کشف شگفت انگیز یک کوزه سفالی مربوط به تمدن اشکانی با دو الکترود فلزی درون آن، فرضیات متعددی را در خصوص ماهیت و کاربرد آن در میان باستان شناسان برانگیخته است.
به گزارش سرویس وبگردی خبرگزاری صدا و سیما ، یکی از شگفت انگیز ترین کشفیات باستان شناسی جهان، کوزه ای سفالی با دو الکترود فلزی است که در حفاری های باستان شناسی یک سایت مربوط به دوره اشکانی در بغداد کشف شد. اگرچه این سایت تاریخی در عراق امروزی است ولی نباید فراموش کرد که شهر تیسفون پایتخت سلسله های اشکانی و ساسانی در محل تقریبی بغداد امروزی قرار داشت.
در سال ۱۹۳۸، ویلهلم کونیگ باستان شناس آلمانی یک کوزه سفالی را در محوطه تاریخی خجوت رابو در خارج از بغداد پیدا کرد. این کوزه با درپوشی از قیر پوشانده شده بود و اعتقاد بر این است که حدود ۲۰۰۰ سال قدمت دارد. اما نکته ای که باستان شناسان و دانشمندان را متحیر کرد، محتوای این سفالینه بود: یک میله آهنی در داخل یک استوانه مسی در داخل این کوزه وجود داشت و این باعث شد که برخی از محققان این پرسش را مطرح کنند که آیا این ظرف یک باتری قدیمی است؟
کونیگ اولین کسی بود که پیشنهاد کرد که از این کوزه به عنوان باتری باستانی استفاده می شد. در حالی که این ایده مطمئناً یک موضوع بسیار جنجالی بود، برخی کارشناسان با این نظریه موافق بودند و گروهی آن را رد می کردند.
پس از جنگ جهانی دوم، مهندس ویلارد گری یک ماکت از باتری بغداد درست کرد و آن را با آب انگور پر کرد و توانست یک و نیم الی دو ولت برق تولید کند. آزمایش‌های بعدی تأیید کرده‌اند که اگر سازندگان این کوزه دانش لازم را داشتند می توانستند از این ظرف برق تولید کنند.
در آزمایش دیگری، پژوهشگران ده نمونه ماکت از این کوزه درست کرده و آنها را با لیمو به عنوان الکترولیت پر کردند. هر یک از این کوزه ها به تنهایی نیم ولت برق تولید می کردند، اما وقتی به هم متصل شدند توانست ۴ و نیم ولت نیروی الکتریسیته تولید کند.
در حالی که شواهدی مبنی بر این که کوزه ها می توانند بار الکتریکی تولید کنند آزمایش شده و اثبات شد ولی موضوع فوق به این معنی نیست که ۲ هزار سال پیش از این روش استفاده می شد. ذکر این نکته نیز لازم است که گروهی از محققان تاریخ این کوزه را جدیدتر دانسته اند و آن را به سال ۲۲۵ میلادی منتسب می کنند که مقارن با عصر ساسانیان است.
یک نظریه دیگر این است که ممکن است مردم عصر اشکانیان یا ساسانیان، از تأثیر کوزه ها و ولتاژ کم آن برای تفریح استفاده کرده و مثلاً گزگز یا سوزن سوزن شدن با ولتاژ پایین را دلپذیر می‌دانستند بدون اینکه دلایل اصلی کارکرد آن را بدانند.
دکتر پل کرادوک، متخصص متالورژی از موزه بریتانیا، نظریه بسیار عجیب تری را در این رابطه پیشنهاد کرد. بر اساس این نظریه، احتمالا از این کوزه با اهداف مذهبی و به عنوان یک ترفند در معبد استفاده می شد. به باور این کارشناسان، احتمالا کاهنان مجسمه یک خدا را به این کوزه ها وصل کرده و زائرین با لمس آن دچار شوک شده و به قدرت معنوی کاهن و خدای مورد نظر ایمان می آوردند.
گفتنی است این موضوع یک نظریه بوده و هیچ مورد مشابهی در این منطقه یافت نشده است که نشان دهد از این ترفند در معابد استفاده می شد.
یک توضیح جایگزین و محتمل تر این است که این کوزه برای نگهداری طومارها استفاده می شد، زیرا شبیه ظروف ذخیره سازی یافت شده در نزدیکی سلوکیه است.
پروفسور الیزابت استون، کارشناس باستان شناسی عراق در سال ۲۰۱۲ گفت: هیچ یک از باستان شناسانی که او می شناسند باور نداشته اند که این کوزه ها باتری بوده است. متاسفانه این کوزه ارزشمند باستانی در سال ۲۰۰۳ در هنگام حمله آمریکا به عراق ناپدید شده و از سرنوشت آن اطلاعی در دست نیست.
منبع: iflscience