عضو هیئت علمی دانشکده علوم تغذیه دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گفت: در هنگام بیماری و دوران نقاهت بدن به انرژی و مایعات بیشتری نیاز دارد.
وی ادامه داد: در دوران بیماری خوردن و آشامیدن به دلایل مختلف ممکن است برای فرد دشوار باشد که در صورت مصرف نکردن غذا و مایعات کافی، بدن بیمار از ذخایر انرژی، پروتئین، مواد معدنی و ویتامین‌های خود استفاده می‌کند که باعث کاهش وزن، ضعف و تحلیل عضلات می‌شود.
این دکترای تخصصی علوم تغذیه در ادامه به تبیین نکاتی پرداخت که میتواند به مبتلایان کووید ۱۹ کمک کند تا پس از بهبودی، سیستم ایمنی خود را تقویت کنند و قدرت خود را بازیابند.
وی به بیمارانی که پس از بهبودی کاهش اشتها و وزن نداشته‌اند توصیه کرد که از یک رژیم غذایی سالم و متعادل با وعده‌های غذایی منظم روزانه پیروی کنند.
به گفته وی رژیم یادشده باید شامل گروه‌های غذایی زیر باشد:
- منابع پروتئینی مانند انواع گوشت قرمز، مرغ، ماهی، تخم مرغ، انواع حبوبات مانند عدس، نخود و لوبیا یا مغزدانه‌ها
- لبنیات مانند شیر، ماست، پنیر یا سایر فرآورده‌های لبنی
- نان و غلات سبوس‌دار، سیب زمینی، ماکارونی یا برنج
- انواع میوه و سبزی‌ها
- سعی کنید چربی، نمک و شکر را در رژیم غذایی خود محدود کنید.
کاهش اشتها پس از بهبودی
عضو هیئت علمی دانشکده علوم تغذیه دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، کاهش اشتها پس از بیماری‌های خاص را امری طبیعی برشمرد و گفت: فرد مبتلا به کاهش اشتها بلافاصله پس از شروع به غذا خوردن احساس سیری می‌کند؛ بنابراین از وعده‌های غذایی صرف‌نظر می‌کند و در نتیجه دچار کاهش وزن می‌شود.
باژن افزود: افراد بی‌اشتها باید رژیم غذایی مغذی حاوی مقادیر زیاد پروتئین را رعایت کنند، زیرا این رژیم غذایی به بهبودی فرد کمک و از کاهش وزن جلوگیری می‌کند.
وی با تاکید بر استفاده نکردن از رژیم‌های کاهش وزن در دوران نقاهت بیماری کرونا گفت: بیماران دارای اضافه وزن که قصد کاهش وزن دارند توجه داشته باشند که دوران نقاهت پس از بیماری کرونا زمان مناسبی برای این کار نیست.
عضو هیئت علمی دانشکده علوم تغذیه دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی افزود: این افراد باید سعی کنند در همان وزن باقی بمانند تا کاملاً بهبود یابند و پس از بهبودی کامل می‌توانند به رژیم غذایی متعادل و سالم برگردند.
نکات مهم در هنگام صرف وعده‌های غذایی در دوران نقاهت
وی برای کمک به روند بهبودی به بیماران توصیه کرد که هنگام صرف وعده‌های غذایی نکات زیر را رعایت کنند:
- سه وعده غذایی اصلی و سه میان وعده در روز در نظر بگیرید.
- هنگام صرف غذا در وضعیت راست و راحت بنشینید.
- برای غذا خوردن وقت بگذارید، زیرا ممکن است مجبور شوید با سرعت کمتری غذا بخورید.
- غذا‌های مغذی و مورد علاقه خود را بخورید.
- قبل از شروع غذا کمی پنجره را باز کنید و از هوای تازه بهره‌مند شوید این کار باعث افزایش اشتها می‌شود.
باژن با اشاره به این که در بیماران کرونایی شاهد بروز مشکل در هماهنگی تنفس و بلع هستیم، رعایت موارد زیر را در مدیریت مشکل بلع بیماران موثر عنوان کرد:
- هنگام غذا خوردن یا آشامیدن همیشه به طور کامل و صحیح روی صندلی بنشینید.
- لقمه‌های کوچک بردارید.
- جرعه جرعه آب بنوشید.
- با سرعت کمتری بخورید یا بنوشید.
- در صورت احساس کمبود نفس یا خستگی، غذا خوردن را متوقف کرده و استراحت کنید.
- در مقادیر کم و به دفعات غذا بخورید. سه وعده غذایی کم‌حجم و سه میان وعده در روز توصیه می‌شود.
- سعی کنید غذا‌های نرمتری بخورید که نیاز به جویدن کمتری داشته باشد.
- صحبت کردن در طول وعده‌های غذایی را محدود کنید؛ زیرا این کار میتواند باعث نفس‌نفس زدن شما شود.
افزودن مواد پرکالری به غذای بیمار کم اشتها
وی گفت: در صورتی که بیمار بعد از بهبودی از کرونا فقط میتواند وعده‌های کوچک بخورد، با اضافه کردن برخی مواد پرکالری به غذای بیمار می‌توان میزان انرژی دریافتی را افزایش داد بدون این که نیازی به افزایش حجم وعده‌های غذایی باشد.
عضو هیئت علمی دانشکده علوم تغذیه دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی افزود: پنیر، شیرخشک بدون چربی اضافه شده به شیر کامل و نوشیدنی‌های بر پایه شیر، ماست خامه‌ای یا غلیظ یا ماست پرپروتئین، مربا و عسل، مغزدانه‌ها و دانه‌های روغنی، کره مغزدانه‌های خوراکی مثل کره بادام زمینی از مواد پرکالری خوبی هستند که می‌توان به وعده‌ها و میان وعده‌های غذایی اضافه کرد.
مواردی که باید به پزشک متخصص تغذیه مراجعه کرد
کاهش وزن بیش از ۵ درصد و نمایه توده بدنی پایین
باژن تاکید کرد: درصورتی که نمایه توده بدنی بیمار (Body Mass Index) از ۲۰ کیلوگرم بر مترمربع کمتر باشد و یا این که در سه ماه اخیر بیش از پنج درصد کاهش وزن داشته باشد (مثلا کاهش بیش از ۳،۵ کیلوگرم در فرد ۷۰ کیلویی) باید برای مشاوره به یک متخصص تغذیه مراجعه کنند.
بیماری زمینه‌ای و کمبود وزن
وی افزود: فرد دارای بیماری زمینه‌ای یا دچار کمبود وزن باید با یک متخصص تغذیه صحبت کند تا با توجه به شرایط وی رژیم غذایی مغذی برایش تجویز شود.
عضو هیئت علمی دانشکده علوم تغذیه دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ادامه داد: اگر برای بیمار از قبل مکمل‌های غذایی خوراکی تجویز شده است، همچنان مصرف آن‌ها را براساس توصیه ادامه دهد، اما اگر مصرف این مکمل‌ها برایش دشوار است، از پزشک یا متخصص تغذیه راهنمایی بخواهد.
باژن گفت: درصورت بروز شرایطی مثل بهبودی، تثبیت وزن یا برگشت اشتها به حالت عادی بیمار میتواند مصرف مکمل‌های خوراکی را متوقف کند.
تغییرات چشایی
این دکترای علوم تغذیه با اشاره به تغییر حواس چشایی و بویایی برخی بیماران کرونایی گفت: این تغییرات ممکن است به شکل از بین رفتن کامل حواس چشایی و بویایی برای مدت چند هفته، طعم ملایم غذاها، طعم فلزی یا نمکی غذاها بروز کند.
به گفته وی راهکار‌های زیر میتواند به مدیریت تغییرات چشایی در بیماران کمک کند:
- خوردن انواع غذا‌های سرد یا گرم، یا غذا‌های با بافت‌های مختلف ممکن است حتی در صورت کاهش حس طعم و مزه برای فرد لذت حسی به همراه داشته باشد.
- افزودن مقداری نمک، کره و خامه ممکن است طعم غذاها را بهتر کند.
- در هنگام تهیه غذا برای بیمار سعی شود سرو غذا تا حد امکان اشتها آور باشد، زیرا غذا به اندازه دارو مهم است. حتی اگر غذا طعم و مزه قبل را نداشته باشد، بیمار باید به اندازه کافی غذای مغذی بخورد تا به بهبودی وی کمک کند.