ابتلا به بیماری آر اس وی در آمریکا شیوعی پیش از موعد را رقم زده است.
هم زمانی افزایش شیوع آر اس وی با افزایش موارد کرونا که پیش بینی شده بود و همینطور بروز زودهنگام آنفلوآنزا، کارشناسان را نگران کرده است؛ نگران از وقوع یک همه گیری سه گانه که میتواند بیش از پیش بر ساختار بیمارستانی و اورژانس فشار آورد.
آر اس وی چیست و چرا طغیان کرده است؟
«امیلی مارتین» استاد تمام همه گیر شناسی در دانشکده بهداشت همگانی دانشگاه میشیگان میگوید: آر اس وی ویروسی شایع در زمستان است که عموما در بیشتر افراد بیماری خفیفی شبیه سرماخوردگی ایجاد میکند، اما در مواردی میتواند برای کودکان خردسال و بزرگسالان خطرناک باشد.
استاد تمام همه گیر شناسی در دانشکده بهداشت همگانی دانشگاه میشیگان گفت: نوزادان که امسال نخستین رویارویی را با ویروس آر اس وی دارند، بیش از دیگران در معرض خطر بیمارستانی شدن هستند. احتمال ابتلا به نوع شدیدتر بیماری در کودکانی که در تابستان به دنیا آمده و براینخستین بار با این ویروس روبرو میشوند، بیشتر از دیگران است. با وجود این، به دلیل وجود محدودیتهای کرونایی، احتمال نداشتن تجربه ابتلا به آر اس وی در کودکانی که در دو سال گذشته به دنیا آمده اند، وجود دارد.
تا پیش از همه گیری، ۱ تا ۲ درصد کودکان زیر ۶ ماه که به آر اس وی مبتلا میشدند، کارشان به بستری شدن در بیمارستان میکشید و در نهایت همهی کودکان تا پیش از دو سالگی، ابتلا به این ویروس را تجربه میکردند.
«جیمز آنتون» استاد طب اطفال و مراقبتهای بیمارستانی اطفال در بیمارستان کودکان «مونرو کارل جونیور» در نشویل گفت: بسیاری از کارشناسان معتقدند زدن ماسک، فاصله گذاری اجتماعی، تعطیلی مدارس و دیگر شیوه نامههای بهداشتی در طول دو سال همه گیری، مانع ابتلای بیشتر کودکان به این ویروس و دیگر عوامل بیماری زا شد؛ در نتیجه کودکان زیر ۳ سال بسیاری هستند که هنوز آر اس وی نگرفته اند. اکنون ویروس در میان همین کودکان به تاخت و تاز پرداخته است.
بزرگسالان هم آر اس وی میگیرند؟
«امیلی مارتین» گفت: بزرگسالان هم به طور منظم به بیماری ناشی از این ویروس مبتلا میشوند، اما از آنجا که به واسطه ابتلاهای قبلی، خیلی از پادتنهای ضد ویروس را در بدن خود دارند، ابتلایشان خفیفتر از کودکان است. درواقع ممکن است بیماری در آنها آنقدر خفیف باشد که قابل تشخیص از ابتلا به سرماخوردگی معمولی یا ابتلای خفیف به کرونا و آنفلوآنزا نباشد.
بیشتر بزرگسالان مبتلا به آر اس وی در یک یا دوهفته سلامتی خود را باز مییابند، اما سالخوردگان و افراد دارای ضعف سیستم ایمنی و همینطور افراد مبتلا به بیماری مزمن ریه و قلب ممکن است به نوع شدیدتر بیماری مبتلا شوند. بنا بر آمار مرکز مدیریت و پیشگیری از بیماریهای ایالات متحده، تخمین زده میشود سالانه ۱۷۷ هزار بزرگسال مسن در این کشور به آر اس وی مبتلا میشوند که ۱۴ هزار نفر از آنها جان خود را از دست میدهند.
نشانههای ابتلا به آر اس وی چیست؟
«پریا سونی» متخصص بیماریهای عفونی اطفال میگوید آر اس وی عموما در بزرگسالان و کودکان نشانههای خفیفی مانند سرفه، آبریزش بینی و تب ایجاد میکند. این نشانهها عموما چهار تا شش روز پس از مواجهه بدن با ویروس نمایان میشوند. در نوزادان فقط نشانههای ابتلا میتواند بی حالی عمومی، تحریک پذیری و کاهش اشتها باشد.
این متخصص بیماریهای عفونی افزود: والدین همچنین باید مراقب نشانههای تنفس دشوار در کودک هم باشند، برای نمونه اگر نوزاد یا کودک خردسال شما سریعتر از حالت معمول نفس میکشد یا اگر شاهد حرکت بیشتر سینه و شکم در هنگام تنفس بودید یا پرههای بینی کودک هنگام تنفس گشادتر میشود، وقت آن است که پزشک کودک را ویزیت کند.
«پریا سونی» گفت: ابتلای شدیدتر در کودکان کم سن و سال فقط به دلیل آشنایی کمتر سیستم ایمنی آنها با ویروسها نیست؛ راههای هوایی در این کودکان کوچکتر از دیگران است. درواقع ابتلای به آر اس وی، به شکل قابل توجهی ترشح خلط را در مسیرهای هوایی افزایش میدهد. دفع این میزان خلط در کودکان دارای سن بالاتر و بزرگسالان به راحتی با سرفه و عطسه انجام میشود، اما نوزادان و کودکان خردسال هنوز توان ماهیچهای لازم برای سرفه برای تخلیه مایعات اضافه را ندارند و بنابراین گاهی لازم میشود والدین یا کادر درمان با ساکشن کردن راههای هوایی، به تخلیه این مایعات کمک کنند.
اگر این خلط در راههای هوایی کوچک در ریه جمع شود ممکن است به مسدود شدن راههای هوایی و التهابی منجر شود یعنی وضعیتی که با عنوان برونشیت شناخته میشود. برونشیت یکی از شایعترین مشکلاتی است که به بستری شدن کودکان میانجامد. آپنه یا وقفه تنفسی یکی دیگر از پیامدهای آر اس وی شدید در کودکان است. مطالعات متعددی همچنین ابتلای شدید به آر اس وی را با ابتلای به خس خس و آسم در سنین بالاتر مرتبط دانسته اند. دکتر مارتین میگوید آر اس وی میتواند آسیبهای زیادی به ریههای جوان وارد کند.
نوزادانی که پیش از موعد به دنیا آمده اند، کودکان زیر ۶ ماه، نوزادان و کودکان خردسال مبتلا به مشکلات مزمن ریه و بیماری قلبی مادرزادی و همینطور کودکان دارای ضعف سیستم ایمنی و کودکان دارای ناهنجاریهای عصبی عضلانی بیش از دیگران در خارج کردن این خلط از راههای هوایی خود با مشکل روبرو میشوند.
آیا آر اس وی آزمایش تشخیصی دارد؟
متخصص بیماریهای عفونی اطفال گفت: آزمایشهای سریع آنتی ژن و همینطور پی سی آر برای آر اس وی وجود دارد، اما عموما برای کودکان خردسال و بزرگسالان به کار برده میشود، زیرا اگر به بستری شدن نیاز پیدا نکنید، داروی مشخصی برای آن وجود ندارد. اگر بیماری علائم ابتلای شدید را داشته باشد کارکنان درمان ممکن است با گوشی طبی تنفسشان را بررسی کنند و آزمایش شمارش گلبولهای سفید یا آزمایشهای دیگری مانند عکس اشعه ایکس یا سی تی اسکن ریه سفارش دهند.
برای پیشگیری از ابتلا به آر اس وی چه میتوان کرد؟
«امیلی مارتین» میگوید آر اس وی بر خلاف کرونا با لمس سطوح آلوده هم منتقل میشود. از طریق قطرات ریز تنفسی هم منتقل میشود؛ بنابراین گندزدایی سطوح به ویژه در مهدکودکها که کودکان خردسال دائم دارند اشیاء را لمس میکنند، عطسه میکنند و اشیاء را در دهان میگذارند به نظر کارساز خواهد بود.
نوزادان نارس و کودکان دارای شرایط خاص پزشکی هم میتوانند در طول فصل آر اس وی به طور ماهیانه از داروهای پادتن مانند Palivizumab استفاده کنند تا کارشان به بیمارستان کشیده نشود.
اگرچه چندین واکسن در حال طی کردن مراحل آزمایشهای بالینی هستند، اما هنوز هیچ واکسن آر اس وی تاییدیه نهایی را دریافت نکرده است. برای همین کارشناسان همچنان بر دیگر راههای پیشگیری از ابتلا نظیر شستن منظم دستها و در خانه ماندن افراد بیمارتاکید میکنند.