اگر میزان اختلال در فرد سالمند به حدی باشد که باعث شود فرد نتواند به امور روزمره اش بپردازد و نتواند زندگی اش را بچرخاند، باید به فکر یک بیماری در فرد باشیم.
دکتر زهرا روشنی افزود: در اختلال حافظه‌ای که مرتبط با سن باشد و بیماری در آن وجود نداشته باشد، تغییراتی در حافظه فرد بروز می‌کند، اما هرگز شدت این تغییرات به حدی نیست که در فعالیت روزمره فرد سالمند اختلال ایجاد شود.
وی گفت: اگر میزان اختلال به حدی باشد که باعث شود فرد نتواند به امور روزمره اش بپردازد و نتواند زندگی اش را بچرخاند، باید به فکر یک بیماری در فرد سالمند باشیم.
دكتر روشنی با اشاره به اینکه علائمی هستند که با مشاهده آن‌ها در فرد سالمند حتما باید به پزشک مراجعه کرد، افزود: با بروز این علائم حتما باید شک کنیم که نکند این اختلال حافظه، اختلال حافظۀ مرتبط با سن نیست و شروع بیماری‌های مربوط به حافظه است و حتما باید فرد سالمند را نزد پزشک ببریم.
نشانه‌های هشدار
این پزشک متخصص در حوزه سالمندی گفت: اگر سالمند اشیا را جابجا بگذارد، مثلا لباسش را در یخچال بگذارد، یا ساعتش و یا پولش را در قندان بگذارد و مرتب به اعضای خانواده تهمت دزدی بزند که وسایلش را برداشته اند، این یک نشانه هشدار است.
وی افزود: علامت دیگر این است که فرد کار‌هایی را که قبلاً به خوبی انجام می‌داده، دیگر نتواند انجام دهد؛ مثلا خانم کدبانویی که فراموش می‌کند ادویه مناسب را به غذاهایش بزند و اعضای خانواده می‌گویند مادرمان دستپختش بد شده یا خانمی مثلا ۲۰ نفر مهمان دارد، ولی فقط برای دو نفر غذا درست کند و دیگر نتواند امور منزلش را مدیریت کند.
دكتر روشنی درباره نشانه دیگری که باید برای درنظر گرفتن احتمال ابتلای اولیه به اختلالات حافظه مورد توجه قرار گیرد، به بروز ویژگی‌های شخصیتی تازه اشاره کرد و گفت: ممکن است فرد ویژگی‌های شخصیتی پیدا کند که قبلاً نداشته است؛ مثلا کسی که خیلی شجاع بوده، و خیلی نظم داشته، الان خیلی بی نظم یا خیلی ترسو شده است، روی آمورش تمرکز ندارد و دیگر شخصیت سابقش را ندارد.
وی بی اعتنایی به مسائل پزشکی را به عنوان یکی دیگر از نشانه‌های هشدار برشمرد و افزود: وقتی فرد نسبت به مسائل و مشکلاتش بی اعتنا شود، باید نسبت به رفتارهایش حساسیت بیشتری نشان بدهیم؛ مثلا اگر دیدیم کسی که نسبت به مسائل پزشکی اش خیلی دقیق بوده و حساسیت نشان می‌داده است، دیگر آن وسواس را ندارد و پیگیر مسائل خودش نیست، باید او را نزد پزشک متخصص ببریم.
دكتر روشنی گفت: اگر فرد سالمند فصول سال را از یاد ببرد و مثلاً در فصل سرد با لباس کم بیرون برود یا در تابستان چند لباس را روی هم بپوشد، یعنی دارد کم کم دچار اختلالات مرتبط با حافظه می‌شود.
وی به عنوان علامت هشدار دیگر، به شیوه سخن گفتن فرد اشاره کرد و افزود: برخی نشانه‌ها در سخن گفتن فرد دیده می‌شود؛ مثلاً فرد نمی‌تواند واژه‌های ساده را به کار ببرد و می‌خواهد با استفاده از لغات غیرمعمول آن واژه ساده را جایگزین کند، در نتیجه ممکن است صحبت کردنش دیگر چندان قابل درک نباشد.
یکی از علائم دیگر برای اختلالات حافظه از نظر این متخصص سالمندی، از دست دادن حافظه اخیر است. دكتر روشنی در این باره گفت: مثلا وقتی که کسی اسم نوه اش را فراموش کند، ولی اتفاقات خیلی دور زندگی اش را به خاطر بیاورد؛ یعنی حافظه دورش دست نخورده باقی مانده باشد، ولی حافظه اخیرش دچار اشکال شده باشد و مرتب سوالات تکراری از ما بپرسد.
وی به گوشه گیری هم به عنوان یکی دیگر از نشانه‌های هشدار اشاره کرد و افزود: اگر فردی که پیش از این بسیار فعال بوده و مشارکت اجتماعی زیادی داشته، به یک باره گوشه گیر و منزوی شود و تمایلی به هیچ نوع مشارکت اجتماعی نداشته باشد، باید نگران وضعیت سلامتی اش باشیم و در اولین فرصت او را نزد پزشک ببریم.
دكتر روشنی تاکید کرد: این‌ها جزو علائمی هستند که اگر در سالمندی دیدیم حتما باید او را نزد پزشک ببریم و نباید این‌ها را به سالمندی طبیعی نسبت بدهیم و نباید با این فکر که این‌ها جزو علائم طبیعی پیری و سالمندی است، آن‌ها را نادیده بگیریم.
تعریف سالمندی
این متخصص سالمندی با اشاره به معنای واژۀ «سالمندی» گفت: بر اساس تقسیم بندی سازمان جهانی بهداشت، در کشور‌های در حال توسعه مثل کشور ما، سن سالمندی از ۶۰ سالگی آغاز می‌شود.
وی افزود: بر اساس این تقسیم بندی، از ۶۰ تا ۷۴ سالگی را سالمند جوان، از ۷۵ تا ۹۰ سالگی را سالمند میانه و از ۹۰ سالگی به بالا را سالمند پیر می‌نامیم.
دكتر روشنی با بیان اینکه در کشور‌های توسعه یافته سن سالمندی از ۶۵ سالگی به بعد آغاز می‌شود، تاکید کرد: سالمندی مترادف با بیماری نیست و نباید فکر کنیم که هرکس سالمند می‌شود، لزوما با انواع بیماری‌ها دست و پنجه نرم می‌کند، اما به دلیل تغییراتی که در دستگاه های مختلف بدن پیش می‌آید ممکن است در این سنین خطر بروز برخی بیماری‌ها در افراد افزایش یابد.