رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس شورای اسلامی معتقد است: لایحه الحاقی دولت مبنی بر اینکه اسقاط یک به چهار خودرو‌ها لحاظ نشود و به ازای آن یک و نیم درصد مبلغ تولید خودرو از تولید کننده پول گرفته شود، هیچ انگیزه‌ای برای اسقاط ایجاد نمی‌کند.
مجری: راجع به معطل ماندن طرح هوای پاک به علت برخی مفاد جدید قانون ساماندهی صنعت خودرو صحبت می‌کنیم که مدتی است لایحه پولی کردن اسقاط خودرو‌های فرسوده هم مطرح است و پیشنهاد‌های خوبی هم شده با یک مبلغی تقریبا معقولانه کسانی که خودرویشان اسقاطی شده و خواسته شده از این عزیزان برای این که هوای پاک تری در شهرمان داشته باشیم بیایند و پیشقدم شوند و خودروهایشان را تحویل بدهند و با آن مبلغی که پیشتر با گفتگویی که خواهیم داشت راجع به آن صحبت می‌کنیم با آن مبلغ یک خودروی نو دریافت کنند که هم برای خودشان و هم برای محیط زیست شهری مان بهتر است.
مجری: از ابتدا داستان را بفرمایید این مفاد جدید قانون چه بوده و چرا تا الان به طور کامل اجرا نشده است؟
خانم رفیعی: این قانون صنعت ساماندهی صنعت خودرو، یک قانون خوبی بود که حدود سه سال و نیم، چهار سال در مجلس معطل مانده بود، در واقع در از دور قبل مجلس.
مجلس یازدهم به همت هیئت رئیسه این قانون را در دستور کار گذاشتند و در آن مفاد متعددی هست، حمایت از تولید، بحث حفظ محیط زیست، بحث رسیدن خودرو به دست مردم با کیفیت بهتر، منتها ماده ده این قانون مشخصا بحث اسقاط را هم مطرح می‌کند، می‌گوید که خود فرآیند اسقاط که باید همچنان ادامه داشته باشد دو تا تبصره را هم به آن اضافه می‌کند در تبصره یک اشاره می‌کند مابه ازای هر چهار تولیدی که انجام می‌شود یک دانه خودرو باید حتما توسط خودروسازی یا تولید کننده از رده خارج شود.
این قانون و این تبصره انتهایش منجر به این می‌شود که آن باری که روی دوش مردم هست کمتر شود و برگردد برای در امتداد مسئولیت تولیدکننده؛ به نظر من این قانون قانون خوبی بود.
تبصره دومش هم بحث صرفه جویی است، چون بالاخره تولید بهتر می‌شود و یک بحث اسقاط هم سیکلش ادامه پیدا خواهد کرد یک صرفه جویی مصرف سوخت داریم که آن هزینه مصرف سوخت را حاصل از صرفه جویی را می‌گوید که باید به نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی بپردازیم.
این دو تبصره، تبصره‌های خوبی بود سه ماه از ابلاغ این قانون نگذشت که متاسفانه دولت محترم یک لایحه‌ای را آورد الحاقیه، که تبصره یک را به نوعی از حیز انتفاع خارج می‌کند به این معنی که می‌گوید که به جای این که از ۴ تا یکی توسط تولید کننده اسقاط شود، می‌گوید که ما به ازای تولید این یک خودرو را یک و نیم درصدش را پرداخت کنیم به یک صندوقی که این پول‌های کوچک یعنی آن پول هم پول قابل توجهی نیست و اصلا ابزار مشوقی نیست برای کسی که دارنده خودروی فرسوده است بیاید و بخواهد خودش اقدام کند که خودرویش را از رده خارج کند.
بعد می‌آییم می‌ریزیم در آن، بعد من خودم این را پیگیری کردم شخصا و با آقای وزیر هم صحبت کردم و ایشان گفتند که فلانی درست می‌گویی این پول خیلی زیادی نیست مشوق هم بعید است بشود برای کسانی که خودروی فرسوده دارند ما این را می‌بریم در بخش موتورسیکلت، بعد در جایی که ما الان برای بحث موتور سیکلت؛ اولا که ما از ۱۲ میلیون موتورسیکلتی که در حال حاضر یعنی بیش از دوازده میلیون در حال تردد هستند حول و حوش یازده میلیون و خورده‌ای این‌ها فرسوده هستند، اگر قرار باشد که این پول بیاید برود در بخش موتورسیکلت رسما یک انقلابی در حوزه موتورسیکلت باید اتفاق بیفتد که این را الان اصلا کشور ظرفیتش را ندارد و بعید می‌دانم که مردم هم توانش را داشته باشند. این مسئله اولش.
مسئله دومش این که ما در تولید موتورسیکلت در واقع یک ضعف‌هایی صنعت کشور دارد بر کسی هم پوشیده نیست این که عمده قطعاتش وارد می‌شود و این‌ها. مسئله سومش این است که ما در سامانه نوسازی که باید در واقع آن سیکل چیز را بخواهد انجام بدهد و اجرا کند و این‌ها یعنی از ب بسم الله آن اصلا این سامانه نوسازی موتورسیکلت اصلا برایش زیرساختی تهیه نشده هیچی از موتورسیکلت نیست.
بعد من به آقای وزیر گفتم که نمی‌دانم چرا حسم می‌رود سمت موتورسیکلت‌های رسوبی این‌هایی که از مردم توقیف شده و یک تعدادی در پارکینگ‌های پلیس هست دیگر.
مجری: بله تعداد بسیار زیادی هم هست، چون بعضی‌ها توقیف که می‌شود فکر می‌کنند با هزینه‌ای که می‌خواهند انجام دهند می‌روند یک دست دوم یا نو می‌خرند و دنبالش نمی‌روند.
خانم رفیعی: اصلا نمی‌روند دنبالش، به قول پلیس‌های راهور می‌گفت ما حاضریم دسته گل هم بدهیم که این‌ها را بیایند ببرند کسی نمی‌آید این‌ها را ببرد، چون زیر باد و باران و آن دیگر عملا عملکردی ندارد که طرف بخواهد برود هزینه هایش را بدهد.
حالا این را وزیر محترم چیزی نگفت که می‌خواهیم این‌ها را از رده خارج کنیم، اما حسم و سابقه اجرایی ام به من می‌گوید که این اتفاق می‌افتد. اما نکته اینجاست که اساسا در علم محیط زیست چیزی که، وسیله‌ای که حرکت نمی‌کند که تولید آلودگی نمی‌کند.
این اگر مثلا چه از رده خارج شود چه نشود و چه فرسوده شود و پرس شود و بازیافت شود و هر اتفاقی برایش بیفتد، تفاوتی به حال محیط زیست و کم شدن آلودگی هوا نمی‌کند. همین امروز که ما داریم با هم صحبت می‌کنیم هوای تهران نمی‌دانم حتما مشاهده کردید حتی کاهش دید را هم داریم به جهت آلودگی هوا متاسفانه. ما می‌خواهیم به صورت حقیقی واقعی برای رفع این آلودگی هوا یک کاری بکنیم.
مجری: در سالی که گذشت این طور که در خبر‌ها خواندم ظاهرا ۳۶ روز فقط هوای پاک داشتیم این واقعا ناراحت کننده است.
خانم رفیعی: واقعا ناراحت کننده است و واقعا روی سلامتی مردم اثر می‌نمی دانم چرا نمی‌خواهیم باور کنیم این که ما بیاییم راجع به آلودگی هوا و مثلا عوارض آسیب‌های آن فقط حرف بزنیم و فقط شعار بدهیم، اما پای عمل که می‌رسد یک کار دیگر یک تصویب دیگر.
من مثلا نشستم با همکارانم در مجلس که از آن‌ها بخواهم حداقل رای ندهند که البته متاسفانه کلیات این لایحه دولت هم رای بالایی هم مصوب شد، وقتی با ایشان صحبت می‌کنیم همه دغدغه تولید و این بساط‌ها را دارند من هم نمی‌گویم دغدغه تولید نداشته باشیم، اما تولید ما باید پایدار باشد تولید ما باید همه جوانبش سنجیده شود، اگر قرار هست که ما تولید داشته باشیم، اشکال ندارد من هم کاملا این شرایط را قبول دارم، اما از آن طرف مثلا هزینه سربار آلودگی هوا و سلامت مردم را نبینیم این چرخه چرخه معیوبی است.
مجری: یک سوالی بپرسم و سوال مردمی هم هست، چون دغدغه ذهنی منم هست، آیا بهتر نیست که یک انرژی و یک هزینه گذاشته شود برای بهبود شرایط حمل و نقل عمومی تا این که البته که این مسئله که ما صحبتش را می‌کنیم این هم باید حل شود بهرحال، ولی این که اگر واقعا شرایط حمل و نقل عمومی به از این‌ها شود واقعا مردم کمتر روی می‌آورند به خودرو‌های شخصی که بخواهد اسقاط شود و این‌ها، منظورم این است که ما بتوانیم هوای پاک بیشتری را تجربه کنیم و اگر هر کسی از خانه اش بیرون می‌آید ایستگاه مترو نزدیک باشد و اتوبوس نزدیک باشد و یک هزینه معقولی هم داشته باشد برای مردم، چون بعضی‌ها می‌گویند من اگر خودروی شخصی نداشتم نمی‌توانم هزینه رفت و آمدم را بدهم. آن هزینه‌ها باید سرشکن و کمتر شود و همین طور در دسترس باشد و مردم ترغیب بشوند برای حمل و نقل عمومی
حتما همین طور است ضمن این که رضایتمندی اجتماعی چقدر می‌تواند بالا برود متاسفانه یکی از مواردی که بررسی می‌کردیم در بحث ترک فعل مدیران در بحث قانون هوای پاک یک بخش عمده اش در همین بحث حمل و نقل عمومی است.
الان یک درصد خیلی بالایی از ناوگان حمل و نقل عمومی در همین تهران فرسوده است یعنی خودش تولید آلایندگی می‌کند، ضمن این که اصلا ما در طول همین ۸-۹ سال گذشته باید این‌ها را اورهال می‌کردیم حداقل، ولی نه تنها آن کار را نکردیم بلکه خیلی از این‌ها از رده خارج شده و عملا قادر به خدمت رسانی نیست و جایگزین آن‌ها را هم انجام ندادیم؛ و یک بخش عمده‌ای از این ترک فعل‌ها مربوط به این حوزه است و به جای این که بخواهیم ساماندهی داشته باشیم و این ها، اصلا لقمه را داریم دور سر خودمان می‌پیچانیم و مثلا در این بخش خیلی به آن توجه نشده و همه منتظرند که یک بودجه درستی و قلمبه از یک جایی بیاید که این‌ها بلند شوند بروند اتوبوس بخرند یا کار‌هایی از این مدل بکنند. با تهاتر کردن با تدابیر مدیریتی.
مجری: و حتی فرهنگ سازی این‌ها باید موازی کاری شود یعنی از آن طرف تهاتر و تمهیدات دیگر و از طرف دیگر فرهنگ سازی و گفتمان با مردم
همین لایحه‌ای که دولت آورد کامل می‌تواند مجبورم اینطور بگویم کامل می‌توانست که بحث نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی را در ازای همین وارداتی که الان تعریف کرده می‌توانست این را سر به سر کند یعنی کامل اصطلاحا انجام دهد و سیستم ناوگان حمل و نقل عمومی هم نوسازی شود. ۴ تا انگیزه می‌خواهد ۴ تا تدبیر می‌خواهد این قدر نشدنی نیست و نباید منتظر بودجه باشیم خوش سلیقگی در قانون هوای پاک خیلی مهم است.
مجری: وقتی در یخچال را باز می‌کنید همه چیز هست ناهار درست کردن خیلی راحت است یک مثال خیلی ساده خواستم بزنم. امیدواریم همه کسانی که دست اندرکار این لایحه و این موضوع هستند و این مفاد جدید هر چه که هست به هر حال دلسوزانه بیایند هر چه زودتر یک کاری انجام بدهند که ما بتوانیم روز‌های هوای پاک بیشتری را تجربه کنیم و بیشتر رضایت مردم را جلب کنیم.