حمایت حقوقی و قضایی از سرمایه گذاری، امنیت اقتصادی و بهبود محیط کسب و کار در دهمین نشست تخصصی تبیین سیاست‌های کلی برنامه هفتم در حوزه حقوقی و قضایی بررسی شد.
حجت‌الاسلام هادی در این نشست در مورد حمایت حقوقی و قضایی از سرمایه گذاری، امنیت اقتصادی و بهبود محیط کسب و کار گفت: در سند امنیت قضایی به طور خاص در ماده ۳۱تا ۳۳به امنیت اقتصادی پرداخته شده است که از آن جمله می‌توان به جلوگیری از ورشکستگی‌ها در فعالیت تولیدی اشاره کرد.
رئیس پژوهشگاه قوه قضاییه گفت: برای حمایت حقوقی و قضایی نیازمند زمینه‌های از جمله موضوع داوری هستیم که گام‌های خوبی در این زمینه برداشته شده است.
وی گفت: خلاء میانجگری در حوزه فعالیت‌های اقتصادی وجود دارد که نیازمند قانون هستیم یکی از شاخص‌های رغبت برای سرمایه گذاری خارجی فرآیند‌های داوری مناسب و میانجگری است.
وی ادامه داد: در مورد سرمایه گذاری خارجی اگر از سوی ایرانیان داخل کشور و جذب سرمایه‌های خارجی و تشویق آن‌ها را داریم باید زمینه حضور آن‌ها را برای سرمایه گذاری فراهم کرد.
حجت الاسلام و المسلمین هادی گفت: تدوین سیاست‌های حاکم بر کسب و کار وتخصصی شدن رسیدگی به دعاوی فعالین اقتصادی، آموزش قضات متخصص در حوزه جرایم اقتصادی، در پیش گرفتن رویکرد تسهیل بخشی برای حضور سرمایه گذاران خصوصی، شناسایی و رفع خلادر مقررات و قوانین، پیشگیری نظامند از فعالیت‌های مجرمانه تبعیض آمیز می‌تواند به این امر کمک کند چرا که به فرموده رهبر معظم انقلاب اگر امنیت قضایی به وجود آید امنیت اقتصادی نیز به وجود خواهد آمد.
اسدی معاون قضایی سازمان زندان‌ها و اقدامات تامینی در ادامه در مورد بازنگری در قوانین در جهت کاهش عناوین مجرمانه و کاهش استفاده از مجازات زندان گفت: هرچند این بحث به معاونت حقوقی قوه قضاییه برمیگردد، اما نگاه و بررسی این موضوع به کاهش مجازات زندان کمک می‌کند.
وی گفت: بر اساس اعلام معاونت حقوقی بیش از ۲هزار عنوان مجرمانه وجود دارد که این برخلاف سیاست‌های قضا زدایی است.
معاون قضایی سازمان زندان‌ها و اقدامات تامینی گفت: در قوانین و برنامه‌های پنجم و ششم توسعه تکلیف به عهده قوه قضاییه است که برای کاهش عناوین مجرمانه تلاش و به جای آن به افزایش ضمانت‌های اجتماعی بپردازد.
اسدی گفت: اگر نگاه جرم انگارانه به افعال داشته باشیم قطعا تبعات متعددی دارد چرا که هم مدعی العموم هم شهروندان نسبت به هم امکان طرح شکایات متعددی پیدا کرده و مراجعات افزایش می‌یابد و سبب می‌شود که جزیی‌ترین رفتار‌های مجرمانه با برچسب زنی‌های متعدد از سوی شهروندان مواجه شود.
وی ادامه داد: از سوی دیگر اعمال مجازات نسبت به جزیی‌ترین آن‌ها آثار مثبت مجازات را از بین برده و قبح زدایی کرده و ارتکاب جرم را هم منتشر می‌کند.
وی افزود: دستگاه قضایی نیز با وجود ازدیاد عناوین مجرمانه با چالش‌های زیادی از جمله عدم تمرکز بر روی پرونده‌ها و عدم اتقان رای مواجه شده که منجر به اهمال در دادرسی‌ها خواهد شد چرا که از دقت بر روی پرونده علی مهم باز می‌ماند.
اسدی گفت: یکی از سیاست‌های قوه قضاییه در حوزه قضا زدایی منوط به کاهش عناوین مجرمانه است که برکات متعددی دارد، اما کاهش عناوین مجرمانه نیز لوازمی دارد با حذف برخی از عناوین مجرمانه نمی‌توان به نتیجه رسید بلکه باید ابتدا به آموزش شهروندان در این زمینه پرداخت.
وی در ادامه به کاهش استفاده از مجازات زندان نیز اشاره کرد و گفت: در سیاست‌های پنج ساله به فرمایشات مقام معظم رهبری اشاره کرد و گفت موضوع اتخاذ استفاده از مجازات زندان با رویکرد حبس زدایافزایش تعداد زندانیان تاسف آور او و هزینه ساز است و برای مجازات جایگزین زندان برنامه ریزی شود.
محمد علی فلاح سرپرست معاونت امور املاک و کاداستر سازمان ثبت اسناد و املاک کشور در ادامه به شرح وضعیت موجود ظرفیت ها، قوت‌ها آسیب‌ها و موانع اجرای طرح حدنگار پرداخت و گفت: با توجه به اهمیت حدنگار در برنامه هفتم در بحث کاهش ورودی پرونده‌های قضایی نیز می‌تواند این امر موثر باشد.
سرپرست معاونت امور املاک و کاداستر سازمان ثبت اسناد و املاک کشور گفت: با اجرای صد درصد حدنگار اگر پرونده‌ای هم وارد شود ذات اجرای کاداستر اجرای شفافیت و اطاله دادرسی است از این رو دعاوی به حداقل خواهد رسید. وی ادامه داد:با اجرای حدنگار ارجاع به کارشناسی به حداقل رسیده و تشتت آرا نیز کم شودو از سوی دیگر باحمایت حقوقی از سرمایه گذاری با کاداستر انجام می‌شود.
وی افزود: هرچه بتوانیم بحث کاداستر را پیش ببریم حقوق دولتی اخذ خواهد شد و به طور کلی اجرای صد درصدی حدنگار تاثیر مثبتی در راستای اجرای سند تحول قضایی خواهد داشت، اما بحث کاداستر نیاز به قوانین بروز دارد.
محمد علی فلاح افزود: بین ۶۰تا ۸۵ درصد از طرح‌های عمرانی در ایران از فقدان وجود کاداستر متضرر شده است اگرچه که بحث کاداستر تا سال ۱۳۹۹توفیق آنچنانی نداشت، اما در این سال‌ها این طرح ۹۸ درصد اجرا شد.
وی ادامه داد: تفاهمنامه‌های زیادی با دستگاه‌های متولی در راستای اجرای طرح کاداستر داشته ایم که توفیقاتمان را افزایش داده برای مثال تا پایان سال کلیه اراضی نیرو‌های مسلح حد نگاری خواهد شد.
وی گفت: استفاده از ظرفیت ائمه جمعه و جماعت سراسر کشور برای ترغیب مردم به سوی سند مالکیت رسمی و بهره گیری از ظرفیت شورای حفظ حقوق بین الملل و قضایی استان و استانداران و فرمانداران به عنوان روسای شورای اداری کمک زیادی به اجرای طرح کاداستر داشته است.
وی با بیان اینکه ۹۸ درصد از اراضی ملی و دولتی تا کنون حدنگاری شده است گفت: در حوزه صدور اسناد کاداستر در کشور رشد ۸۲درصد داشته ایم.
ابوالفضل محبی معاون قضایی مرکز توسعه حل اختلاف قوه قضاییه در ادامه این نشست گفت: یکی از موضوعات مهم در توسعه حل اختلاف استفاده از ظرفیت‌های مردمی و توسعه روش‌های مشارکتی و قضایی در حل و فصل دعاوی است چرا که یکی از تحولاتی که بر اساس سند تحول در قوه قضاییه رخ داد این بود که شیوه‌های مختلف غیرقضایی و مشارکتی در یک جا جمع شود و به صورت واحد یک مرکز متولی پیگیری و ساماندهی و استفاده از این ظرفیت‌ها باشد به همین خاطر عنوان مرکز امور شورا‌های حل اختلاف به مرکز توسعه حل اختلاف تغییر پیدا کرد تا شیوه‌های مختلف را بتواند به صورت یک سیاست واحد و با استفاده از توزیع اختلافات در پهنه این شیوه‌ها جلو ببرد.
معاون قضایی مرکز توسعه حل اختلاف قوه قضاییه گفت: در حال حاضرحدود ۵۰ درصد از پرونده‌های غیر پیچیده با پیچیدگی کمتر قوه قضاییه در شورا‌های حل اختلاف در حال رسیدگی است.
وی گفت: در بخش‌های اقتصادی و تولیدی در دانش بنیان‌ها آموزش‌هایمان را برای کسانی که می‌خواهند به عنوان صلح‌یار کمک کنند آغاز کرده ایم.
وی افزود: در حال حاضر ۱۶ هزار نفر از عزیزان از اقشار و طیف‌های مختلف با ما همکاری می‌کنند که استفاده از این ظرفیت‌ها به کاهش ورودی پرونده‌ها به دستگاه قضایی کمک زیادی کرده است.
حجت الاسلام والمسلمین ابراهیمی رئیس مرکز پیگیری اجرای سند تحول قضایی در مورد برنامه توسعه و تحول قضایی گفت: ۴ برنامه از ابتدای سال ۱۳۸۰طراحی و پیاده‌سازی شد. بعد‌ها راهبردنگاری و سیاست‌گذاری در قوه قضاییه در یک فرایند فنی و کارشناسی در معاونت راهبردی پیش رفت و در سال ۱۳۹۸ طرح تحول قضایی و پیش‌نویس اولیه سند تحول قضایی و در نهایت سال ۱۳۹۹ هم سند تحول قضایی و نسخه ارتقا یافته آن تدوین و ابلاغ شد.
رئیس مرکز پیگیری اجرای سند تحول قضایی افزود: اهمیت سند تحول قضایی در فرمایشات مقام معظم رهبری فوق‌العاده است به گونه‌ای که هیچ سند دستگاهی در کشور وجود ندارد که اینگونه مورد حمایت و تأکید ایشان قرار گرفته باشد.
وی گفت: دو رویکرد اساسی در سند تحول وجود دارد که قالب آن را شکل می‌دهد یک رویکرد سیستمی که نگرش قوه قضاییه را از یک مجموعه کوچک از هم جدا تبدیل می‌کند به یک کل بهم پیوسته و رویکرد دوم نگاه حل مسئله است که مسئله شناسی می‌کند و ریشه‌ها پیدا می‌کند و برای آن راهکار طراحی می‌کند.
وی افزود:سند ابتدا چالش‌ها را شناسایی و شبکه مسائل را تشکیل می‌دهد وعامل بروز آن چالش را می‌شناسد و راهبرد برایش طراحی می‌کند و بعد ایده‌ها و راهکار‌های تحقق آن را در نظر می‌گیرد.
حجت الاسلام والمسلمین ابراهیمی گفت:سند تحول بر اساس یک اجماع نخبگان با ظرفیت صد‌ها قاضی و حقوقدان برجسته در قوه قضاییه و بیرون از قوه قضاییه تدوین شده است و یکی از بحث‌های مهمی که در سند به عنوان رویکرد‌های قالب در نظر گرفته شد ۱۴ چرخش تحول آفرین است که اگر این چرخش‌های تحول آفرین شکل بگیرد می‌توانیم به تحول و تغییر دستگاه و خروجی‌های آن امیدوار باشیم.
وی در مورد آسیب‌های موجود در اجرای سند نیز گفت: در اجرای سند تحول قضایی نیز آسیب‌هایی وجود دارد از جمله اینکه همکاری لازم احیاناً بین قوه قضاییه و سایر قوا برای اجرایی شدن راهکار‌های سند تحول به وجود نیاید.
وی گفت: حدود ۷۰ راهکارمان نیاز به اصلاح قوانین و مقررات دارد که این کمک ویژه جهادی و فوری مجلس شورای اسلامی را می‌طلبد. در حال حاضر لوایح و طرح‌های متعدد داریم که در نوبت رسیدگی هستند و تسریع در رسیدگی به آن‌ها کمک بسیار زیادی برای اجرای سند تحول قضایی می‌کند.
وی ادامه داد: آسیب دیگر فقدان بودجه ویژه برای سند تحول و بودجه ناچیز دستگاه قضایی به عنوان سهم بودجه‌ای و منابعی هست که از منابع عمومی کشور دارد که در سیاست‌های کلیبه درستی به آن اشاره شده است.
محمدرضا قنبری درحوزه پیشگیری از وقوع جرم و دعاوی گفت: پیشگیری از وقوع جرم به تعبیر رهبر معظم انقلاب به عنوان اولین تاکید در روزآمد سازی سند تحول قضایی مطرح است.
مدیر کل برنامه ریزی معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضاییه افزود: آموزه‌های دینی و مبانی فقهی ما در حوزه کشف جرم ما را متفاوت از سایر کشور‌ها کرده است. برای مثال حوزه کشف جرم با موانعی با توجه به رعایت حقوق شهروندی و عدم نقض آن مواجه هستیم در مرحله رسیدگی و صدور حکم نیز سختی‌های وجود دارد.
وی با تاکید بر اینکه پیشگیری از وقوع جرم سریع‌تر و عادلانه‌تر است و در برنامه هفتم در راستای روزآمد سازی سند تحول قضایی باید راستا تلاش کنیم گفت: در حوزه پیشگیری از وقوع جرم ۱۷۰ راهکار شناسایی شده که ۳۷ راهکار آن در حال حاضر غیر مستقیم با معاونت اجتماعی است که در ۱۲ راهکار نیز ما مجری هستیم؛ و در ۲۵ مورد هم همکار هستیم که باز هم به معنی بخشی از اجرا هست.
وی ادامه داد: تنها مرجع پیشگیری از وقوع جرم از نظر قانونی معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضاییه بر اساس اصل ۱۵۶ قانون اساسی هم بر اساس قانون پیشگیری از وقوع جرم اگر این اتفاق بیفتد که تمرکز در این معاونت انجام بشود از هدر رفت انرژی در حوزه پیشگیری در جا‌های دیگر جلوگیری می‌شود. از این رو باید اعتبارات این حوزه مثل منابع انسانی، استفاده از نخبگان در حوزه پیشگیری از وقوع جرم باید مورد نظر قرار گیرد.