رشد ۲۵ درصدی صادرات غیر نفتی در کشور

به گزارش خبرگزاری صداوسیما ، آقای چاقرون، معاون محترم کمیسیون ها و مجامع و شوراهای اتاق بازرگانی ایران با حضور در برنامه صبح بخیر ایران در روز ملی صادرات اظهار داشت ، با وجود همه مشکلات در حوزه صادرات غیرنفتی از جمله تحریم ها ، اما شرکت ها تلاش کردند تا کالاهای صادراتی خود را به مقاصد مختلف جهان صادر کنند . بطوریکه در6 ماهه نخست امسال ، صادرات در کشور رشد 25 درصدی را نشان می دهد  .

مجری: از جشن روز ملی صادرات بفرمایید؟

مهمان برنامه: بیست و ششمین سالروز ملی صادرات را داریم که با توجه به اینکه روز جمعه اتفاق افتاد امروز جشن آن برگزار می شود با حضور رئیس جمهور ، وزرای مربوطه و بخش خصوصی می شود .

مجری: مراسم کجا است؟

مهمان برنامه:  سالن اجلاس سران است.

مجری: فکر می کنم در خبرها خواندم از 57 صادرکننده قرار است تقدیر شود امروز؟

مهمان برنامه: ، در مجموع قرار است از 61 صادر کننده تقدیر شود ، که شامل 50 صادرکننده نمونه ، 7 صادرکننده ممتاز و 4 صادرکننده مدال آور ، که فرآیند آن را خدمت شما عرض کنم. فراخوانی وزارت صمت از طریق سازمان توسعه تجارت می زند ، تیرماه این فرآیند شروع می شود و یک کمیته و کارگروهی است که متشکل از نماینده های وزارت جهاد کشاورزی ، سازمان مدیریت برنامه ریزی ، سازمان ملی استاندارد  ، اتاق بازرگانی ایران و اتاق تعاون  و همچنین وزارت صمت و خود بچه های سازمان توسعه تجارت که یک چند ماهی روی کسانی که روی این فراخوان شرکت کردند کار می کنند ، در 74 گروه کالایی و در هر کدام از این گروه های کالایی کسانی که شرکت کرده اند اگر حائز نمره بالای 550 از 900 باشند در این چارچوب قرار می گیرند حالا اینکه ملی یا ممتاز و مدال آور چه فرقی دارد، آنهایی که اولین سالی است که شرکت می کنند جزء ملی ها قرار می گیرند اگر تا 4 سال بتوانند خودشان را حفظ کنند در گروه ممتازهاقرار می گیرند  و 4 سال دیگر اگر بتوانند خودشان را حفظ کنند در مدال آورها می روند.

مجری: خیلی سخت هم است؟

مهمان برنامه: یعنی 9 سال این پروسه طول می کشد تا شما به مدال آور تبدیل شوید و البته موقعی مدال آور می شوید به عنوان  پیشکسوت  هستید واز مزایای مدال آوری استفاده می کنید و فضا را برای شرکت هایی که می خواهند بیایند در این فرآیند قرار بگیرند باز می کنید.

مجری: نکته ای که مهم است این است که هدف تشویق است هدف استفاده از تجربه های موفق است و اینکه ما آسیب شناسی کنیم کجای کارمان گیروگوری دارد که برطرف کنیم که بخش صادرات مان تقویت شود. ما الان کجا هستیم واقعاً، سال 1401 و 1400 را چطور گذرانده ایم؟

مهمان برنامه: در صادرات آمار و ارقام را که در شش ماهه می بینیم رشد 25 درصدی خوبی داشته ایم و عملاً این رشد عددی و دلاری بوده است  ، این درحالی است  از لحاظ کمی و وزنی که حساب می کنیم آمده پایین ، این می تواند یک نویدی را بدهد که کالاهای لوکس تر و باکیفیت تر را صادر می کنیم ، ولی موقعی که رنکینگ مواد را می بینیم مثلاً 10 محصول ابتدایی را می بینیم یک مقداری به سمت پتروشیمی و اینها هستند که ما باید سعی کنیم یک مقداری روی مابقی محصولات هم کار کنیم. روند مثبت است ولی مشکلات خاص خودمان را هم در این مدت داشته ایم با توجه به اینکه یکسری از تراکنش های بانکی مان تحریم است در بانک ها که باعث می شود یک مقداری قیمت تمام شده صادرات ما بیشتر شود

. امسال هم ما یک موضوعی را رقم زده ایم ارز 4 هزار و 200 تومانی را حذف کرده ایم که این یکی از مؤلفه هایی بود که باعث افزایش قیمت می شد ولی با این شرایط توانسته ایم یک رشد صادراتی داشته باشیم واقعاً باید از صادرکننده ها تقدیر و تشکر خاصی شود زیرا با این مجموعه و مشکلات باز توانسته اند روند را مثبت نگه دارند که این خودش شایسته تقدیر است و درحال حاضر یک مقداری بالاخره تمرکزمان روی همسایه های مان است در همسایه ها هم رشد خوبی داشتیم. علی رغم اینکه فقط در افغانستان حدوداً چند ماه پیش یک مقداری کاهشی بود که آسیب شناسی کردیم یک مقداری برمی گشت به همین مسائلی که خدمت تان عرض کردم.

مجری: اگر بخواهیم دقیق تر نگاه کنیم مثلاً تعهدات ارزی یک مسئله و گله ای بود که خیلی از صادرکننده ها داشتند مسائل بروکراتی که در رویه های اداری و گمرکی مطرح می شوند گمرک خیلی همراهی مضاعفی را داشت در دولت سیزدهم، مواردی که خود شما فکر می کنید دقیق تر به آن توجه کرد ، چون اتاق بازرگانی می شود مثل یک حلقه واسط بین حاکمیت و هم صادرکنندگان و می تواند آنجا خیلی با انتظام بهتر و بیشتری و یک منطق و درایت دقیق تری کار را جلو ببرد از این بابت بخواهیم مهندسی کار را ببینیم؟

مهمان برنامه: نکته دقیقی را اشاره کردید. اگر اشتباه نکنم سال 98 یا 99 بود که ما یک آمار اینجوری داشتیم که 700  بار تغییر در آئین نامه ارز حاصل از صادرات در یکسال که میانگین روزی یک یا دوبار این تغییرات انجام می شد.

مجری:  مثلا باید منتظر می ماندید دستورالعمل  جدید نرخ ارز چه است؟

مهمان برنامه:  دقیقاً صادرکنندگان هر روز در تنش بودند ، حول و هوش 995 شرکت همه می گفتند عدم ثبات اقتصادی ما را اذیت می کند یعنی اگر ما خودمان بتوانیم ثبات ایجاد کنیم و خودتحریمی نکنیم خیلی موفق تر می شویم. بحث ارز حاصل از صادراتی که فرمودید دقیقاً خودمان باعث شده بودیم که صادرکننده نمی دانست تکلیف خودش چیست و این باعث شد که یک مقداری این بی ثباتی باضافه آن ماجراها ، صادرات مان سخت تر شود ولی در این زمینه ما یک بسته ای هم به دولت پیشنهاد دادیم از طرف بازرگانی که دقیقاً به مباحث ارز حاصل از صادرات و برگشت آن و رفع تعهدات اشاره کرده بودیم خیلی از موارد است که می شود به آنها پرداخت ولی بعنوان مثال مثلاً ما خواسته بودیم یکسری صرافی های رجیستر شده و مورد تأییدی را دراختیار صادرکنندگان قرار دهند جهت برگشت ارز یا اینکه مهلت 6 ماهه را 8 ماهه بگذارند چراکه در بعضی از موارد واقعاً آن زمان برگشت پول دست خود صادرکننده نیست می رود در آن سیکلی که بالاخره در خارج از کشور وجود دارد و باید بچرخد ما هم از کانال هایی می آوریم که بالاخره وقت می برد اینها را پیشنهاد داده بودیم که الحمدلله روز به روز روان تر می شود که الان در عدد و رقم ها هم می بینیم.

مجری: آن مشکلاتی که گفتید از تغییر تا الان 700 خیلی عدد است یعنی شما هر روز شاید یکی دوبار تغییر داشته باشید مشکل کجاست یعنی چه چیزی در صادرات سخت می شود که حاکمیت مجبور می شود آئین نامه را تغییر دهد از آن طرف بحث ارزی بالا و پایین می شود انتظارات، چون این رویه ای است که هر روز تکرار می شود مشق غلط نوشته شده نیست که غلط گیری کنیم هر روز می نویسیم.

چون ما در یک مقطعی تحریم ها زیادتر شد و من احساس می کنم در آن مقطع بانک مرکزی و وزارتخانه یک مقداری مباحث را داشتند تمرین می کردند همان مقاطع هم در اتاق بازرگانی جلسات زیاد و فشرده ای داشتیم که خیلی موارد را پیشنهاد می دادیم ولی در هر صورت من فکر می کنم این سعی و خطا باعث می شد که می خواستند یک نتیجه ای را بگیرند نتیجه بهینه اتفاق نمی افتاد مجدداً می آمددند اصلاحات را انجام می دادند و این باعث می شد فرآیند زمانبر شود. یک مقداری هم آن انتظاراتی که بانک مرکزی می خواست که یک مقداری ارز برای کالاهایی که کالاهای ضروری کشور بودند در دست خودش باشد این نگرانی ها باعث می شد یک مقداری روی انعطاف پذیری شان تأثیر بگذارد و یک مقداری در آن مقطع روی این قضایا سفت و سخت بود.

مجری: الان چطور است.

الان یک مقداری روان تر شده و نتایج آن را هم می بینیم.

مجری: برویم سراغ کالا، اجسام و مواردی که صادرات می کنیم. الان بنیه صادراتی ما دقیقاً کجا است. از قدیم می گفتند نفت را می فروشیم و صادر می کنیم فرش هم داریم در حوزه مسائل کشاورزی خاویار و گوشت را داریم یعنی چیزهایی که شاید سنتی و شبه سنتی بود یک مدت هم می گفتیم خام فروشی می کنیم که بهتر است یک مقدار بهینه تر باشیم. الان کجای صادرات هستیم.

مهمان برنامه:  الان بخواهیم نگاه کنیم 10 کالای ابتدایی را که نگاه می کنیم مثلاً  گاز مایع بوتان است و این جور مواردی هستند کنار آن چرم و اینجور مباحث هم داریم در کشورمان و همان اقلامی که شما می گویید مثل زعفران و خاویار هستند که در اقلام صادراتی وجود دارند ولی قاعدتاً در این بحث روز ملی صادرات ما سعی کرده ایم در انتخاب شرکت ها یک نیم نگاهی به رعایت استانداردها داشته باشیم و خیلی هم مهم است مثلاً بسته بندی، ما چرا زعفران مان در دنیا جایگاه پیدا نکرده است در صورتی که بالای 90 درصد صادرات داریم که بعضی ها می گویند بالای 95 درصد ما تولید زعفران دنیا را داریم. در صورتی که مثلاً در نمایشگاه های بین المللی من خودم در دبی چند سال پیش بوده ام از شرکت اسپانیا می پرسیم می گوییم که زعفران مال ایران است می گوید نه ایران مگر زعفران تولید می کند. در صورتی که بالای 90 درصد ایران تولید می کند اینها نشان می دهد که ما خودمان باید به سمت بسته بندی برویم که در روز ملی صادرات اینها را در پارمترهای مان دخیل کرده ایم که بتوانیم به آن کیفیت برسیم که با برندسازی محصولات مان نه با خام فروشی، ما زعفران یا سایر مواد استراتژیک مان را دراختیار دیگران قرار دهیم.

مجری: شما وقتی درخصوص بسته بندی صحبت می کنید خودش یک صنعت جذاب و متفاوتی است در کشور هم می تواند اشتغال زایی داشته باشد و بحث صادرات داشته باشد یعنی گرافیست ها و طراح ها بیایند طراحی کنند یک جعبه خاص با چاپ خاص که بتواند بیاید کنار یک محصول قرار بگیرد کیفیت آن را برجسته تر کند و ویژگی های آن را برجسته تر کند و جذاب کند برای مخاطب خارجی یا خریدار خارجی که در هر کشور است این نکته هم نکته خیلی مهمی است که نمی دانم در بحث بسته بندی چقدر پیشرفت کرده ایم؟

مهمان برنامه: خوب هستیم اگر بخواهم کلان تر به قضیه نگاه کنم ما باید یک استراتژی صنعتی می داشتیم که براساس آن بعد بیاییم استراتژی صادراتی هم بنویسیم ، یعنی یک مقداری ما در کارت های بازرگانی به این شکل داریم آنهایی که کارت های پنج ساله می گیرند این اجازه را به شرکت های صنعتی و تولیدی دادیم که بیایند 5 ساله خودشان را رجیستر کنند و اگر ما بیاییم با یک نگاه به تولید صادرات مان را بهبود دهیم و پلن کنیم برای صادرات مان قطعاً می تواند کمک مان کند و در این زمینه هم در در کشور اقدامی روی استراتژی صنعتی مان نکرده ایم که دیدم وزارتخانه یک مقداری به آن فکر می کند و جلساتی از قبل داشته ایم که اگر قرار باشد اتفاقی بیفتد تقسیم کار به اتاق بازرگانی شود ولی اگر قطعاً از محصولات تولیدی و صنعتی ویژه هم شروع کنیم و نگاه کنیم به صادرات شان می تواند آن کیفیت سازی و برندینگ را برای ورود به بازارهای جهانی بهتر کمک مان می کند و از خام فروشی تبدیل شود به تولید و صنعت و بعد صادرات.

مجری: اگر این اتفاق بیفتد چقدر می تواند کمک کند به صادرات؟

مهمان برنامه: قطعاً همین طور است و قولی که ما می توانیم بدهیم به عزیزان صادراتی و کسانی که در دغدغه این موضوع را دارند انشاالله برای سال آینده سعی مان بر این است که یک مقداری شاخص های انتخاب های صادرکنندگان مان را به سمت شرکت های دانش بنیان استارت آپی و سوق دهیم و سعی کنیم برای آنها هم مواردی را مدنظر قرار دهیم که یک مقداری صادرات مان به این سمت سوق پیدا کند.

مجری: برویم روی افق هایی که داریم مثلاً افق 1404 میزان آن رکوردی که مدنظر است و باید بزنیم یک عدد 75 را بنده یادم است شما توسعه دهید و بگویید دقیقا چقدر بوده است که ما این قرار را داشته ایم که خودمان را به این رکورد برسانیم و بگوییم ما اینجا هستیم در این سال، حالا بحث تحریم های جنبی که هر روز تحریم ها بیشتر می شود یک مسئله است و مسائلی که در داخل کشور از لحاظ بروکراسی همین بحث های ارزی و اینها کنار هم قرار بگیرد می تواند مانع شود از یک بابت هم یکسری پیش انداز داریم از لحاظ اینکه خیلی از شرکت هایی که جدید وارد می شوند انگیزه های جدیدتر تجربه بالاتر در حوزه صادرات آن هم با تحریم اینها را کنار هم بگذاریم شما آینده و افق را چطور می بینید.

مهمان برنامه:  تقریباً عددی که فرمایش کردید درست است و به این سمت و سو می خواهیم برویم به نظر من با توجه به روند شتابی که گرفتیم به این قضیه می توانیم برسیم. ما در کشورهای همسایه مان مثل چین و عمارات و عراق و هند و ترکیه اینها دقیقاً رشد داشته ایم و قابلیت این را داریم که به آن عدد برسیم ولی می شود از ابزارها و روش های مختلفی صادرات مان را تقویت کنیم. الان یکسری مراکز تجاری مان در کشورهای همسایه شکل می گیرد قطعاً اگر ما استراتژی درستی برای اینها داشته باشیم و برنامه درستی برای اینها بچینیم که این مراکز با چه رویکردی قرار است بروند و برای ما توسعه دهند و بشناسند محصولات ما را و آنجا سعی کنند در بازارهای بین المللی درست محصولات ایرانی را پرزنت کنند. اینها می تواند کمک خوبی کند ما رایزن های بازرگانی مان در این اواخر به عدد 2 رسیده است الان هدف 30 تایی را می دانم سازمان توسعه تجارت مدنظر خودش قرار داده است یکسری از عزیزان آماده می شوند برای حضور و یکسری ها ضرر پیدا کرده اند و این خیلی مهم است که ما چه کشورهایی را تارگت می کنیم و کدام کشورها را می رویم و قرار است رایزن چه کار کند.

مجری: وزارت خارجه هم قرار بود یک معاونت ایجاد کند ؟

مهمان برنامه: بله معاونت اقتصادی ایجاد کرد که ما بعنوان بخش خصوصی حرف مان این است که رایزن اتاق بازرگانی که می نشیند آنجا واقعاً کار تجاری را به نحو احسن بداند چون عموماً رایزن ها می روند در وزارت امور خارجه می نشینند و یک مقدرای دسترسی به آنها سخت می شود برای یک فعال اقتصادی که آن طرف است چون آنها می خواهند در تعامل باشند و خیلی راحت اطلاعات ردوبدل کنند ولی موقعی که آنجا می نشیند آن رفت و آمدها دارای پروتکل هایی است که اینها را ما خیلی تأکید کرده ایم حتی ما بعنوان اتاق بازرگانی سعی کرده ایم  که آن پتاسیلی که در اتاق های مشترک مان داریم چون ما اتاق های بازرگانی با خیلی از کشورهایی که روابط خوبی داریم سعی کردده ایم اتاق مشترک ایجاد کنیم با همه کشورهای همسایه با محوریت خود افرادی که عضو اتاق بازرگانی هستند اینها می تواند پتانسیل های خوبی را هم دراختیار آن مراکز تجاری قرار دهند و هم دراختیار رایزن ها می شود به صورت یک چند وجهی واقعاً بین دولت و خود خصوصاً سازمان توسعه تجارت و وزارت امور خارجه که به نوعی نقش آفرینی می کنند بخش خصوصی هم سعی کند پتانسیل هایی را که دارد دراختیار قرار دهد ، تا بتوانیم با نگاه به همان استراتژی صنعتی و صادراتی بتوانیم نقش آفرینی درستی در همین مراکز و برای رایزن های مان داشته باشیم تا بتوانیم بهتر این بازارها را مدنظرمان قرار دهیم. من فکر می کنم انشاالله این اتفاق می تواند بیفتد اگر همگی با هم همت کنیم و برای آن تلاش کنیم.

مجری: بحث واردات و صادرات است یعنی کفه توازونی که این دو منطق باید داشته باشند. بعضاً صادرکننده داریم که کار واردات هم انجام می دهند روی مواد اولیه وارد می کنند برای آن صنعتی که زنجیره ارزش شان را شکل می دهد یا اینکه نه یک بازرگانی اتفاق می افتد. الان نسبت حفظ این توازون و بیشتر شدن این فاصله هر چقدر که باشند به نفع کشور است چقدر در این مدار حرکت می کنیم و بتوانیم خودمان را کمتر به واردات وابسته کنیم.

مهمان برنامه: شما ابتدای صحبت هایتان فرمودید به چه شکل مشکلات آن بحث رفع ارزی چه بود یکی از مواردش همین بود اگر من یک صادرکننده تخصصی باشم الزاماً شاید واردکننده خبره ای نباشم یا اینکه باید به سراغ واردکننده ای می رفتم و یک پروسه ای برای من ایجاد می شد تا بتوانم واردکننده را پیدا کنم و از طریق او جلو بیایم. پس ما قطعاً این توازون را باید داشته باشید مدنظرمان قرار دهیم چراکه بالاخره هرچقدر این فاصله باشد یعنی دقیقاً نشان می دهد که صادرات مان قوی تر بوده و ارزآوری بیشتر بوده است ولی قطعاً برای یکسری تولید و صنعت مان به یکسری از کالاهای استراتژیک نیاز داریم برای واردات که آنها را نمی توانیم از مدار خارج کنیم همیشه باید این تراز را رعایت کنیم با نگاه به اینکه واردات محصولات مورد نیاز موارد اولیه واردات را لحاظ کنیم و نگذاریم از یک حدی بیشتر شود و این بالانس را رعایت کنیم.