استعدادیابی کودکان و نوجوانان در یک مقطع زمانی خاص، با توجه به توانایی‌هایی که شاید در ظاهر کودک دیده نشود، می‌تواند آینده و موقعیت‌های شغلی و همچنین الگوی رفتاری او را تحت‌تأثیر قرار دهد.
به گزارش سرویس وبگردی خبرگزاری صدا و سیما، استعدادیابی کودکان و نوجوانان در شهری مانند تهران که انواع سرانه‌های آموزشی و فرهنگی در آن متمرکز است، چندان کار دشواری نیست. شما به‌عنوان پدر و مادر مسئولیت‌پذیر، همین حالا می‌توانید با یک جست‌وجوی ساده در فضای مجازی یا با یک تماس تلفنی با یکی از مراکز مشاوره و استعدادیابی، از کمیت و کیفیت کودک و نوجوان خود در زمینه‌های گوناگون مطلع شوید.
استعدادسنجی در آموزش و پرورش
طرح «شهاب» یا طرح شناسایی و هدایت استعداد‌های برتر ازجمله طرح‌های وزارت آموزش و پرورش است که در بهمن ماه۱۳۸۶ در راستای تحول بنیادین نظام آموزش و پرورش به تصویب هیأت امنای بنیاد ملی نخبگان رسید. پس از تصویب این طرح نخستین مرحله آن به‌صورت آزمایشی در سال تحصیلی ۹۲-۱۳۹۱ و در ۷استان برای ۷درصد از دانش‌آموزان در پایه‌های چهارم و پنجم ابتدایی و نیمی از جمعیت دانش‌آموزان راهنمایی اجرا شد. دومین مرحله از این طرح برای پایه‌های چهارم ابتدایی در تمامی استان‌های کشور اجرا شد که طی آن یک منطقه از هر استان جهت اجرای طرح انتخاب شد. یکی از اهداف اصلی اجرای طرح شهاب در مدارس، شناسایی حوزه‌های استعدادی دانش‌آموزان و هدایت آنها به‌نحوی است که همه آنها بتوانند در یک فرصت برابر و بدون قائل‌شدن امتیازات خاص مادی و تحصیلی به استعداد‌ها و توانایی‌های خود توجه کنند و آنها را رشد و پرورش دهند.»
عباس‌علی مظفری، رئیس مرکز ملی پرورش استعداد‌های درخشان سازمان آموزش و پرورش درباره چگونگی شناسایی استعداد دانش‌آموزان می‌گوید: «سازمان آموزش و پرورش با توجه به رسالت آموزشی خود، فرایند استعدادسنجی را نیز در دستور کار قرار داده است. استعدادسنجی با کمک رصد مستقیم دانش‌آموزان توسط کادر آموزشی در دوره دبستان، برگزاری آزمون‌های استعداد درخشان پایه‌های ششم و نهم، برگزاری جشنواره‌های ملی و بین‌المللی، المپیاد‌ها و تشکیل کارسوق‌های آموزشی ازجمله اقدامات سازمان است.»
مظفری ادامه می‌دهد: «همچنین حمایت از حاصل پژوهش‌های دانش‌آموزان به‌صورت ثبت و انعکاس در کنار اجرای طرح سمپادیار که در آن دانش‌آموزان بااستعداد به یاری دیگر دانش‌آموزان در مناطق محروم می‌شتابند نیز از اولویت برخوردار است.»
استعدادیابی خانگی
بگذارید کودکتان خودش علاقه واقعی‌اش را پیدا کند. اینکه کودک را آزاد بگذارید تا به‌دنبال علایق خود برود، می‌تواند گام بلندی در راستای کشف استعداد او باشد. چراکه در اغلب اوقات، کسانی که به کاری علاقه دارند، در آن استعداد هم دارند. پس حواستان باشد که کاری نکنید که در علایق کودکتان اخلال ایجاد کنید. برای استعدادیابی کودکان به علایق آنها هم توجه کنید. به فرزند خود اجازه اشتباه‌کردن دهید. یکی از تفکرات اشتباهی که متأسفانه در بین افراد رایج است، این است که کودک به هیچ‌وجه نباید اشتباهی مرتکب شود! اصلا مگر چنین چیزی ممکن است؟
برخی والدین ممکن است با گفتن جملاتی که کودک را از اشتباه می‌ترساند، ناخواسته باعث کورشدن همه استعداد‌های او شوند. چون کودک وقتی از کاری بترسد، سراغ آن نمی‌رود و همین اتفاق، باعث می‌شود او هیچ کاری انجام ندهد و در نتیجه استعداد‌های او برای همیشه نهفته باقی بماند. اجبارکردن به چیزی، استعداد کودکتان را از بین می‌برد. نکته مهمی که باید به آن توجه کنید، این است که کودک خود را مجبور نکنید کاری را انجام دهد که در آن استعداد ندارد؛ به‌عنوان مثال، پدر و مادری هستند که دوست دارند فرزندشان فوتبالیست خوبی شود و هر طوری که شده او را مجبور به رفتن به کلاس‌های فوتبال و بازی‌کردن می‌کنند. درحالی‌که آن کودک نه در فوتبال استعداد دارد و نه به آن رشته، علاقه خاصی دارد؛ بنابراین توجه داشته باشید که اجبار، به هیچ‌وجه راه‌حل خوبی برای کشف استعداد نیست و حتی ممکن است استعداد‌هایی را هم که کودکتان دارد از بین ببرد.
به کودکتان به هیچ‌وجه برچسب استعدادی و مهارتی نزنید. شما هرگز نباید به کودک خود بگویید که تو در فلان کار استعداد داری و در فلان کار نداری. به این کار در اصطلاح برچسب‌زدن، می‌گویند. زمانی که شما این کار را انجام می‌دهید، به نوعی در حال تحمیل‌کردن علایق خود به کودکتان هستید و ممکن است استعداد‌های او را از بین ببرید. نگذارید برچسب‌های شما مسیر زندگی فرزندتان را عوض کنند.
از کودک خود انتظارات رؤیایی نداشته باشید. داشتن انتظارات بیجا از کودکانتان، باعث می‌شود کار فوق‌العاده سختی در کشف استعداد‌های او داشته باشید. زمانی که از کودک انتظارات رؤیایی دارید و او از پس انتظارات شما برنمی‌آید، قطعا اعتمادبه‌نفس او کاهش پیدا خواهد کرد و دیگر سراغ انجام هیچ کاری نمی‌رود. در نتیجه شما نخواهید توانست به‌راحتی استعداد‌های او را شناسایی کنید.
شیوه آخری که برای استعدادیابی کودکان وجود دارد، این است که شما باید بازی‌های آنها را تحت نظر بگیرید. به این صورت که دقت کنید در بازی‌های خود، معمولا چه نقش‌هایی را برمی‌دارند و در چه مهارت‌هایی مسلط‌تر هستند؟ به‌طور مثال، بسیاری از کودکان، معمولا در بازی با هم‌سن‌وسالان خود نقش یک رهبر و سرگروه را ایفا می‌کنند که این نشان از استعداد بالای این کودکان در رهبری و مدیریت است. یا برخی کودکان به‌خوبی قصه و داستان تعریف می‌کنند که نشان می‌دهد در داستان‌گویی یا حتی داستان‌نویسی و… استعداد دارند. یا حتی خیلی از کودکان ممکن است در رشته‌های ورزشی مانند فوتبال، والیبال، دوومیدانی و... استعداد داشته باشند که این موارد را هم می‌توانید از بازی‌های آنها متوجه شوید.
منبع : همشهری