین علت ما نه جدایی کریمه و نه جدایی مناطق جدید از اوکراین را به رسمیت نشناختیم و به تلاش‌های خود در سطح ریاست جمهور و وزارت امور خارجه برای توقف جنگ، آتش بس و تمرکز دو طرف درگیری بر مذاکره و راه‌حل سیاسی ادامه می‌دهیم.
وزیر امور خارجه با تاکید بر این که به هرگونه تصمیم اتحادیه اروپا پاسخ متقابل و موثر می‌دهیم درباره مذاکرات رفع تحریم‌ها ابراز امیدواری کرد: با عقلانیت و واقع بینی طرفهای مقابل بتوانیم به نقطه توافق برسیم در غیر این صورت پلان ۲ و گزینه‌های دیگر در دستورکار ایران است.
آقای امیرعبداللهیان در ادامه ششمین کنفرانس تاریخ روابط خارجی ایران با عنوان «دو سده مذاکره در تاریخ دیپلماسی ایران: قواعد، دستاورد‌ها و ابتکارات ایرانی» در مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه با اشاره به اقدام پارلمان اروپا در قرار دادن نام سپاه پاسداران در فهرست گروه‌های تروریستی گفت: ایران همه طرفهای اروپایی را دعوت می‌کند که از اظهارات احساسی و رفتار به دور از عقلانیت فاصله گیرند.
وی افزود: هفته گذشته در آخرین تماس تلفنی با آقای بورل تأکید و ابراز امیدواری کردم که عقلانیت بر سیاست خارجی برخی کشور‌های اروپایی حاکم شود و سیاست خارجی در دو طرف اتحادیه اروپا مجبور به پرداخت هزینه‌های سنگین‌تر نشود.
رئیس دستگاه دیپلماسی گفت: آن چه امروز در اظهارات آقای بورل شاهد بودیم حاکی از این است که اتحادیه اروپا به سمت گام‌های پرهزینه حرکت نکند. به اتحادیه اروپا اعلام کردیم صرف نظر از مداخلات برخی از کشور‌های اروپایی و غربی و دمیدن شان بر اغتشاشات و تشویق آشوبگران در کشورمان، جمهوری اسلامی ایران مذاکره، گفتگو و تعامل سازنده این اتحادیه و ایران را بهترین گزینه می‌داند، اما در قبال هرگونه تصمیم دیگر این اتحادیه پاسخ متقابل و موثر داده خواهد شد.
آقای امیرعبداللهیان با اشاره به مصوبه غیرالزام آور پارلمان اروپا اظهارداشت: از حدود دو ماه پیش همزمان با تحریکات خارجی و دامن زدن به اغتشاشات در داخل ایران از جانب مداخله گران و سوءاستفاده آنان از عواطف مردم در فوت دختری ایرانی، موضوع قرار دادن نام سپاه پاسداران در فهرست به اصصلاح تروریستی اتحادیه اروپا مطرح شد.
وی افزود: در گفتگو با بورل، مقامات کشور‌های اروپایی و رایزنی‌ها با یکایک سفرای ما در اروپا و سازمان ملل به اتحادیه اروپا هشدار جدی داده شد که اگر در خصوص نهاد مهم حاکمیتی ایران که نقش مهمی در سال‌های گذشته به ویژه در حوزه مبارزه با تروریسم و داعش در منطقه داشته است و این نقش همچنان ادامه دارد، بخواهند اقدامی انجام دهند پاسخ ایران، قوی، موثر و متقابل خواهد بود.
وزیر خارجه اضافه کرد: مجموعه تلاش‌های دیپلماتیک منجر به این شد که در حوزه اروپا در پایین‌ترین سطح در پارلمان اروپایی با احساسات تند و اظهارات شتاب زده برخی از نمایندگان پارلمان و قطعنامه‌ای که از منطق و چارچوب‌های حقوق بین‌الملل و منشور ملل متحد قویا فاصله دارد مواجه شدیم.
آقای امیرعبداللهیان گفت: با آن که آقای بورل تصریح می‌کند در اتحادیه اروپا ایده‌ای برای قرار دادن نام سپاه پاسداران در فهرست به اصطلاح تروریستی اروپا وجود ندارد، اما دیروز در جلسه غیرعلنی مجلس شورای اسلامی شاهد بودم که فضای مجلس بسیار ملتهب است و آنان به سمت تصمیماتی قوی و بازدارنده حرکت می‌کنند.
وی همچنین با اشاره به مذاکرات رفع تحریم اظهار داشت: در دستگاه دیپلماسی پایبند به حل و فصل چالش‌ها از مسیر مذاکره ایم. همچنان گفتگو‌ها و تبادل پیام‌های ما با طرفهای غربی برای رسیدن به توافقی قوی، خوب و پایدار ادامه دارد.
این دیپلمات ارشد تصریح کرد: باوجود رفتار ریاکارانه برخی از مقامات غربی به ویژه امریکایی‌ها، تبادل پیام کشور‌های غربی با ایران و تأکیدشان بر این که توافق به گام نهایی خودش برسد، همچنان در دستور کار است. ما شاهد بودیم که در یکی از بند‌های قطعنامه پارلمان اروپا، موضوع عبور از برجام و توافق هسته‌ای مطرح شده بود، اما در همان نشست احساسی و تند پارلمان اروپا نیز این بند از دستورکار خارج شد؛ این کار نشان می‌دهد که غرب و امریکا همچنان از مسیر دیپلماتیک پیام‌های شان را برای رسیدن به گام‌های پایانی ارسال می‌کنند. مرحله‌ای از توافق را در چارچوب رفع تحریم‌ها مورد توجه قرار دادیم؛ تبادل پیام‌های ما جریان دارد.
وزیر امور خارجه گفت: امریکا و طرفهای غربی در مقطعی تصور می‌کردند اغتشاشات، موضع ایران را ضعیف کرده و اصرارشان بر این بود که ما از یکی دو خط قرمزمان عبور کنیم و در فضای به اصطلاح آنان "ضعیف شده " تیم مذاکراتی ما به علت پیامد‌های اغتشاشات، می‌تواند دستاوردی برای طرفهای غربی داشته باشد.
آقای امیرعبداللهیان افزود:، اما امریکایی‌ها زودتر از سه کشور اروپایی متوجه شدند که به علت بصیرت مردم، نگاه مدبرانه رهبری و تدابیری که اندیشیده شد، از این اغتشاشات اتفاق خاصی نیفتاده و نخواهد افتاد و دوباره بر مسیر مذاکره و گفتگو تأکید دارند.
وی اضافه کرد: البته طرف امریکایی کماکان اصرار دارد که از مسیر گفت‌وگوی مستقیم و رو در رو این اتفاق بیفتد، ولی ما بدون نیاز به هرگونه گفت‌وگوی مستقیم، اسناد لازم را در اختیار داریم و طرف مقابل هم در اختیار دارد که اگر اراده جدی در طرف مقابل باشد توافق را در دسترس می‌دانیم.
رئیس دستگاه دیپلماسی تصریح کرد: به مقامات امریکایی تذکر دادیم که از اظهارات ریاکارانه در رسانه اجتناب کنند. آنان این اظهارنظر‌ها را نیاز داخلی افکار عمومی خود ذکر می‌کنند.
آقای امیرعبداللهیان با بیان این که در هر میز مذاکره‌ای که منافع ملی باشد در قالب گفتگو‌های چندجانبه حضور داریم ابراز امیدواری کرد: با عقلانیت و واقع بینی طرفهای مقابل بتوانیم به نقطه توافق برسیم با این حال پلان ۲ و گزینه‌های دیگر را نیز در دستورکار داریم.
وی یادآوری شد: دولت جمهوری اسلامی ایران با توصیه‌های رئیس‌جمهور همواره بر این موضوع تأکید دارد که بدون نگاه به برجام و توافق، باید بهترین شرایط اقتصادی و معیشتی را فراهم کند و در هر مقطعی که توافق به هر شکل ممکن به نتیجه برسد و به گام نهایی منجر شود به عنوان کاتالیزور به اقداماتی که دولت انجام می‌دهد، اضافه شود.
وزیر خارجه در بخش دیگری از اظهاراتش گفت: دنیای امروز به گفتگو، مذاکره و دیپلماسی بیش از هر زمانی نیازمند است. در انتخاب این رویکرد باید عنایت تمام داشت که بی توجهی به حقوق ملت‌ها و نادیده انگاشتن تمامیت ارضی و حاکمیت کشور‌ها، سیاست همیشگی نظامات جهانی و قدرت‌های سلطه گر بوده است.
آقای امیرعبداللهیان افزود: دیپلماسی به موازات تقویت ساختار‌های دفاعی است که می‌تواند در مسیر بازدارندگی و تضمین استمرار منافع ملی و مصالح یکایک ایرانیان منشا اثر باشد.
وی دیپلماسی و میدان را بال‌های پرنده تیزپرواز اقتدار ایران و ایرانی دانست و اضافه کرد: قدرت دفاعی، برگرفته از قدرت سخت و نرم است و دیپلماسی با کارکرد‌هایی متنوع به ویژه در ابعاد دیپلماسی عمومی، رسانه‌ای، فرهنگی، علمی و پارلمانی در کنار ابعاد سخت، نقش موثری در تثبیت قدرت دفاعی ایران دارد. دیپلماسی، بازوی دفاعی نتیجه بخش و البته کم هزینه و موثر است که اگر به خوبی کار کند می‌تواند مانع از زیاده خواهی سلطه گران شود.
رئیس دستگاه دیپلماسی همچنین با اشاره به رویکرد دولت سیزدهم در عرصه سیاست خارجی گفت: از ابتدای این دولت کوشش بر آن بود تا در چارچوب راهبرد سیاست خارجی متوازن، منافع ایران با جهان بیرونی دنبال شود. مذاکرات دیپلماتیک با اتکا به اصول سه گانه " عزت، حکمت و مصلحت " نظام در دستورکار قرار گرفت که حاصل چنین تکاپوی همه جانبه، اسناد بسیاری است که نتیجه مذاکرات فشرده همکارانم و اقدامات اثربخش در تعامل با دیگر کشور‌ها بوده است که به فضل الهی این اسناد مدون، مبادله و در مسیر اجرا قرار دارد.
آقای امیرعبداللهیان افزود: در این مسیر، نگاه به همسایگان و نگاه ویژه به آسیا، اولویت رویکرد تعاملی ایران است.
وی همچنین به شرایط خطیر کنونی جهان اشاره کرد و گفت: جمهوری اسلامی ایران معتقد است در شرایط کنونی برای کاهش التهابات و مناقشات، بازگشت به مذاکرات احترام آمیز و به دور از زیاده خواهی و تمرکز بر کارکرد‌های دیپلماسی پیش نیاز نیل به ثبات، آرامش و تعهدات الزام آور است.
وزیر امور خارجه هشدار داد ایران از توانمندی‌های گسترده و متمایزی برخوردار است و نادیده انگاشتن این توانمندی‌ها از جانب هر قدرتی می‌تواند هزینه‌های تجاوزگری و دخالت در امور منطقه را به شدت افزایش دهد. ایران به ماموریت حفظ صلح و تامین امنیت پایدار منطقه‌ای و جهانی پایبند است و مسئولانه می‌کوشد این پیام را تبیین و ترویج کند.
آقای امیرعبداللهیان افزود: جمهوی اسلامی ایران در صیانت از حاکمیت، منافع و تمامیت ارضی خود، کوچکترین تردیدی نداشته و نخواهد داشت.
وی در بخش دیگری از اظهاراتش به تاریخچه مناسبات دیپلماتیک اشاره کرد و افزود: دو سده مناسبات دیپلماتیک در روابط خارجی ایران محل کنکاش این کنفرانس است. مایه خرسندی است که ایران از پیشینه تاریخی قابل اعتنایی از تجارب و آزموده‌های بسیار در تنظیم مناسبات خود با دیگران برخوردار است. ابتکارات و رویه‌های مذاکراتی متنوع همراه با دقت نظر و جسارت در دفاع از حاکمیت ملی، تمامیت ارضی و استقلال کشور در لابه لای سطوح روابط تاریخی ایران قابل مشاهده است.
وی اضافه کرد: در مقاطعی خاص به علت ضعف نظام‌های حاکم و نبودن همبستگی ملی، ایران نتوانسته در چارچوب روند‌های مذاکراتی از منافع ملی به خوبی صیانت کند. در برخی ادوار، وابستگی و یا توهم شناختی درباره قدرت‌های بزرگ و استعمارگر، زمینه بروز این گونه پدیده‌های شوم را رقم زده است که در آن کشاکش‌ها، بیگانگان با انجام برنامه‌هایی از این غفلت و وابستگی سود بردند و سرزمین‌هایی را از پیکره ایران عزیز جدا کردند.
این دیپمات ارشد گفت: در برابر این دست اندازی‌ها در گذشته، نهاد دیپلماسی ایران با وجود همه کم توجهی‌ها اهتمام داشته که با اتکا بر قواعد سیاست و حقوق بین‌الملل، مانع دستبرد‌ها به حاکمیت ملی و تمامیت ارضی کشور شود. در طول تاریخ ایران، رجال وابسته و عامل پیشبرد اغراض بیگانگان در تلاش بودند تا از درون، انسجام جبهه دیپلماسی را هدف قرار دهند، اما مردان میهن پرست در آسمان دیپلماسی ایران کم نبودند.
آقای امیرعبداللهیان افزود: اگرچه خیانت ورزی و دسیسه بازی در مواردی مانند عهد صدراعظمی میرزا تقی خان امیرکبیر را شاهد بودیم، اما هرگز جد و جهد و تکاپوی دیپلماسی متوقف نشد. در شهریور ۱۳۲۰ که قوای متجاوز متفقین، خاک کشور را اشغال کردند این کوشش دیپلماسی زمان بود که اعاده تمامیت ارضی و تداوم اعمال حاکمیت ملی را سبب شد.
وی گفت: ایران در بستر دو سده تکاپوی دیپلماتیک برای حفظ حقوق و حاکمیتش، تجارب بسیار آموخته و قواعد و اصول مذاکراتی متنوعی را به کار بسته و اینک ضروری است که درباره یکایک این نمونه‌ها، پژوهش‌هایی انجام شود. نشست حاضر کوششی است با هدف بررسی دستاورد‌های دو سده دیپلماسی ایران که میراث آن به عصر کنونی منتقل شده است.
وزیر امور خارجه افزود: از سوی دیگر، مطالعه روابط درونی اجتماع ایران، رفتار هیأت حاکمه در عهد نظامات گذشته، تبانی قدرت‌های بزرگ، بازی قوای منطقه‌ای و ژئوپلتیک تاریخی ایران باید به عنوان مولفه‌های مهم در داوری، مورد توجه اهل تحقیق قرار گیرد.
آقای امیرعبداللهیان گفت: کسب تجربه و آگاهی از گذشته اقتضا می‌کند در مسیر پیش رو و در استمرار مذاکرات دیپلماتیک؛ با اطلاع از اصول و قواعد و ارزیابی دستاورد‌های پیشینان، گام‌های عملی برای تحقق حداکثری منافع ملی برداشت.