مرگ و میر ناشی از زخم پای دیابتی «دو برابر» سرطان

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، دکتر عبدالرضا محمدی با تأکید بر اینکه باید توجه ویژه‌ای به زخم پای دیابتی داشت، درباره این نوع زخم‌ها گفت: ۱۵ درصد از افرادی که دچار دیابت می‌شوند ممکن است به زخم پای دیابتی مبتلا شوند. همچنین ۱۵ درصد از افرادی که دچار زخم پای دیابتی شدند، ممکن است دچار عفونت استخوان شوند که بسیار خطرناک و پر هزینه است و ۱۵ درصد از افرادی که دچار زخم‌های دیابتی شدند، ممکن است به قطع عضو این بیماران منجر شود.

وی افزود: در کشور ما براساس آمار مرکز بیماری‌های غیر واگیر وزارت بهداشت، احتمالاً حدود ۶ میلیون بیمار دیابتی داریم و ۱۵ درصد این ۶ میلیون، عددی حدود ۹۰۰ هزار نفر می‌شود که جمعیت بزرگی است و این افراد ممکن است در طول زندگی خود دچار زخم پای دیابتی شوند.

مدیر درمانگاه زخم جهاددانشگاهی علوم پزشکی تهران با بیان اینکه زخم‌های مزمن بسیار پر هزینه هستند، ادامه داد: زخم پای دیابتی و زخم بستر تقریباً سهم بزرگی از سبد هزینه‌ای نظام سلامت هر کشوری را به خود اختصاص می‌دهد، در کشور‌های توسعه یافته این عدد حدود ۱۳ میلیارد دلار است، به عبارت دیگر در کشور‌های توسعه یافته تقریباً ۴ درصد کل هزینه نظام سلامت مخصوص درمان زخم است.

محمدی درباره علل ابتلا به زخم پای دیابتی، گفت: این زخم آسیبی است که دیابت به اعصاب و عروق ما می‌زند و باعث می‌شود که خون رسانی به پا‌ها و اندام تهتانی کاهش یابد. همچنین دیابت با آسیبی که به اعصاب ما می‌زند، باعث می‌شود حس پا مختل گردد به طوری که بیمار درکی از درد نداشته باشد.

وی درباره نبود درک درد زخم دیابتی از سوی بیمار، افزود: یک زخمی که در فرد سالم ایجاد می‌شود شاید ساعت‌ها خواب او را مختل کند و بسیار آزار دهنده باشد. تصور کنید که یک زخم بسیار شدید در یک فرد دیابتی ایجاد می‌شود که شاید برای برخی از افراد حتی نگاه کردن به آن ترسناک و دردناک باشد، اما بیمار دیابتی حتی متوجه نمی‌شود که چنین زخمی دارد، چون حس درد که یکی از مهم‌ترین زنگ خطر‌های دفاعی بدن ماست در این افراد مختل می‌شود.

مدیر درمانگاه زخم جهاددانشگاهی علوم پزشکی تهران با اشاره به میزان مرگ و میر بیماری دیابت گفت: ما یک اصطلاحی در پزشکی داریم که به آن مرگ و میر ۵ ساله می‌گوییم، یعنی وقتی فردی به یک بیماری مبتلا می‌شود، این بیماری در ۵ ساله آینده چقدر احتمال دارد که منجر به فوت آن بیمار شود.

محمدی افزود: مرگ و میر ۵ ساله بیشتر برای بیماری سرطان استفاده می‌شود، اما نکته مهم اینکه میزان مرگ و میر ناشی از زخم پای دیابتی در طول ۵ سال حدود دو برابر میزان مرگ و میر ناشی از سرطان پستان است! همچنین میزان قطع عضو‌های کوچک در طول ۵ سال، چهار برابر سرطان پستان است.

وی ادامه داد: افراد دیابتی بسیاری داریم که از ابتلا به سرطان وحشت دارند در حالی که خودشان به یک بیماری مبتلا هستند که اگر بهداشت پا را رعایت نکنند و دچار زخم پای دیابتی شوند، بیشتر از بسیاری از سرطان‌ها، خطر و هزینه دارد؛ هم‌اکنون در دنیا به این موضوع چندان اهمیت داده نشده، اما حداقل در بسیاری از کشور‌ها به فکر این بیماری و بیماران هستند، در حالی که این امر در کشور ما مغفول مانده و آنطور که باید به این موضوع توجه نمی‌شود.

مدیر درمانگاه زخم جهاد دانشگاهی اقدامات پیشگیرانه از ابتلا به زخم دیابت را ضروری دانست و گفت: زخم، درمان قطعی ندارد و بسیار از زمان‌ها به ویژه وقتی آسیب‌های عروقی شدید باشند، ما وارد یک مرحله بی بازگشت می‌شویم. همچنین وقتی بیمار دچار عفونت استخوانی می‌شود گاهی کاری از دستمان بر نمی‌آید به همین علت مهم‌ترین کاری که برای زخم باید انجام داد، «پیشگیری» است.

محمدی افزود: هیچ چیز به اندازه پیشگیری یا مراجعه سریع به دکتر اهمیت ندارد. متأسفانه بسیاری از بیمارانی که به ما مراجعه می‌کنند، به دیابت مبتلا بودند و دچار زخم ساده شدند، در مراحل اولیه سهل انگاری کردند، پا‌ها تاول زده و اهمیتی ندادند و تصور می‌کردند که به مرور زمان بهبود می‌یابند، اما بعد از یک تا دو ماه نه تنها این زخم بهبود نیافته بلکه با یک فاجعه‌ای به ما مراجعه کردند و زخم دچار عفونتی شده که تا استخوان بیمار را درگیر کرده است.

وی ادامه داد: بسیاری از اوقات برغم همه تلاش‌هایی که برای این بیماران می‌شود، اما بهبود آن‌ها غیرممکن می‌شود. به همین دلایل پیشگیری در میان این بیماران و همچنین در صورت آسیب، مراجعه سریع به پزشک و رعایت بهداشت پا بسیار مهم است.

مدیر درمانگاه زخم جهاددانشگاهی علوم پزشکی تهران درباره درمان بیماران مبتلا به زخم پای دیابت، گفت: بیماری که دچار اختلال حس در پا‌های خود هست به طوری که نمی‌تواند در پا‌ها احساس داشته باشد و متوجه درد و اینگونه مسائل در پا نمی‌شود، طبق رفرنس‌های پزشکی، این بیمار حداقل باید سالی یک مرتبه به کلینک‌های زخم یا به پزشکی که تحت درمان اوست، مراجعه کند تا ارزیابی‌های لازم درخصوص این بیمار انجام شود.

محمدی افزود: همچنین بیمار باید اصولی که مربوط به مراقبت از پاهاست را هر شب تا پایان عمر انجام دهد. این امر درباره بیمارانی که مبتلا به زخم هستند و پا‌ها دچار آسیب شده به مراجعه هر ماه تغییر پیدا می‌کند.

وی تأکید کرد: بیماری که دچار زخم بوده و آن زخم بهبود پیدا کرده نیز باید هر ماه به کلینیک‌های مربوطه مراجعه کند تا ارزیابی‌ها و بررسی‌ها برای بیمار انجام شود.

مدیر درمانگاه زخم جهاددانشگاهی علوم پزشکی تهران به نشانه‌های احتمال ابتلا به زخم دیابت اشاره و بیان کرد: اگر فردی زخم و تاول، هر نوع تغییر رنگ در سطح پوست، بافت چرکی روی پوست پا، «هر نوع تغییراتی» روی سطح پا، فرو رفتن ناخن داخل گوشت پا، هر نوع خشکی بیش از حد پوست، هر نوع قرمز شدن هر ناحیه از پا را مشاهده کرد، باید سریع به کلینیک‌های زخم مثل کلینیک زخم جهاد دانشگاهی مراجعه کند تا ارزیابی‌های لازم توسط پزشکان متخصص صورت گیرد.

محمدی به خدمات درمانی درمانگاه ترمیم زخم و بافت جهاد دانشگاهی اشاره کرد و گفت: درمانگاه زخم جهاد دانشگاهی ۷ سال است که فعالیت می‌کند و حداقل به بیش از ۳ هزار بیماری که مبتلا به انواع زخم‌های مزمن هستند، سرویس داده است. خدماتی که در این درمانگاه انجام می‌شود، مربوط به درمان انواع زخم‌های مزمن است. خدماتی همانند برداشتن فشار از روی زخم، لارو درمانی و همچنین انواع جراحی‌های محدود که این بیماران نیاز دارند.

وی افزود: در بخش درمانگاه داخلی نیز متخصصان عفونی برای بیمارانی که زخم آن‌ها عفونی شده، خدمات درمانی لازم را ارائه می‌دهند، همچنین با توجه به اینکه تغذیه بیماران دیابتی بسیار حائز اهمیت است، این بیماران در درمانگاه زخم جهاد دانشگاهی تحت نظر متخصص تغذیه نیز قرار می‌گیرند.