«مهارت ساختن و نواختن عود» به طور مشترک به نام ایران و سوریه در یونسکو ثبت جهانی شد.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، این ساز در هفدهمین نشست کمیته بیندولتها برای پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس به رأی گذاشته شد که به عنوان هجدهمین میراث ناملموس ایران به صورت مشترک با سوریه در یونسکو ثبت جهانی شد.
ایران همزمان که پرونده عود را در سال ۱۳۹۷ به صورت ملی ثبت کرد، برای ثبت جهانی آن با عنوان «مهارت ساختن و نواختن عود» با برخی کشورهای همسایه رایزنی کرد و در نهایت این پرونده را مشترک با سوریه به یونسکو ارائه کرد که در پانزدهمین اجلاس کمیته میراث جهانی ناملموس، سال ۱۳۹۹ ریفر شد (ریفر به معنای امکان بررسی پرونده در چرخه بعدی (اجلاسهای بعدی) است.
گستره جغرافیایی این ساز در ایران به خوزستان، بوشهر، هرمزگان، تهران، کردستان و برخی شهرهای بزرگ، مانند شیراز اصفهان، تبریز و مشهد میرسد.
ایران علاوهبر «مهارت ساختن و نواختن ساز عود»، پنج پرونده دیگر «شب یلدا/چله» (مشترک با افغانستان)، «هنر ساختن و نواختن رباب» (مشترک با تاجیکستان و ازبکستان)، «جشن مهرگان» (مشترک با تاجیکستان)، «سوزندوزی ترکمن/ ترکمندوزی» (مشترک با ترکمنستان) و «پرورش کرم ابریشم و تولید سنتی ابریشم برای بافندگی» (مشترک با افغانستان، آذربایجان، ترکیه، تاجیکستان، ترکمنستان و ازبکستان) را در هفدهمین کمیته بیندولتها برای پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس یونسکو که هماکنون در مراکش درحال برگزاری است، در نوبت بررسی دارد.
در ایران از استاد منصور نریمان (زاده ۲۰ اسفند ۱۳۱۴ – درگذشته ۲۳ تیر ۱۳۹۴) نوازنده بربت و آهنگساز، ردیفدان و پژوهشگر موسیقی سنتی ایران به عنوان پدر عود ایران یاد میشود.
از نوازندگان معروف عود در ایران همچنین میتوان به استاد بهروزی، استاد کامکار، خانم نگار بوبان، آقای سعید نایب محمدی، آقای هوتن شرف بیانی، آقای مجید ناظم پور اشاره کرد.
در سوریه نیز صنعتگران عود ابتدا در دمشق گسترش یافتند که مشهورترین آنها پسران نهات: عبده، حنا، آنتون، الیاس، مافی و گئورگی بوند.
بعدها این صنعت به خانوادههای دیگر از جمله حلبی، طویل، خلیفه و حیدر منتقل شد. در حلب، خانوادههای سکر، جسری و حداد، و در حماه، حافظ سلیمان به این حرفه میپردازند.
از نوازندگان مشهور بینالمللی سوری میتوان به فرید آیآترش، قادری دلال، عدنان فتحالله، خوان کراجولی، حسین سبسابی، الهام ابوسعود اشاره کرد.
عود به عنوان پدرخوانده سازهای زهی عرب با منشأ ایرانی در نظر گرفته میشود و در خاورمیانه و همچنین بخشهایی از اروپا، آفریقا و آسیا حضور پررنگی دارد.