سرپرست دفتر برنامه ریزی و بهره برداری تولید شرکت برق حرارتی کشور :از ۱۰۴ نیروگاه حرارتی کشور فقط ۱۴ نیروگاه قابلیت بهره برداری با سوخت مازوت را دارند.
به گزارش خبرگزاری صداوسیما دکتر ساناز جعفرزاده – سرپرست دفتر برنامه ریزی و بهره برداری تولید شرکت برق حرارتی کشور با شبکه سوم سیما در برنامه صبح بخیر ایران در خصوص وضعیت نیروگاه‌های حرارتی کشور گفتگو کرده است.
مجری: می‌دانیم که بخش زیادی از تولید برق کشور ما توسط نیروگاه‌های حرارتی که نیاز به سوخت‌های فسیلی دارند تولید می‌شود. حالا این وسط یک اتفاقاتی در این روند و چرخه می‌افتد و افتاده در سال‌های گذشته که باعث شده همیشه یک شبکه پایدار تولید نداشته باشیم، یک وقت‌هایی سوخت‌های فسیلی ممکن است به اتمام رسیده باشند و نشود از آن‌ها استفاده کرد و یک بخشی مربوط به فرسودگی نیروگاه‌های حرارتی می‌شود و همه این‌ها باعث شده که از تمام ظرفیت تولید شاید گا‌ها استفاده نشود.سوال: وضعیت نیروگاه‌های حرارتی کشور الان به چه شکل است؟
جعفرزاده: می‌دونید ما تنوع گسترده‌ای از انواع سبد تولید نیروگاهی داریم. عمده شان که تقریبا ۷۰ هزار مگاوات ظرفیت نصب شده است نیروگاه‌های حرارتی هستند که همانطور که شما اشاره کردید با سوخت فسیلی بهره برداری می‌شوند سوخت اول گاز و در شرایط اضطرار سراغ سوخت‌های دیگر می‌رویم.ولی در کنار این‌ها یک حجمی از نیروگاه هستند که برای تولید انرژی در صنایع نصب شدند و نیروگاه‌های به عبارتی خود مصرف صنایع هستند، یک بخشی نیروگاه‌های تجدیدپذیر، بادی و خورشیدی داریم و یک حجمی را هم اختصاص دارد به نیروگاه‌های برقآبی ما در مقیاس‌های مختلف، ولی عمده حجم نیروگاه‌های حرارتی کشور هستند.
سوال: یک مسئله‌ای که مطرح می‌شود مسئله فرسودگی این نیروگاه‌ها هستند آیا این نیروگاه‌ها قرار است که تعمیر شوند و یا بازسازی و نوسازی شوند و آیا این اتفاق در سال‌های اخیر افتاده است؟
جعفرزاده: صنعت نیروگاهی ما بر می‌گردد به اوایل دهه ۳۰. آن زمان اولین واحد‌های نیروگاهی که نصب شدند به طبع متناسب با تکنولوژی آن زمان بودند و در واقع تلاشی که همکاران ما در حوزه نیروگاهی انجام دادند این که خیلی خوب توانستند با تعمیرات پیشگیرانه و نگهداری از این واحد‌ها، بهره برداری بهینه از آن‌ها این نیروگاه‌ها را با میزان قابل قبولی به ظرفیت اصلی که در آن زمان سازنده توصیه و ایجاد کرده است حفظ کنند، حالا با تعمیرات پیشگیرانه‌ای که داشتند و بعضا بازسازی‌هایی که اتفاق افتاده است، ولی نمی‌شود انتظار داشت که این بازسازی، این جایگزینی و حرکت به سمت تکنولوژی‌های جدید امروزه به یکباره اتفاق بیفتد.ما یک مشترکینی داریم به گستردگی کل کشور عزیزمان و در واقع نیاز برقی که باید برای این مجموعه تامین شود، دائما هم در حال رشد است، ولی سیاستی که وزارت نیرو و شرکت برق حرارتی داشته این است که در تمام طرح‌های توسعه‌ای خودش، به سمت تکنولوژی‌های راندمان بالا رفته است و سعی کرده از کلاس‌های راندمانی روز دنیا استفاده کند که چندین نمونه هم موفق بوده است الان کلاس افی که بالاترین راندمان تجاری موجود در سطح دنیا هست را طرح‌های توسعه‌ای ما دارد استفاده می‌شود، ولی بالطبع نمی‌شود انتظار داشت نیروگاه‌های دهه ۳۰ را بدون هیچگونه جایگزینی به یکباره کنار گذاشت.شرکت برق حرارتی چندین برنامه دارد که درکنارشان واحد‌های جدید راندمان بالای سیکل ترکیبی که کمترین ضرایب انتشار آلودگی را دارد، کمترین مصرف آب را دارد و بیشترین راندمان را می‌تواند ارائه کند، نصب کند که در آن منطقه از کشور ما دچار فقدان تولید نباشیم و بعد از جایگزینی با آن کلاس راندمانی بالاتر برود سراغ بازسازی واحدی که قدمتش ممکن است به چندین دهه قبل برگردد.
سوال: یعنی الان با توضیح شما ما الان فقدان تولید یا کمبود تولید در سرتاسر کشور نداریم، با تمام توان تولید نیروگاه‌ها در حال فعالیت هستند؟
جعفرزاده: من پیک تابستان ۱۴۰۰ را خدمت شما بگویم، چون می‌دانید ما نیاز مصرف برقمان همیشه در تابستان است به این علت که عمده نیاز برق در تابستان صرف سیستم‌های سرمایش خانگی می‌شود، در سال گذشته ما نیروگاه‌های حرارتی مان ۹۸ درصد آمادگی داشتند که یک استاندارد بالا و بی نظیر است در سطح جهانی. چیزی که به صورت نرمال برای نیروگاه‌های حرارتی قائل هستند آمادگی، آمادگی ۹۵ درصد است و ما با پیش بینی‌هایی که همکارانمان در حوزه نیروگاهی داشتند، تلاشی که در انجام به موقع تعمیرات پیشگیرانه انجام دادند ما توانستیم این عدد را در پیک گذشته به ۹۸ درصد برسانیم و ملاحظه فرمودید بدون هیچگونه خاموشی با برنامه و هر گونه محدودیتی توانستیم خیلی موفق از این پیک عبور کنیم در صورتی که می‌دانید ما هر ساله افزایش نیاز مصرف برق داریم. ولی در زمستان درگیر آن بحث نیاز مصرف برق نیستیم، ولی به علت ملاحظات سوخت گاز که عمدتا تخصیص پیدا میکند به بخش خانگی و با اولویت بخش خانگی دارد در کشور مصرف می‌شود، محدودیت‌های سوخت متوجه این نیروگاه‌ها می‌شود که اگر همشهری‌های ما، هموطنان ما بتوانند این مدیریت گاز را در خانه هایشان به اندازه خیلی کم یعنی در مجموع کشور بتوانیم به اندازه ده درصد، صرفه جویی سوخت گاز انجام بدهیم ما دیگر آن نگرانی را هم نخواهیم داشت و خیلی به راحتی، بسیار راحت‌تر از پیک تابستان می‌توانیم از زمستان مان عبور کنیم.
سوال: الان تمام نگرانی مربوط به مصرف گاز در کشور و بهرحال در زمستان هستیم و احتمالا نگرانی اصلی گاز است، فرمودید برق برای تابستان است، مصرف خانگی است یعنی اگر که خانوار این صرفه جویی را انجام بدهند مشکل حل می‌شود؟ نیازی به صرفه جویی و به اصطلاح مدیریت در مصارف بزرگتر و صنعتی نداریم؟
جعفرزاده: البته خوب است این را دوستان وزارت نفت و شرکت گاز پاسخ بدهند، من صرفا بعنوان یک فرد مطلع که در جلسات این سوخت این دوستان حاضر می‌شوم، عمده‌ترین مصرف کننده گاز کشور بخش خانگی – تجاری است. یعنی با رقم شاید نزدیک به ۸۰ درصد. این سهم خیلی سهم بزرگی است و ما، مردم شاید عادت داریم در تابستان خانه هایمان را روی دمای زمستان صفر می‌کنیم و در زمستان دمای تابستان؛ و اگر این هم در هر صورت می‌دانید درست است کشور نفت خیزی هستیم، منابع گسترده‌ای داریم، ولی به یک منبع بیکران انرژی وصل نیستیم چه در حوزه برق و چه در حوزه گاز و در کنار این مطالبه‌های عمومی به حقی که داریم برای داشتن یک برق و گاز و منابع انرژی پایدار، باید این مدیریت مصرف را هم در ابعاد فردی خودمان رعایت کنیم که من مطمئنم که اگر یک رعایت کوچک صرفا ده درصد اتفاق بیفتد آنقدر عدد بزرگ می‌شود در مصرف کلان خانگی، که کلا نگرانی رادر حوزه سوخت زمستانی نیروگاه‌ها هم از بین می‌برد.
سوال: الان نگرانی نداریم برای دو سه ماه آینده که سرما وجود دارد در حوزه مصرف و تولید؟
جعفرزاده: عمده پیک، فصل سرما در گستردگی کشور غالبا ماه آذر است که آن را مدیریت خوبی شود در مدیریت مصرف برق، چه در حوزه تخصیص گاز و تنوع سبد سوختی گاز و سوخت مایع اتفاق افتاد و فکر می‌کنم بتوانیم با سربلندی عبور کنیم، ولی اگر مردم هم به ما کمک کنند در همان صرفه جویی‌ها، قطعا مشکلی نخواهیم داشت.
سوال: الان چند تا نیروگاه حرارتی در کشور داریم؟
جعفرزاده: نیروگاه حرارتی که در واقع برق شان را به شبکه برق کشور برای مصرف گسترده عمومی جامعه تخصیص می‌دهند ۱۰۳ نیروگاه است.
سوال: یک بحثی که این روز‌ها شاید خودتان هم راجع به آن حتما در فضای خبری، فضای مجازی شنیدید سوخت مازوت هست ما از سوخت‌های فسیلی صحبت می‌کنیم ذغال سنگ هست و گازوئیل هست و مازوت هم داریم. واقعا چند درصد از نیروگاه‌های کشور دارند از سوخت مازوت استفاده می‌کنند برای تولیدات شان و چقدر این قابل پیشگیری است و چقدر دارد استفاده می‌شود و مدیریت نمی‌شود و رصد نمی‌شود؟
جعفرزاده: ما که در سبد سوخت نیروگاههایمان که اصلا ذغال سنگ نداریم، آن به کنار؛ و نیروگاه‌هایی هم که احداث شدند تماما براساس بهره برداری با سوخت گاز ساخته و احداث شدند یعنی به اینگونه که زمانی که ساخته شدند، شرایط راندمانی، شرایط بهره برداری و بهینه حالت کارکردشان زمانی است که با سوخت گاز بهره برداری شوند، ولی عرض کردم در فصل زمستان اولویت بخش خانگی، این اجازه را نمی‌دهد که تمام نیروگاه‌هایی که در شبکه هستند تماما با سوخت گاز بهره برداری شوند، ولی سوخت مایع دومی که در نبود گاز سراغش می‌رویم گازوئیل و مازوت هست، ولی در مورد مازوت لازم است بگویم از ۱۰۴ نیروگاه کشور که نیروگاه‌های حرارتی شبکه برق هستند، فقط ۱۴ نیروگاه است که قابلیت بهره برداری با سوخت مازوت را دارد که از نظر ظرفیتی می‌شود ۸/۱۵ ظرفیت نصب شده نیروگاهی. یعنی در مقام مقایسه ۷۰ هزار مگاوات ظرفیت نصب شده، چون خیلی از نیروگاه‌های ما در فصل زمستان، فصل تعمیرات پیشگیرانه شان است عمدتا در این فصل خارج هستند برای تعمیرات می‌روند، برای اقدامات نگهداری و بازسازی می‌روند که بتوانند در پیک تابستان به صورت مطمئن مشابه سال گذشته در شبکه باشند و بتوانند نیاز مصرف برق را پاسخ بدهند، به این علت خیلی از نیروگاه‌هایی که اصلا برای تعمیرات خارج هستند هیچگونه سوختی مصرف نمی‌کنند و در مقابل آن ۷۰ هزار که خدمت شما گفتم مثلا شاید ۶ هزار مگاوات نیروگاه بخاری در مدار باشد که اگر سوخت گازی در دسترس وجود نداشته باشد، تخصیص توسط شرکت گاز اتفاق نیفتد، بروند روی سوخت مازوت.
سوال: گفتید ۸/۱۵ درصد از ظرفیت نصب شده؟
جعفرزاده:، ولی تمام این ظرفیت عرض کردم الان در شبکه نیستند.
سوال: یعنی حتی ممکن است کمتر باشد؟
جعفرزاده: چیزی که الان در شبکه هست شاید حدود ده درصد یا زیر آن باشد.
سوال: یعنی این نگرانی‌های عمومی و یا حتی شاید واقعا تخصصی و اختصاصی وجود دارد کاملا بی مورد است مربوط به استفاده‌ای که از سوخت مازوت برای نیروگاه‌ها اتفاق می‌افتد؟
جعفرزاده: عرض کردم استفاده اتفاق می‌افتد، چون ناگزیریم، چون گازی نیست، ولی عدد و رقم سهم اصلا آنقدر زیاد نیست می‌گویم شاید زیر ده درصد ظرفیت باشد و تاثیرگذاری اش هم بحث دیگری است که آن مباحث جامع محیط زیستی و مدل سازی آلودگی می‌پذیرد و فاکتور اثری که آیا واقعا این سهم از سوخت مازوت است؟ یا آلاینده. ما منابع مختلفی از منابع ساکن و متحرک حوزه آلودگی داریم و این‌ها باید بحث بشود رویش.
سوال: یعنی در واقع ممکن است که کاملا موارد مختلفی باشند که در کنار هم دیگر تشکیل این مسئله‌ای که آلودگی که الان همه درگیرش هستیم.
جعفرزاده:، ولی با قاطعیت خدمت شما بگویم که سهم عمده حوزه نیروگاهی نیست. ما این را مدل کردیم حتی (پراکنی اش؟. متوجه نشدم) را روی کلانشهر‌ها استخراج کردیم و حوزه نیروگاهی هیچ سهم عمده‌ای را به خودش اختصاص نداده است.
سوال: راجع به برق گفتید که در پیک ۱۴۰۰ را فرمودید که بدون خاموشی گذراندیم، برای سال آینده حداقل تقریبا هفت هشت ماه آینده در سال جدید هم از الان نگرانی‌هایی وجود دارد یا تامین وجود دارد؟ تولید به اندازه کافی هست و می‌تواند خیالمان راحت باشد؟
جعفرزاده: خوب است که هیچ وقت خیالمان صد در صد راحت نباشد که یک مقدار در مصرفی که برای خودمان قائل هستیم با ملاحظه بهتری مصرف کنیم، ولی اقدامات و پیش بینی‌ها قطعا اتفاق افتاده است، پیش بینی که شده این است که به امید خدا ما بتوانیم در پیک برق ۱۴۰۲ هفت هزار و ۴۰۰ مگاوات ظرفیت افزوده ایجاد کنیم از منابع مختلف، صرفا حرارتی نه، تجدید پذیر و منابع دیگر، حوزه صنایع و، ولی در مورد آمادگی تعمیرات نیروگاهی و آمادگی نیروگاه‌های موجود در حال بهره برداری، بله، مشابه سال قبل این برنامه ریزی و تعمیرات پیشگیرانه دارد اتفاق می‌افتد و نکته جالبی که در مورد این تعمیرات است این است که عمده قطعاتی که دارد در تعمیرات و بازسازی نیروگاه‌ها در حال حاضر استفاده می‌شود حوزه ساخت داخل است و با بهره گیری از شرکت‌های توانمند دانش بنیان است که امسال شرکت برق حرارتی با بیش از صد شرکت دانش بنیان قرارداد مبادله کرد و بیش از ۱۵۰ هزار قطعه در این حوزه ساخته شد که الان هم دارد در نیروگاه‌ها در بخش‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد.
سوال: ۱۴۰۰ ما خاموشی داشتیم، ۱۴۰۱ بود که ما بدون خاموشی سپری کردیم. این عدد اشتباه نشود. انشاالله که چه در حوزه تولید برق و چه در حوزه تولید گاز دچار مشکل نباشیم و می‌دانیم که شما همیشه تلاش می‌کنید که مدیریت اتفاق بیفتد.
جعفرزاده:، ولی قطعا ما نیازمند کمک مردم عزیزمان هستیم.