پیش بینی شده نخلداران امسال هزار و ۵۷۰ هکتار میانه کاری در فاصله بین نخیلات آبادان کشت شود.
درخت خرما یا همان نخل یکی از قدیمی‌ترین درختانی است که در جنوب خوزستان کاشته می‌شود. البته علاوه بر خوزستان این درخت با ارزش در سیستان و بلوچستان و استان کرمان هم به وفور کاشت می‌شود.
میانکاری نخیلات کشاورزی پر سود
اما کاشت درخت خرما مانند بسیاری از درختان دیگر دارای ویژگی‌هایی است. یکی از این ویژگی‌ها ایجاد فاصله نسبتا طولانی برای کاشت نخیلات است. به گونه‌ای که معمولا درختان خرما بطور میانگین برای کاشت باید هشت متر با هم فاصله داشته باشند که فاصله نسبتا زیادی است.
حال نخلداران نیز از فاصله نسبتا زیاد میان نخیلات برای کاشت محصولات فصلی دیگر بهره می‌برند، که به این عمل نخلداران میانکاری نخیلات گفته می‌شود.
کشت میان نخیلات از دیرباز در کشاورزی شهرستان آبادان رایج و خصوصا پیش از وقوع جنگ تحمیلی، یکی از ارکان اصلی معیشت و اشتغال در بخش کشاورزی بوده است. کشت انواع سبزیجات، صیفی جات و درختچه و درختان میوه، رونق خاصی به نخلستان‌های آبادان می‌داده بنحوی که روزانه محصولات میانه کاری باغات، همچون انواع سبزیجات، انگور، یونجه، زرد آلو و .. بنا به اقتضای فصل، توسط لنج به کشور‌های همسایه حاشیه خلیج فارس صادر می‌شده است. اما متاسفانه با شروع جنگ تحمیلی این روند متوقف شد.
پلنگ زا کارشناس جهاد کشاورزی آبادان در این زمینه گفت: پس از پایان جنگ تحمیلی و با تلاش مجددنخلداران آبادانی، میانه کاری نیز در میان نخیلات آبادان آغاز شد و هم اکنون یکی از ارکان مهم درآمد زایی و اشتغال نخلداران است. اهمیت میانکاری نخیلات زمانی بیشتر مشخص می‌شود که بدانیم در حال حاضر بیش از ۸ هزار نفر به طور مستقیم و غیر مستقیم مشغول کشاورزی و دامداری و سایر فعالیت‌های وابسته به آن هستند.
وی افزود: محصولاتی که درامسال به عنوان کشت تابستانه بین نخیلات آبادان کاشته شدند عبارتند از ۱- یونجه ۱۱۵۰ هکتار ۲- سبزی و صیفی جات ۱۹۰ هکتار ۳- لوبیا ۱۲ هکتار ۴- کنجد ۴ هکتار و پیش بینی می‌شود که محصولات ذیل در کشت پاییزه امسال کاشته شوند: ۱- گندم ۱۱۰۰ هکتار ۲ جو ۱۸۰ هکتار ۳- کلزا ۳۰ هکتار ۴- سبزی و صیفی جات ۲۹۰ هکتار ۵- یونجه کشت جدید ۱۵ هکتار.
پلنگزا همچنین گفت: میانه کاری علاوه بر در آمد زایی مستقیم برای نخلداران، بدلیل فعالیت‌های خاک ورزی (شخم، کود دهی، لایروبی انهار فرعی و ...) که در نخلستان انجام می‌شود بطور غیر مستقیم اثر بسیار مهمی در افزایش کمی و کیفی محصول خرمای نخیلات نیز دارد؛ لذا بسیار مهم است که دولت بتواند با ایجاد زمینه‌های مناسب، در رونق میانه کاری نخلستان‌ها گامی موثر بردارد.
رییس جهاد کشاورزی آبادان در مورد اقدامات حمایتی جهاد کشاورزی از کشاورزان افزود: کود شیمیایی، ارایه سموم مبارزه با آفات و بیماری‌ها در فروشگاه‌های مجاز، توزیع ۱۲۰ دستگاه موتور پمپ آب جهت آبیاری، معرفی کشارزان برای دریافت سوخت مصرفی پمپ‌های آب و سوخت مصرفی تراکتور‌ها به قیمت دولتی و همچنین تسهیلات لازم برای ارایه تراکتور به کشاورزان از تبصره ١٨، که تاکنون حدود ١١٧ دستگاه تراکتور در شهرستان ثبت شده است.
حسن دشتی نژاد خاطر نشان کرد: به کشاورزان برای کشت گندم، جو و کلزا، بذر و کودشیمیایی به قیمت مصوب دولتی داده می‌شود و در حال حاضر با تفاهمنامه‌ای که با قرارگاه کربلا سپاه منعقد گردیده، فنس کشی، شخم و لایروبی نخیلات و انهار با مشارکت نخلداران انجام می‌شود.
وی همچنین افزود: آموزش و ترویج روش‌های نوین کاشت داشت و برداشت میان کاری در نخیلات - معرفی و ترویج گونه‌ها و ارقام سازگار با اکولوژی و طبیعت منطقه با همکاری مراکز تحقیقات و ترویج کشاورزی استان ۳ - پیگیری مستمر برای تامین نهاده‌های کشاورزی خصوصاً کود شیمیایی ۴ - پیگیری مستمر برای تامین آب مورد نیاز برای کشت با همکاری سازمان آب و برق استان خوزستان - سرکشی و بازدید از مزارع میان کاری شده و کنترل وضعیت کاشت داشت و برداشت جهت دستیابی به بالاترین مقدار و بهترین کیفیت محصول - پیگیری اختصاص و تامین تراکتور‌های باغی و پیگیری اختصاص و تامین لوله‌های پلی اتیلن جهت آبرسانی بهتر در باغات و احداث شبکه توزیع در بخش در بعضی مناطق از دیگر اقدامات حمایتی جهاد کشاورزی آبادان در این زمینه بوده است.
میانکاری نخیلات و حاصلخیزی خاک
میانکاری علاوه بر اینکه سود مناسبی را برای نخلداران در پی دارد، دارای فوایدی دیگری هم هست از جمله اینکه بنا به گفته کارشناسان جهاد کشاورزی آبادان کاشت یونجه در میان نخیلات علاوه بر تولید علوفه باعث ارتقای کمی و کیفی محصول خرما و افزایش حاصلخیزی خاک نیز می‌شود.
میانکاری همچنین موجب کاهش آفات نخیلات نیز می‌شود. در پژوهشی که در این زمینه انجام شده آمده است که میانه کاری نخلستان خرما با محصولات زراعی به منظور افزایش بهره وری از منابع، بخشی از مدیریت به زراعی نخلستان است. تحقیقات در این زمینه نشان داده است که شاخص نسبت برابری زمین و شاخص مجموعه ارزش نسبی مطابق با شاخص ارزش جانشینی کشت میان کاری به ترتیب با اولویت‌های میان کاری با یونجه سورگم و جو بیشتر از یک بوده که نشان دهنده نقش مثبت زیانکاری در افزایش مزیت نسبی و کاهش خسارات آفات و بیماری‌ها می‌باشد متوسط کارایی کنترل آفات و بیماری‌ها در روش میان کاری ۵۴. ممیز ۵۸ درصد بوده که نسبت به شاهد ۱۳ ممیز ۷۷ درصد کاهش شدت آسیب آفات و بیماری‌ها داشته است؛ و متوسط میزان شاخص فراوانی بندپایان در تیمار میان کاری نسبت به شاهد ۷۵ صدم درصد افزایش داشت؛ لذا هر سه نوع گیاه میان کاری زمان افزایش بازده اقتصادی با افزایش تنوع و فراوانی بندپایان باعث افزایش تعادل در سیستم و کاهش شدت خسارت آفات و بیماری‌های مهم نخل خرما می‌شوند.
(عبد الامیر، رهنما و لطیفیان، مسعود، بررسی اثر میانه کاری در مزیت اقتصادی و کنترل آفات و بیماری‌های مهم خرما در استان خوزستان ناشر موسسه خرما ومیوه‌های گرمسیری، اهواز ۱۳۹۰)
حتی در پژوهش‌هایی که انجام شده مشخص شده است که میانکاری نخیلات می‌تواند تاثیر بسیار مناسبی در کاهش آلودگی‌های زیست محیطی و یا آلودگی خاک داشته باشد.
بررسی اثرات کاشت ذرت، یونجه و آفتابگردان بر میزان رشد و جذب عناصر توسط خرما در یک خاک آلوده به سرب (محبی، عبدالحمید، نشریه پژوهش‌های خاک (علوم خاک و آب)» زمستان ۱۳۹۱ شماره ۴)
میانکاری امید نخلداران برای ادامه فعالیت
در واقع میانکاری نخیلات تلاشی موثر در بهره وری هر چه بیشتر از زمین‌هایی است که در آن‌ها نخل کاشته می‌شود و این تلاش موثر و کارامد هم سودکشاورزان را از زمین‌های کشاورزی دو چندان می‌کنید و هم در باروری هر چه بیشتر محصول خرمای نخیلات موثر است. حال میانکاری با این همه فواید فراوانی که برای کشاورزی منطقه دارد باید بیش از پیش مورد توجه و حمایت مسئولان قرار گیرد. تا علاوه بر اشتغالزایی برای جوان بتوان صادرات محصولات کشاورزی را در منطقه افزایش داد.
نویسنده : شاپور زبردست