سواد رسانه‌ای مردم و تصویرسازی وارونه رسانه‌های بیگانه

به گزارش خبرگزاری صداوسیما؛  دکتر هادی البرزی کارشناس ارشد رسانه و آقای آل داوود پژوهشگر فضای مجازی،  در برنامه ایران امروز رادیو ایران به بحث و تبادل نظر پیرامون تصویرسازی وارونه رسانه‌های بیگانه پرداختند  که مشروح مصاحبه به این شرح است؛

البرزی کارشناس ارشد رسانه: بسم الله الرحمن الرحیم عرض سلام و ادب و احترام دارم به حضور شما و شنوندگان عزیز رادیو ایران در خدمت شما هستم.

مجری :  هفته گذشته هم ما خدمت شما بودیم در خصوص ترفندهای مختلف رسانه ای و موضوع سواد رسانه ای و رابطه ای میان آموزش سواد رسانه ای و کم اثرکردن ترفندهایی که گاهی تشخیص داده نمی شود سخنانی را جنابعالی اشاره فرمودید. اشاره به مارپیچ سکوت کردید و ترفندهایی که پیش رو دارند مثل سه روز در واقع 14 و 15 و 16 که فراخوان داده بودند برای اعتصاب و برای اعتراض و برای استفاده نکردن از کارتهای بانکی و تراکنش ها و نخریدن برخی از اقلام که در بعضی از زمینه ها اثرات خودش را در بعضی از بازارها گذاشت می خواهیم امروز ببینیم که اگر ما یک دهه است که داریم از سواد رسانه ای صحبت می کنیم و در این زمینه آن طور که باید نتوانستیم آگاهی جامع و کاملی را به مخاطبان عزیزمان ارائه بدهیم که این سواد رسانه ای اثر خودش را بکند و آن طور که باید توانستیم مقابل ترفندهای رسانه ای شون بایستیم به علل مختلفی جنابعالی اشاره کردید که چی باعث می شود که این ترفندها اثرگذار بشود مجموعه اقداماتی که الان رسانه در دستور کار دارد از رسانه دیداری و شنیداری بگیرید تا رسانه های مکتوب بفرمائید که این اقدامات چی می توانند باشند آیا نکته دیگری وجود دارد که رسانه های فارسی زبان خارج از کشور در دستور کار داشته باشند و ما بتوانیم آن را پیش از اقدام تشخیص بدهیم و به جای دفاع حمله کنیم یا خیر ؟

آقای البرزی کارشناس محترم ارشد رسانه: بله خیلی جمع بندی خوبی را شما از هفته گذشته ارائه دادید. ببینید یکی از نکاتی که ما در واقع الان با آن مواجه هستیم این است که رسانه های معاند در واقع هم در فضای مجازی و هم در شبکه های ماهواره ای که دارند به صورت 360 درجه عمل می کنند، محتوایی را از فضای مجازی به فضای پروتکست و به عکس می آورند تا بتوانند روی ذهن مخاطب تاثیر بگذارند. در واقع دو نکته ای که الان این رسانه ها خیلی پیگیری می کنند اغتشاش ذهنی در مخاطب و ایجاد در واقع تاثیر معکوس روی تصمیمات محاسباتی مسئولانه است. یعنی دو مخاطب را اینها مورد هدف قرار دادند و هر دو تا را دارند پیگیری می کنند. یکی از تکنیک های پوشش خبری که در این رسانه ها دارد پیگیری می شود که شما در مورد فراخوان ها اشاره کردید.

این رسانه ها از یک سری تکنیک های پوشش خبری استفاده میکنند که بتوانند روی ذهن مخاطب تاثیر بگذارند. حالا فراخوان هایی که شما اشاره کردید. ما وقتی که همین فراخوان ها را بررسی میکنیم پشت صحنه اش را که ببینیم این فراخوان ها کجا کلید خورده میشود و چگونه تولید و منتشر میشود و چگونه به مخاطب میرسد؟ ما یک روند طراحی را در این فراخوان ها میبینیم یعنی در واقع میبینیم که این فراخوان ها از یک سری گروه هایی صحبت میشود مثلا جوانان محلات تهران و وقتی اینها بررسی میشود میبینیم که اصلا وجود خارجی ندارند یعنی به حالت مصنوعی تولید میشود، بعد با یک حجم گسترده ای اینها را توزیع میکنند .

مجری: یعنی با آن طوفان رسانه ای میکنند؟

آقای البرزی کارشناس محترم ارشد رسانه: بله یعنی به صورت گسترده در فضای مجازی توزیع میکنند. ما وقتی اینها را بررسی میکردیم تا فراخوان سوم را به طور مستقیم ایران اینترنشنال اعلام میکرد، وقتی آنها دیدند مصنوعی این فراخوان ها به نظر میرسد یک حساب توییتری ایجاد میکردند و آمدند از آنجا این را اول ایجاد میکردند بعد اینترنشنال این را منعکس میکرد حالا دلیل اینکه سواد رسانه ای الان مورد نیاز است این است که اگر میزان سواد رسانه ای در جامعه زیاد باشد همیشه به منبع پیام توجه می کنند یعنی ما وقتی که ببینیم که یک فراخوان از کجا دارد توزیع می شود و این فراخوان به چه کسی تعلق دارد، همان عناصری که ما همیشه می گوییم ببینیم که چه چیزی ؟ چرا ؟ و چگونه و در چه زمانی دارد توزیع می شود؟ و در سواد رسانه ای این مطرح است که ما وقتی خبری به دستمان می رسد باید بتوانیم عناصر آن خبر را واکاوی بکنیم. وقتی می بینیم که عناصر این خبر وجود خارجی ندارد، یعنی اگر ما سواد رسانه ای مان در جامعه به حد خوبی برسد می بینیم که شعارها را بعضی اوقات اینترنشنال دارد اعلام می کند. اگر جنبش است باید شعار در درون خودش تولید بشود نه اینکه به طور مصنوعی از جای دیگر تولید بشود و این در فضای مجازی منتشر بشود. بنابراین یک نکته ای که ما الان با آن مواجه هستیم این است که یک فضایی به وجود آمده که اگر سواد رسانه ای ما برای ارزیابی آن پیام و برای تحلیل آن پیام و برای اینکه به راستی آن پیام بتوانیم پی ببریم حتماً پشت صحنه آن را باید بدانیم. بالاخره افرادی که رسانه ای و حرفه ای هستند به راحتی متوجه می شوند که پشت این حالا ما ابتدا به فراخوان ها اشاره کردیم که پشت اینها چیست و در واقع ربات ها چه نقشی در آن دارند در توزیعش و در فضای مجازی این بازتاب پیدا می کند ما اگر به لحاظ سواد رسانه ای، سواد رسانه ای پائینی داشته باشیم می توانند این فراخوان ها روی ما تاثیر بگذارند .

مجری: خیلی متشکرم آقای البرزی با ما همراه باشید. در ادامه برنامه از وجود شما بیشتر استفاده خواهیم کرد. آقای آل داوود همزمان با صحبتهای آقای البرزی هموطنان ما واکنش نشان دادند به این پیامها و گفتند که رسانه های داخلی خودمان ضعیف عمل کردند و اینکه می گویند ایران اینترنشنال وسلام یعنی اینکه فقط آنجا را قبول دارند یا شماره دیگر می گوید که آن همه آدم یعنی ربات هستند یعنی کسانی که دارند دراین زمینه کار رسانه ای می کنند حالا البته این نگاه، نگاه فنی نیست که این توضیح را هموطن عزیزمان دادند اما به هر ترتیب نگاهی است که قابل تامل است آقای آل داوود ببینید یک وقتی می بینید که آقای آل داوود صحبت می کند و من راسخ می پذیرم و یک وقتی می بینیم آقای البرزی صحبت می کند و من راسخ می پذیرم اما یک وقتی می بینیم که من راسخ این حرف را می زنم که مردم ممکن است من را قبول نداشته باشند بنابراین من اگر صاحب فضای مجازی باشم صاحب یک رسانه باشم که این حرف را بزنم می گویم که چون تو میگویی نمی پذیریم یعنی یک فضایی ایجاد کردند که می گویند که چون راسخ می گوید ما نمی پذیریم با این حال و هوا بایستی چه کرد آقای آل داوود نه فضای مجازی درست و درمانی داریم دولتهای مختلف بی توجهی کردند به توسعه این فضای مجازی من نمی خواهم خیلی به گذشته برگردیم اما تقریباً از ابتدای دولت نهم تا حالا این بی توجهی ها صورت گرفته و تا الان هم فکر می کنم ادامه دارد در چنین فضایی چطور می شود رابطه را معکوس کرد یا دست کم برابرش کرد .

آقای آل داوود پژوهشگر فضای مجازی: ببینید توضیحات بسیار دقیقی را جناب آقای البرزی اشاره کردند شما هم همین طور یعنی الان مسئله ای که ما داریم در بحث فضای مجازی و رسانه در داخل کشورمان خب ببینید فرصت سوزی ها یک جاهاییش واقعاً اینقدر برجسته است که نمیشود از آن گذشت اما ببینید ما در دنیای ساعت و تغییر داریم زندگی می کنیم یعنی الان که من با شما صحبت می کنم تا یک ساعت دیگر در فضای مجازی و رسانه ممکن است یک انقلاب در این فضا اتفاق بیفتد. انقلاب حالا تکنولوژیکی ، فناوری در این فضایی که هست و کشورهایی اینجا برنده شده اند که علاوه بر اینکه در بحث حکمرانی شان در سرزمینی که در آن زندگی می کنند حاکمیت خودشان را تثبیت کرده اند در فضای مجازی هم همینطور است. ما به این موضوع می گوییم حاکمیت سایبری و حکمرانی فضای مجازی الان نوع زاویه دید ما نسبت به فضای مجازی در داخل کشور باتوجه به فرصتی که از دست دادیم و متاسفانه دشمن ما آمده با بمباران اطلاعاتی وارونه انجام داده و در داخل کشور با همین رسانه هایی که اسمش را آوردید صعودی اینترنشنال و رسانه های اینترنتی اینها پلت فرمهایی که الان به ظاهر پلت فرمهای اجتماعی هستند اما اخیراً کتابی منتشر شده به اسم جنگ لایک ها که به صراحت از پلت فرمها به عنوان سلاح های جدید جنگ جدیدی به نام جنگ شناختی دارد به آنها عنوان را می دهد یعنی می گوید که این مثلاً اینستگرام و تلگرام و واتساپ پلت فرمهای اجتماعی و ارتباطی دیگر نیستند اینها دیگر ابزارهای جنگی شناختی هستند ابزارهای ایجاد جنبش های اجتماعی هستند .

مجری : آقای آل داوود همه اینها درست اما موضوع اینجاست که در واقعیت جامعه آدم چیزی را می بییند که در رسانه آن طور که باید منعکس نمی شود ببینید.

آقای آل داوود پژوهشگر فضای مجازی: اتمسفر ذهنی کسانی که به این شبکه های حوزه رسانه مثل صعودی اینترنشنال و اینستاگرام و غیره هستند با اتمسفرچیزی که در کف جامعه یا آدمی که در این فضا نیست متفاوت است مثالش را بزنم. ببینید در همین 80 روز گذشته نزدیک فکر کنم بالای دو هزار بار کشور ما سقوط کرده در فضای توییتر و اینستاگرام همه ما را هم اعدام کردند و صدا و سیما را هم رد کردند ضد انقلاب و این طور چیزهایی که هست اما در فضای بیرون چه خبر بوده شکستهایی که خوردند از منابع به خاطر بصیرت مردم ما ضد انقلاب شکست داشت که مثلاً شب گذشته یکسری از افراد از دیوار دانشگاه شریف بالا می روند دو تا آدم بزدل در تاریکی شب می آیند آتش می زنند ته کار اینها همین است که اینها مردم نیستند. یک مسئله دیگری که اتفاق افتاد در همین 80 روز گذشته که بگذارید از همین جا هم مثالش را بزنم که حالا تائیدی بشود بر صحبت شما هم که اینکه هر چیزی که در فضای مجازی دارد اتفاق می افتد در اتمسفر ذهنی کسانی که آنجا دارند تصویر سازی وارونه می کنند به عنوان مثال ما امروز شنبه صبح بوده همه ما آمدیم سرکار و هیچ مشکلی هم نداشتیم حداکثر درگیری ما با نفری کناریمون بوده که حلیم را با شکر بخوریم یا با نمک ولی شما همین الان بروید در فضای اینستاگرام و تویتتر می بینید که ما همه ما در حال اعدام شدن هستیم اتمسفر ذهنی در انسانها را تکنیک های رسانه ای می سازد جنگ روانی که آنجا جریان دارد .

مجری: ما فاقد این مهارت هستیم.

آقای آل داوود پژوهشگر فضای مجازی: حالا ببینید نکته اش چیست نکته اش این است که یک قسمتش سواد رسانه ای است ببینید سواد رسانه ای لازم است ولی کافی نیست. 30 کشور در دنیا، کشور پیشرفته قبل از ما از دهه 60 میلادی و 70 میلادی که می گفت رسانه همان پیام است دهکده جهانی اینها رفتند سراغ مدیا یا بحث سواد رسانه ای اما چه شد که از دهه 90  میلادی به این طرف اینها دیدند که سواد رسانه ای لازم است ولی کافی نیست. رفتند سراغ حاکمیت سایبری به عنوان مثال آمریکاییها آمدند با اینکه خودشان اینترنت دنیا را مدیریت می کنند و متعلق به خودشان است کسی نمی تواند بگوید نیست چرا همین است دیگر خب بعد شما می بینید که شبکه ای برای مردم خودش نشنال یعنی شبکه زیر ساخت ملی اطلاعات آمریکا همین شبکه و پلت فرمهای بومی آمریکا در کشور خودش در سرزمین خودش مثل توییتر ، اینستاگرام ، فیسبوک ، مثل یوتیوپ اینها همه شان برای آمریکائیهاست دیگر بومی حساب میشود برایشان. وقتی رئیس جمهورمستقرشان ترامپ میاد یک حرفی را میزند که خلاف خواسته های هیات حاکمه بر کشور آمریکاست و رژیم تروریست آمریکاست خود رئیس جمهورشان را هم حذف می کنند.

مجری : یعنی چیزی که می خواهید بگویید یعنی حاکمیت مردم است در واقع ؟

آقای آل داوود پژوهشگر فضای مجازی: دلیلشان جالب است میگویند برای صیانت از مردم و امنیت روانی و امنیت ملی است.

مجری : الان این نگاه نگاه درستی است به نظر شما ؟

آقای آل داوود پژوهشگر فضای مجازی: بله نگاه کنید چون مردم شنونده ما هستند و مردم باید قضاوت بکنند صحبتهای ما را خب تنها رسانه مستقلی که داشت صدای اعتراضی مردم اروپا را پوشش می داد پرس تی وی بوده در سطح دنیا. بقیه رسانه اروپایی که جرات ندارند چیزی راجع به اعتراضات معیشتی و اعتراضات مردم در خصوص انرژی در سطح اروپا منتشر بکنند اصلاً کارشان هم علاوه بر سکوت، سرکوب آزادی بیان هم هست اما شما نگاه کنید اینقدر وارونه سازی صعودی اینترنشنال انجام می دهد که در غرب همه چیز آزاد است و در کشور ما همه چیز بسته است مسئله سر چیست؟ سر این است که شما آلمان را نگاه کنید. آلمان در همین 48 ساعت گذشته تمام فعالان فضای مجازی اش را، رسانه خودشان خیلی خیلی محدود به آن پرداخته اند این آمده می گوید من دارم سه هزار نیرو می آورم مسئله، مسئله مهمی است یا مثلاً کشور فرانسه و انگلیس می گویند که ما ارتش می آوریم برای مقابله با جنبش اجتماعی سواد رسانه ای اینجاست اما کافی نیست.

مجری : ممنونم  آقای آل داوود ، آقای البرزی سکوت شما طولانی شد عذر خواهی میکنم ببینید آقای البرزی به یک نکته قابل تامل اشاره کردند آقای آل داوود و اینکه رسانه های مجازی یک جورایی حاکم هستند در آمریکا چون بومی شان است و مثلاً با ترامپ آن رفتار را می کنند یا در ساز و کار قانون مثلاً ترامپ قانون مهاجرت میده و یک قاضی  ایالتی می گوید که بیخود کرده که همچین کاری را کرده اما یک همچین فضایی را ما در کشور خودمان نمی بینیم و اگر مثلاً در آلمان یک کودتایی می شود و این کودتا نافرجام می شود محدود بهش می پردازند و سرو صدایی هم نمی شود یعنی یک جورایی حاکم هستند و یا مسلط هستند به لحاظ امنیتی اما در داخل ببینید فرق بین قدرت و اقتدار قدرت یعنی زور اقتدار یعنی زوری که مردم می پذیرند مشروعیت یعنی پشت این زور یک محبتی وجود دارد الان شما اقتدار را می بینید یا قدرت کدامشان را حاکم در کشور می بینید یعنی کدام یک از اینها توسط رسانه ها اعمال می شود که مردم به جای اینکه اقتدار ببیند یک جورایی قدرت می بینند و می گویند که ما اعتراض می کنیم می گویند آشوبگر ما اعتراض می کنیم می گویند اغتشاشگر و و موضوعاتی از این دست این فضا چطور قابل تغییر است این نکته خیلی مهم است آقای البرزی به هر حال اصحاب رسانه چه شما چه آقای آل داوود باید بتوانید راهی را ارائه بدهید که این موازنه بتواند تغییر کند لااقل برابر بشود ما الان برابری نمی بینیم من الان پیامهای هموطنان مان که مرور می کنم می گویند اینقدر نخ نما یک موضوعی را یک خبرنگار می آید مطرح می کند و یا در فضای مجازی درباره اش صحبت می کند که همه مردم این که دارم می گویم خیلی پیامها زیاد است می گویند که همه همین نگاه را دارند که آره خوب این اتفاق افتاد مثلاً یک فراخوانی دادند اما رسانه ما اینطوری کرد فضای مجازی ما اونطوری کرد یعنی قبل از اینکه ما بگوییم در رسانه مردم تشخیص می دهند که الان می آیند می گویند موضوع این است چرا بایستی اینقدر دستمون باز باشد که مردمی که ما هنوز پیامی ندادیم بهشون درباره یک اتفاقی بتوانند تشخیص بدهند که الان این اتفاق می افتد می گویند اینطوری است مثال ساده در 14 و 15 و 16 مردم مرغ نخریدند حالا شاید میل به مرغ نداشتند اما مرغ انقدر ارزان شد که رئیس اتحادیه مرغداران گوشتی اومد التماس کرد به مردم که توروخدا بخرید و انبار کنید و از تولید حمایت کنید از آن طرف امدند چه کردند گفتند دیدید که فراخوان جواب داد مردم مرغ نخریدند مرغ آنقدر ارزان شد که تولید کننده های مرغ دارند ورشکست می شوند خوب این به ضرر مردم است در نهایت چون اگر مرغدار ورشکسته بشود 45 روز دیگر مرغ دوباره گران خواهد شد به ضرر مردم است اما می گویند موفق شدند که این زمینه حالا در جاهای دیگر ممکن است شکست خورده باشند و در این زمینه توانستند و روی این قضیه کار می کنند چرا این کار را ما نمی توانیم بکنیم آقای البرزی ؟

آقای البرزی کارشناس محترم ارشد رسانه: البته در مورد آن مرغ شما گزارش می دادید بگویم که تعداد جوجه ریزی مرغ در ماه گذشته تقریباً 120 میلیون جوجه ریخته بودند که در واقع میزان مصرف کشور ما حدود 100 میلیون جوجه است.

مجری : این را که همه مردم نمی دانند آقای البرزی ؟

آقای البرزی کارشناس محترم ارشد رسانه: اما اینکه چرا در واقع اون رسانه ها دارند خوب عمل می کنند و در بعضی جاها  ما ضعیف تر عمل می کنیم و آنها فضا را به دست می گیرند ببینید رسانه های غربی و شبکه های ماهواره ای سعی کردند در این مدت به مردم بگویند که به چه فکر کنید یعنی همان نظریه برجسته سازی که یک زمان رایج بود الان هم دارد در رسانه ها استفاده می شوند و حالا مدل جدیدش شده ترندینگ و در واقع اینکه یک ترند را بتوانند بالا بیاورند اما در چگونه فکر کردن به مردم آنها هم هنوز موفق نبوده اند یعنی دلیل اینکه آنها نمی توانند تاثیری در جامعه ما بگذارند یک موضوع را می توانند بالا بیاورند ولی اینکه چگونه فکر کردند را نمی توانند بگویند اما یک دلیلی که به نظر من میرسد که آن رسانه ها دارند روی آن خوب کار می کنند بحث احساسی کردن فضا است یعنی شما می بینید که از ابتدای موضوعی که در کشور ما اتفاق افتاد در اواخر شهریور ماه آمدند روی فضای احساسی و خشم کار کردند یعنی یکی از اتفاقاتی که ما داریم می بینیم در این رسانه ها می افتد فضا را احساسی می کنند رسانه های ما بیشتر در فضای منطق و عقلانی کار می کنند یعنی آنها دارند در فضای احساسی کار می کنند ما در فضای عقلانی و منطقی در اقناع سه ضلع داریم یک ضلعش احساس است یک ضلعش منطق است و یک ضلعش این است که ما بتوانیم استنادات معتبر با استفاده از افرادی که در جامعه جایگاه دارند را ارائه بدهیم. رسانه های معاند با احساسی کردن فضا شما می دانید وقتی که مخاطب احساسی بشود سخت است که بتوانیم با عقلانیت آن را در واقع روی آن تاثیر بگذاریم نمی گویم نمی شود یعنی آنها تمام فضایی که استفاده می کنند یعنی شما می بینید در مورد موضوعات مختلفی که در کشور ما اتفاق می افتد از زوایه احساس وارد می شوند حالا در مورد همین احکام قضایی که صادر شده و اعدامی که اتفاق افتاده آنها نمی آیند دلایل اعدام را بگویند چرایی اعدام را بگویند مستندات را بگویند.

مجری : یعنی حتی سیاستمدارانشون هم همین کار را می کنند ؟

آقای البرزی کارشناس محترم ارشد رسانه: سیاست مداران غربی را میفرمائید ؟

مجری : یعنی آنها هم از دریچه احساس وارد می شوند یعنی مثلاً وزیر خارجه یک کشوری می آید و می گوید که چرا ؟ آن یکی می گوید چرا ؟ اینها که قاعدتاً باید دیپلماتیک رفتار کنند که ؟

آقای البرزی کارشناس محترم ارشد رسانه: استاندارد دوگانه دارند سیاست مدارهاشون ببینید یعنی شما در مورد کشور ما یک جوری استاندارد دارند در مورد کشور دیگری یک جور دیگر کشور خودشان یک نوع دیگر شما در واقع در مورد پلیس کشور ما و پلیس کشورهای خودشان نگاه کنید چطوری می آیند عمل می کنند. شما تعداد کشته های پلیس آمریکا را در یک ساله گذشته مطالعه و بررسی کنید و ببینید چند تا کشته داشته ، چقدر پلیس با خشونت دارد برخورد می کند اما در مقابل آن یک استاندارد دوگانه ای را در نظر می گیرند در مورد موضوعات مختلف. من به نظرم می رسد که در حال حاضر آنها با احساسی کردن فضا خیلی دارند کار را به دست می گیرند .

مجری : یعنی معتقدید که همین روش را ادامه خواهند داد ؟

آقای البرزی کارشناس محترم ارشد رسانه: نه ببینید هرجا آنها می بینند که از احساسی بودن نتیجه نمی گیرند می آیند وارد فاز منطق می شوند یعنی شما می بینید می آیند فراخوان می دهند که می گویند مسلح شوید و بروید در واقع خرابکاری شرافتمندانه کنید اینطوری نسخه می پیچند و بعد که مخاطب را، اغتشاشگر را و افراد را می آورند در صحنه وارد فضای احساسی می شوند که آقا چرا اینطوری شد چرا آن طوری شد ؟ یعنی هم دستور دهنده اقدام خودشان هستند و هم کسی که می آید روی ماجرا سوار می شود در ادامه هم باز خودشان هستند که بتوانند کار را ادامه بدهند مثلا ًشما در مدل کشته سازی که اینها جلو می برند می گردند یک موردی را پیدا می کنند که اتفاقاً شاید این در اغتشاشات هم نبوده این را رویش سوار می شوند و می گویند جوان بوده سنش اینقدر است. در واقع این اتفاق برایش افتاده شما می بینید جدیداً می آیند موسیقی های اینها را هم پخش می کنند آهنگهای اینها را هم در فضای احساسی شان پخش می کنند یعنی ما می بینیم یکی از موارد بود که این رسانه ها فقط معذرت می خواهم روی رقص طرف زوم کرده بودند و این را نشان می دادند که بتوانند از این فضای احساسی استفاده بکنند.

مجری : خوب ما این ملاحظات را نباید ببینیم آقای البرزی به نظرتان ؟

آقای البرزی کارشناس محترم ارشد رسانه: در رسانه یا ؟

مجری : فرقی نمی کند بلاخره هر اتفاقی که بیفتد باید رسانه ای بشود دیگر

آقای البرزی کارشناس محترم ارشد رسانه: بله بله این که هست. نه من ابتدا خواستم تکنیک های آنها را بگویم یعنی اینکه شما فرمودید که چرا آنها در مواردی می توانند فضا سازی و جریان سازی کنند خواستم بگویم که آنها بر بال احساس سوار می شوند و می توانند موضوع را اینطور جلو بیاورند و بعد در واقع در نهایت کار رسانه های ما بیشتر از فاز منطق و استدلال می خواهند بروند به جنگ احساس یعنی می خواهند در مقابل خودشان این کار را انجام بدهند در صورتی که ما باید مدل کامل اقناع را انجام بدهیم. یعنی ما هم نیاز به استنادات معتبر داریم و هم نیاز داریم که حتی اگر فاز احساسی و تاثری است اینها را هم نشان بدهیم و بعد وارد فاز استدلالی و منطقی بشویم. اگر که ما هر سه بار را با هم انجام می دادیم خیلی جاها توانستیم موفق باشیم مثلاً شما دیدید در قضیه آرمان علی وردی شهید آرمان و سایر شهدایی که اتفاق افتاد آن صحنه هایی که از این شهدا پخش شد در فضای مجازی و بخش هم رسانه ملی بهش پرداخت شما دیدید که ما به طور دقیق آمدیم موضوع را به مردم نشان دادیم اما در جاهایی که ما یا تصویری نداشتیم ببینید ما موقع هایی برایمان سخت می شود که هیچ تصویری یا مستنداتی نداریم که به مخاطب نشان بدهیم و هر جا که مستندات بوده مخاطب هم پذیرفته

مجری : خوب آنها تصویر از کجا می آورند نشان می دهند ؟

آقای البرزی کارشناس محترم ارشد رسانه: گفتم که آنها تصویر ندارند می روند توی بال احساس سوار می شوند یعنی می روند در فضای احساسات تصاویر گذشته شخص را حالا از اکانت های آن یا از جاهای دیگر می آورند اینها روی اینها سوار می شوند و موج سواری می کنند مثلاً شما در خیلی از موارد همان سارق سابقه داری که در زاهدان در واقع هیچ در اغتشاشات هم نبود در جای دیگر در واقع کشته شده بود شما دیدید آمدند در فضای احساساتی مواردی را منتشر کردند که هیچ چیزی دستشان نبود، فقط یک سکانس فرد را نشان می دادند و روی این سوار شده بودند و بارها این را تکرار می کردند .

مجری : خیلی متشکرم آقای البرزی با ما باشید. خواهش می کنم آقای آل داوود توضیحات آقای البرزی را شنیدید آقای آل داوود نمی دانم توضیحات حضرتعالی و آقای البرزی چقدر مخاطب را اقناع می کند به اینکه بله ما درست می گوییم حالا البته هم یک جاهایی ضعف داریم ضعف قانون داریم یک جاهایی ضعف کاررسانه ای داریم یک جاهایی به لحاظ فنی آن چیزی که ما الان داریم به عنوان فضای مجازی به هر حال مهدش ایران نبوده جای دیگری بوده ما داریم از آن استفاده می کنیم و زمان می برد تا پخته شود اما به هر ترتیب تا ما آموزش بدهیم تا ما این فضا را پخته کنیم آقای آل داوود شک نیست که اینها شاید دو سه منزل از شما شاید جلوتر هم افتاده باشند و دیدن این منزل ها خیلی مهم است که منازل بعدی اینها چیست آیا اگر اینها به دنبال تغییر جمهوری اسلامی هستند و می خواهند که ساز و کار حاکمیت را در کشور تغییر بدهند آیا به اینجا خواهند رسید که مثلاً می رویم می گوییم که حالا ما تا اینجا آوردیم جلو ما برویم سراغ ساختار قانون اساسی یعنی فشار را به اونجا تنظیم می کنند اما به این راضی می شوند که آقا ساختار قانون اساسی در کشور اصلاح بشود و می آیند در فضای دیگری کار می کنند این فضاها آیا قابل تشخیص است آقای آل داوود به عنوان کسی که سالیان متمادی است در این حوزه دارید فعالیت می کنید برای شما آیا قابل تشخیص است که رسانه ها با این فشارها و ترفندهایی که دارند استفاده می کنند آن فاز نهایی  ،آن مرحله نهایی خاصشون چی هست و فکر می کنید به کجا ختم بشود ؟

آقای آل داوود پژوهشگر فضای مجازی: ببینید بسیار درست است ما گفتیم که رسانه ها الان شدند و پلت فرمها بستر جنگ شده اند جنگ های رسانه ای جنگهای مثل جنگ روایتها و جنگ شناختی تخریب ذهن ها و قلب ها و تکنیک ها و رسانه ای است که مخاطب در لایهی ذهنش در جنگ شناختی یقینش نسبت به ارزش ها، هم وطن هایش، هویتش و فرهنگش تبدیل به شک بشود حالا فرض کنید رسانه تصویر و همه ی اینها را بیاید با تمام این هنری که ما به آن میگوییم هنر تولید محتوا از یک بستری که قدیم ها به تلویزیون میگفتند جعبه ی جادویی الان این جعبه ی جادویی شده یک تلفن همراه کوچک که تعامدی دست و من و شما است که اتفاقا الان داده های ما توسط این جمع آوری میشود به دست دشمن ما میافتد از طریق تلفن های همراه آندرویدی و پلت فرم های آمریکایی می آیند تعویزش میکنند یا علوم داده وقتی نقاط قوت و ضعف ما را شناسایی میکنند و به آن آسیب میرسانند یعنی تولید محتوایی را انجام میدهند که از نقطه ضعف خودان کشف کردند که باید اینطور بشود یک نکته ای اتفاق میافتد در قلب آن مخاطب حب آن مخاطب را تبدیل میکنند به بغض. چیزی که ما در هشتاد روز گذشته دیدیم وقتی مسلط میشوند بر ذهن ها و قلب ها شما میبینید یک فرد ایرانی که اینجا دارد زندگی میکند تیم فوتبالش میبرد ناراحت میشود تیم فوتبالش میبازد خوشحال میشود تعدادشان زیاد نیست البته این را به شما بگویم. مسئله ای که اینجا است اصراری روی این موضوع رسانه های ضد انقلاب و مخصوصا سعودی اینترنشنال که پولش را از بن سلمان میگیرد کسی که نماد ضد آزادی بیان با عقیم کردن بدن آقای خاشقچی است بعد چه اتفاقی میافتد میگویند اینها مردم هستند نه اینها مردم نیستند مردم آنهایی بودند که روز 13 آبان بیرون آمدند .

مجری: اینکه آسیب شناسی میکنید خب است مردم هم که اینها را میشنوند بلاخره فکر میکنند به این قضایا ولو اینکه از من یا شما یا آقای البرزی نپذیرند الان وقتی همینقدر که میشنوند اثر خودش را میگذارد اینها رو من قبول دارم اما ببینید اینکه ما دو قطبی میکنیم میگیم ضد انقلات مردم کی ها ضد انقلاب اند ؟

آقای آل داوود پژوهشگر فضای مجازی: مردم نیستند .

مجری: این مردمی که ساعت 9 شب میایند بالا پشت بام و شعار میدهند و یک کسی هم است.

آقای آل داوود پژوهشگر فضای مجازی: یک تعدادی هم شاید فریب خوده باشند .خیلی محدود هستند.

مجری: آقای آل داوود من هم آدم هستم و دارم زندگی میکنم دیگه یکی شعار ضدیت میدهد یکی هم میرود بالا پشت بام الله و اکبر میگوید لا الاالله میگوید . شما دستتان را یه بار نیشگون بگیرید درد می آید اما اگر آنجا را بیست بار نیشگون بگیری کبود میشود دیگر و ما اگر بیاندازیم گردن دولت قبل دردی را دوا نمی کند.

آقای آل داوود پژوهشگر فضای مجازی: وقتی که آنجا رئیس آن دولت میگفت من از بی سی نمیگذرم یکی از مباحث خروجی هایش اینترنت روستایی بی سی توسعه ی پایدار بی سی که اگر بخواهیم یک دانه تلفاتش را بگوییم میشود ما در کیان پیر فلک با رفتارهای بسیار عجیب .

مجری: این کوتاهی ها در تمام دولت ها بوده دیگر ما نمیخواهیم سیاسی اش کنیم 16 آذر خود آقای رئیس جمهور رفته اند دانشگاه صحبت کردند دیگه برگشتند گفتند آقا مگه نمیگید 2 میلیون فالور داریم چرا با فضای مجازی این کار را کردید خوب بالاخره اینها باید جواب داده شود دیگر .

آقای آل داوود پژوهشگر فضای مجازی: جوابش میدانید چیست ؟ خود کشوری که صاحب این پلت فرم است ما یک غفلت راهبردی که از سایبری ما خود کشور که صاحب این است در مجلسش دو نفر را استحضار کردند گفتند دارید بنیاد خانواده را از هم میپاشانید. تهدید به بستن اینستگرام کردند هفته گذشته اتحادیه اروپا قانونی گذاشت که اگر 4 تا موضوع را در بحث تویتتر حل نکنید ما محدودت می کنیم مسئله سر یک زمانی است که ما به این رسانه ها فکر می کنیم رسانه آزاد است اصلاً رسانه آزاد وجود ندارد در دنیا مثل شبکه مثل اینستاگرام کجا بی طرف است.

مجری : ما نمی گوییم که بی طرف است آقای آل داوود شما وقتی از رئیس جمهور یک کشوری این سئوال را می پرسید؟

آقای آل داوود پژوهشگر فضای مجازی: مسئله این است که سواد رسانه ای یک فرآیند است که باید اتفاق بیفتد و هر چقدر سواد رسانه ای برود بالاتر فرد مصون تر می شود.

مجری : من الان دارم پیامها را نگاه می کنم شاید دو یا سه پیام فرمایشات شما و آقای البرزی را تائید کرده اند دلیل هم آورده اند دلیل منطقی هم آورده اند.

آقای آل داوود پژوهشگر فضای مجازی: بخاطر اینکه هشت سال بمباران شده اند بمباران رسانه ای کرده اند من یک توضیح علمی اش را بدهم ، رسانه یکی از کارهایی که در حوزه انتشارات پیام دارد انجام می دهد الان در دنیا بحث بمباران اطلاعاتی مخاطب است که ..

مجری : خب سئوال همین است.

آقای آل داوود پژوهشگر فضای مجازی: اضطراب اطلاعاتی فاصله بین آن چیزی که باید بدانیم و می دانیم است. بعد کنارش این که دارم می گویم تحقیقات خود غربی هاست یک ولع اطلاعاتی درست می کند ولع اطلاعاتی شما یک تصویری می بیند وقتی در لایه های ذهنی، شناخت، شما مطالعه می کنید من توصیه می کنم شنوندگان محترم برنامه بعد از اینکه صحبتهای ما تمام شد این را جستجو بکنند مغزهای سه گانه، تئوری مغزهای سه گانه چیست؟ آقای پرفسوری که بالای سر این نظریه ایستاده میگوید تمام تصمیمات انسان ها آنهایی که برگرفته از رسانه هاست یک لایه احساس می شود.

مجری: آقای البرزی توضیحات آل داوود را شنیدید من پیامها را می خوانم مردم انتظار این را دارند بشوند که چه کار کنند که این موازنه اتفاق می افتد شما گفتید که در غرب این اتفاقات می افتد در غرب خیلی اتفاقات دیگر هم می افتد مگه ما اونجا هستیم ما ادعا داریم که مملکت اسلامی است ادعا داریم که خیلی ادعاها داریم که اون ادعاها باید پایش به ایستیم و دست کم عمل هم باید نشان بدهیم و البته کار رسانه ای گویی اینکه ما اصلاً ترفند رسانه ای را می شناسیم اما نمی توانیم بکار ببندیم این نگاهی است که شهروندان ما می گویند درست اما چرا ما این ترفندها را بکار نمی بریم اگر این واقعاً درست است و ما می توانیم بگویم که این کار را دارد این انجام می دهد خوب ما هم بیاییم وارد فضای احساسی بشویم و ما هم این کار را بکنیم چرا ما انجام نمی دهیم.

آقای البرزی کارشناس محترم ارشد رسانه: ببینید بحثی که آقای آل داوود هم داشتند که حالا بحث احساسی هم که شما فرمودید. یکی از اتفاقاتی که در این دوره افتاده بحث جنگ ترکیبی است که همه ما اطلاع داریم که در این جنگ ترکیبی یکی از کارهایی که انجام می شود اعتبار زدایی از نهادها است وقتی که اینها وارد اعتبار زدایی از رسانه های داخلی می شوند و در مخاطب یک ناهماهنگی شناختی ایجاد می کنند اما خب مخاطبی که در واقع می گوید ما احساسی نیستیم ما داریم منطقی فکر می کنیم ولی ناخودآگاه در فضای ناهماهنگی شناختی قرار می گیرد. آقای آل داوود یک جا به درستی اشاره کرد که ما در این چند روز بارها دیدیم که اینها آمدند از موضوعاتی صحبت کردند که در فضای واقعی وجود نداشته چگونه توانسته اند این انگاره را در ذهن مخاطب ایجاد کنند یک اتفاقی که الان افتاده در بحث فضای مجازی همه فضای مجازی کشور دست ما نیست یعنی شما می بینید که انواع ایستگاهها و فضاها ایجاد کردند که هزاران کامنت فیک خبرها می سازند و خودشان می آیند در فضاهای مختلف به صورت اجباری کار می کنند. شما دیدید رئیس جمهور کشورمان رفت سنندج، آنجا یک کاسب، یک شکلاتی به ایشان هدیه کرد. رئیس جمهور هم از آنها قبول کرد و شما بعدش دیدید که چه بلایی سر این کاسب آوردند و چه اجباری که شما باید بیایی عذرخواهی کنی و ایشان آمد این کار را کرد ببینید تمام مولفه هایی که اینها دارند انجام می دهند در فضای پشت صحنه اجبار در فضای رسانه ای احساس است یعنی همه اینها را با هم بکار میبرند.

مجری: آقای البرزی شما سالها کار رسانه ای کردید سالهاست شما را می شناسم و خروجی های کارهاتون را دیدم هم دقیق هستید و هم منصف البته آقای آل داوود هم من سالهاست می شناسم به هر حال نگاه فنی دارند به موضوع و فضای مجازی نگاه درستی را مطرح می کنند اما موضوع اینجاست همه اینها که می گوییم درست آقای البرزی الان چه کار می تواند بکند راسخ را قبول ندارند آقای البرزی را که قبول دارند آقای البرزی چه بگوید و چه طور بگویید که مردم بگویند بله این چیزی که الان پخش شد تصویرش از جای دیگری گرفته شده واقعیت موضوع چیز دیگری است و اینها وارونه جلوه دادند این را مردم چگونه تشخیص بدهند؟

آقای البرزی کارشناس محترم ارشد رسانه: باید به مرجعیت رسانه ای برسیم یعنی یکی هم در فضای مجازی و هم در فضای واقعی برای رسیدن به مرجعیت رسانه ای ما باید اعتماد مخاطب خودمان را داشته باشیم یعنی در زمان جنگ تحمیلی حالا ما در آن موقع سنی نداشتیم ولی وقتی مطالعه می کنیم می بینیم که رسانه ها خیلی جایگاه داشتند در ذهن مخاطب و هرچی رسانه ها می گفتند مخاطب می پذیرفت.

مجری : برای اینکه یک جنگ واقعی بود اما مردم الان این جنگ را باور نمی کنند درسته

آقای البرزی کارشناس محترم ارشد رسانه: بله بخاطر این ما به اعتماد مخاطب نیاز داریم اعتماد مخاطب اعتبار رسانه را می سازد یعنی ما هرچه اعتبار داشته باشیم اعتماد مخاطب را می سازد برای این موضوع اعتماد و اعتبار یک شبه حاصل نمی شود. ما باید در طول سال، در طول جریان رسانه ای اعتماد را ذره ذره افزایش بدهیم نه اینکه الان اعتماد وجود نداشته باشد ما همیشه نظرسنجی می کنیم. در نظرسنجی هایی که هم در داخل رسانه و هم بیرون رسانه دارد انجام می شود نشان می دهد که اعتماد رسانه ای 60 درصد است، 70 درصد است. حالا در زمانهای مختلف کمتر و بیشتر این وجود دارد اما برای افزایش اعتماد مخاطب و اعتبار رسانه ای یکی از راهها این است که ما اولاً باید سرعت را بالا ببریم یعنی سرعت اطلاع رسانی و خبررسانی باید بالا برود که مخاطب سریعترین خبر را از ما بگیرد، دومین موضوع در واقع این است که ما نیاز داریم که همه چیز دست رسانه نیست. مبداء برخی از اطلاع رسانی ها دست روابط عمومی های کشور است در واقع روابط عمومی هایی که در سازمان ها وجود دارد و آن ها منشاء خبر هستند. من هفته پیش یک ابلاغیه دیدم که تمام روابط عمومی های کشور باید به لحظه و آنلاین اخبار خودشان را به ویژه اخبار جعلی که باهاشون مواجه می شوند در حوزه کاری خودشان را سریع پاسخ بدهند تا رسانه های معاند نتوانند سوار آنها بشوند و بعد یک همکاری بین روابط عمومی ها و رسانه ها مورد نیاز است، سومین موضوع، باید بتوانیم از تکنیک هایی برای اقناع مخاطب استفاده بکنیم که یکی از آن تکنیک ها در واقع نشان دادن موضوع است. سی ان ان یک جمله ای دارد که می گوید که من موضوعات را نمی گویم نشان می دهم یعنی به طور ملموس و عینی برای مخاطب فکت ها در اختیارشان می گذارم یعنی ما نیاز داریم که به خبرنگاران مان به لحظه و آنلاین خبرنگاری بحران را آموزش بدهیم که به لحظه بتوانند در صحنه حضور پیدا کنند و محتواهای مختلف را در اختیار مخاطب قرار بدهند. من اعتقاد ندارم که ما خیلی هم ضعیف عمل کرده ایم، حجم جنگ رسانه ای دشمن خیلی زیاد بوده یعنی دشمن خیلی پرتوان آمده وسط و ما هم با توان آن کار کرده ایم اگر اینطور نبود این حجم رسانه ای و این جنگ رسانه ای که اتفاق افتاد علیه هر کشور دیگری بود واقعاً می پاچید، یکی از نکاتی که الان داریم اتفاقاً توانستیم کارهایی را بکنیم ولی این کافی نیست ما نیاز داریم آموزش حرفه ای خبرنگاران را داشته باشیم، بتوانیم سرعت خبررسانی خودمان را بالا ببریم، از مستند بیشتر استفاده کنیم، مستند باورپذیری اش خیلی بالا است. اگر بتوانیم مستند آماده کنیم و این را هم بپذیریم که رسانه یک طرف ماجرا است اگر سایر دستگاهها به آن کمک نکنند دستگاههایی که اطلاعات دستشان هست ما بارها در کار رسانه ای تصویر نیاز داشتیم و آن دستگاه مقابل آن را داشته ولی این را به سرعت در اختیار ما قرار نداده مثلاً با تاخیر 48 ساعته و یا 24 ساعته به ما تحویل داده و ما چون آن تصویر را نداشتیم مجبور شدیم از گفتگو استفاده کنیم به جای آن تصویر.