کتاب «خلافت ولی فقیه، تحقق بخش وحدت امت واحده» توسط پژوهشگاه مطالعات تقریبی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی معرفی شد.
حجت الاسلام نعیمیان، گفت: کتاب «خلافت ولی فقیه، تحقق بخش وحدت امت واحده» از سلسله کتاب‌های به سوی تمدن اسلامی در پژوهشگاه مطالعات تقریبی است که سعی شده است با رویکرد سنی و نه نگاه شیعی این نگارش صورت گیرد.
وی افزود: حرف های تدریجی بسیاری از علمای اهل سنت را در مذاهب مختلف رصد کرده ایم، بسیاری این تعبیر را دارند که امام و رهبری به عنوان اولی الامر معرفی شده اند و بسیاری بیان کرده اند که ولی فقیه برای جهان اسلام بوده و تابع آن هستیم.
وی ادامه داد: نکته این است که در تالیف کتاب با تلقی شیعه از ولایت فقیه کاری نداشته ایم، لذا این نظریه شیعی نیست و در واقع از منظر شیعه به نگارش درنیامده است که اندیشه ولایت را تضعیف کند و به نگاه سنی در بیاورد؛ در حقیقت اگر اهل سنت بخواهند از منظر خود به ظرفیت پذیرش ولایت فقیه بنگرند این ظرفیت وجود دارد.
حجت الاسلام نعیمیان عنوان کرد: در واقع آن اندیشه را بازتولید کرده ایم که نظریه بر آمده از اهل سنت است و اینکه درجهان کنونی، جمهوری اسلامی این ظرفیت و ولایت فقیه این ویژگی‌هایی را دارد و می‌تواند مورد پذیرش اهل سنت قرار گیرد.
وی اضافه کرد: هدف از تالیف کتاب یک الگوی تمدنی است؛ ولو آنکه بخش زمینه نظری مهیا نباشد، تلاش کرده ایم نظریه را بر اساس آن اندیشه طراحی کنیم.
حجت الاسلام نعیمیان با اشاره به تالیف کتاب در 7 بخش، گفت: در بخش اول به جایگاه ایجاد امت واحده اسلامی در دیدگاه جهان اسلام دارد؛ و به مبانی امت واحده به ویژه با نگاه قرآنی در جهان اسلام توجه شده و اینکه باید به سمت امت واحده حرکت کنیم.
وی افزود: بر این اساس راهبرد‌های سیاسی وحدت در جهان را مورد توجه قرار داده ایم که چه مقدار برای ایجاد امت واحده ظرفیت دارد؛ از نظر ما راهبرد‌های گذشته خیلی توانمندی نداشته است، صد سال گذشته که خلافت را از دست داده ایم باید مورد توجه قرار بگیرد.
این پژوهشگر بیان کرد: در بخش دوم خاستگاه احیای خلافت اسلامی را در دوران معاصر، مورد توجه قرار داده ایم . مسئله بسیار مهم آن است که در دوران اخیر حکومت بسیار بزرگی به نام عثمانی داشتیم که اروپایی‌ها و استعمار و جنگ جهانی ، حکومت و خلافت آن را از بین بردند که بعد از جنگ جهانی دوم، علاقه به خلافت تبدیل به یک آرمان مذهبی در ذهن مردم شد که بعضی‌ها تلاش کردند آن را حفظ و به کشور‌های دیگر منتقل کنند.
حجت الاسلام نعیمان گفت: بعضی گروه‌ها و در راس آنان گروه حزب التحریر اسلامی تلاش می کنند به آن آرمان بپردازند، بعضی از کسانی که به داعش پیوستند از اینجا سرمایه نظری گرفته بودند، در فلسطین نیز فعالیت محدودی انجام شده است و گروه دیگری با عنوان جماعت عدل احسان بود که در مغرب عربی فعالیت داشت.
وی اضافه کرد: بخش سوم شامل خلافت‌های خود خوانده است که حدود هفت نفر بودند و ادعا داشتند و این بخش به جریان شناسی ادعای خلافت پرداخته است، بخش چهارم که اصلی‌ترین نظریه پردازی ما در این کتاب است، این علاقه به احیای خلافت، ولی برای وحدت اسلام است.
حجت الاسلام نعمتیان گفت: در نظریه‌های سنتی اهل سنت در میان متکلمین و فقهای چند مذهب سنی و بعضی از گروه‌هایی که به زیدیه ملحق می شوند، اجتهاد را شرط خلافت دانستند که در میان اهل سنت مستقر نشده است، این رساله می تواند یک نظریه پردازی مبتنی بر نظریه‌های سنتی تلقی شود.
این پژوهشگر افزود: در این بخش توصیف کرده ایم که متکلمان اهل سنت شرط اجتهاد را مطرح کرده اند و چه کسانی هستند، فقهای اهل سنت را براساس مذاهب چندگانه که اجتهاد را شرط کرده اند دسته بندی کرده ایم، صرفا فقهای حنفی اجتهاد را شرط صحت خلافت ندانسته اند و شرط اولویت وترجیح دانسته اند و اکثر زیدیه که تابع حنفیان بوده اند و از جهت اعتقادی شیعه حساب شده اند و از جهت فقهی حنفی حساب می‌شوند، آنان نیز شرط اجتهاد را دارند.
وی ادامه داد: در این میان اندیشمندان معاصر سنی اندیشه سنتی را برجسته کرده اند و با رویکرد‌های روشن فکرانه دستکاری کرده اند؛ در مجموع عمده علمای برجسته اهل سنت گفته اند خلافت مشروط به برخورداری اجتهاد توسط خلیفه می‌باشد.
حجت الاسلام نعیمیان بیان کرد: در بخش دیگر علمای اهل سنت مواردی را شناسایی کرده اند که جهان اسلام نیازمند اجتهاد است، اما توان تربیت مجتهد را ندارد و به انسداد اجتهاد رسیده اند، بر خلاف تشیع که مجتهد پرورش می دهند و این سنت را ادامه داده اند.
وی گفت: اگر بخواهیم به وحدت سیاسی در جهان اسلام دست یابیم، در بخش ششم در این ارتباط ظرفیت‌های آن را نام برده ایم؛ برخی کشور‌ها پادشاهی هستند و ظرفیتی برای وحدت اسلامی ندارند مانند عربستان و نظام‌هایی که بر مبنای جمهوری و رنگ دموکراسی داشته، آنان نیز ظرفیت ندارند، همچنین تشکل‌هایی موسوم به سیاسی به مانند داعش و گروه‌های دیگر نیز ظرفیت ندارند.
این پژوهشگر تصریح کرد: در بخش هفتم مطرح شده است نظام جمهوری اسلامی مبتنی بر الگوی ولایت فقیه تاسیس شده است بدین معنا که در حاکمیت شرط اجتهاد است و حاکم باید فقیه باشد؛ این الگو از منظر اهل سنت می تواند مورد پذیرش قرار گیرد، زیرا هم ظرفیت نظری و هم ظرفیت علمی - ساختاری و هم ظرفیت فرهنگی سیاسی در نظام جمهوری اسلامی به عنوان مصداق وجود دارد.
حجت الاسلام نعیمیان افزود: پیشنهاد مامبتنی بر اندیشه‌های اهل سنت است که شرط می کنند اجتهاد وجود داشته باشد؛ باید واقع بینانه بیان کنیم که آیا افغانستان ظرفیت جهان اسلام را دارد، طالبان که حتی حکم می‌کنند و خود را به عنوان امیرالمومنین لقب می‌دهند و گروه تندرو احمد الحازمی و جریان تندرو‌تر ابوبکر بغدادی که به دلیل آنکه رئیس طالبان را تصدیق نکردند تکفیر کردند، آیا کشش برای جهان اسلام دارد؟! جواب خیر است.
وی در پایان تاکید کرد: ولی فقیه به عنوان الگویی وحدت بخش در جهان اسلام، یک موفقیت تام و کامل است که امیدواریم با موفقیت‌های علمی و محوریتی در جهان اسلام و بیش از گذشته، تحقق یابد.