بررسیهای یک مطالعه درباره روند ۱۵ ساله بروز سرطان سینه در ایران نشان میدهد که بروز سرطان سینه در کشور در سالهای اخیر روند افزایشی داشته و مقادیر گزارش شده بیشتر از مقادیری است که سازمانهای علمی معتبر سرطان دنیا برآورد کردهاند.
میزان بروز و مرگ ناشی از این بیماری در چند دهه اخیر، دستخوش تغییرات زیادی شده است. بر همین اساس پژوهشگران با انجام یک مطالعه مقطعی و با استفاده از دادههای ثبتشده بین سالهای ۱۳۸۲ تا ۱۳۹۶، تحلیلی بر روند بروز سرطان سینه در ایران ارائه دادند.
بررسیهای این مطالعه حاکی از این است که روند بروز سرطان سینه در ایران بین سالهای ۱۳۸۲ تا ۱۳۹۶ از ۱۵ و ۹۶ صدم درصد به ۴۰ و ۷۲ صدم درصد در ۱۰۰ هزار زن افزایش یافته است. همچنین مشخص شد که فراوانی نسبی سرطان سینه در زنان از سال ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۶ از ۲۵ درصد به ۲۶ و ۴۷ صدم درصد در ۱۰۰ هزار زن تغییر کرده و شایعترین سرطان در بین زنان است.
به گفته پژوهشگران این مطالعه؛ به نظر میرسد یکی از دلایل افزایش میزان بروز، بهبود روشهای تشخیصی و افزایش آگاهی زنان در زمینه سرطان سینه باشد. اگر چه این روشها قادر به تشخیص سرطانها در مراحل اولیه و بهبود میزان بقا و کاهش نرخ مرگ و میر هستند؛ اما ممکن است به درجاتی باعث افزایش موارد مثبت نیز شود، همچنین باید به سایر عوامل مانند تغییر سبک زندگی زنان، تغییر الگوهای باروری و عوامل محیطی نیز توجه داشت.
در سال ۱۳۹۶ از بین ۱۷ هزار و ۴۶۷ مورد جدید سرطان سینه، ۹۸ و ۲ دهم درصد مربوط به زنان و یک و ۸ دهم در مردان بوده است و این تعداد ۲۶ و ۴۷ صدم درصد از کل سرطانهای تشخیص داده شده در زنان و ۱۲ و ۹۷ صدم درصد از کل تشخیصهای سرطان در دو جنس است.
بررسیهای این مطالعه نشان داد که بر اساس آخرین گزارش ثبت سرطان در کشور؛ بیشترین بروز سرطان سینه در گروه سنی ۶۵ تا ۶۹ سال و گروه سنی ۶۰ تا ۶۴ سال بوده است. همچنین بالاترین میزان بروز استاندارد شده سنی به ازای هر ۱۰۰ هزار زن، به ترتیب در استانهای تهران، اصفهان، یزد، گیلان و البرز مشاهده شده است.
به گفته پژوهشگران این مطالعه؛ عوامل مختلف جغرافیایی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی میتواند بر تفاوت میزان بروز در شهرهای مختلف کشور دخیل باشد. از سوی دیگر؛ تفاوت جمعیت استانهای مختلف و نیز توزیع متفاوت سنی در گروههای جوان و سالمند، میتواند از عوامل مؤثر بر بروز بالاتر سرطان سینه در برخی استانها باشد. به عنوان مثال؛ شهرهای بزرگ و صنعتی در استان تهران و اصفهان و البرز که فرصتهای شغلی و تحصیلی بیشتری را در خود جای دادهاند، میتوانند پذیرای گروههای مختلف از مهاجران سایر استانها باشد که این مسئله نقش مهمی در بالاتر بودن میزان بروز سرطان سینه دارد.
از سوی دیگر ممکن است در استانهای بزرگ کشور و یا در استانهایی که به لحاظ اقتصادی در وضعیت بهتری هستند، افزایش دسترسی به امکانات تشخیصی زودرس مانند تجهیزات و نیروهای متخصص بالاتر بوده که منجر به افزایش احتمال انجام غربالگری سرطان خواهد بود. همچنین یکی دیگر از عوامل اثرگذار، کیفیت دستگاههای ثبت دادههای سرطان در هر استان است؛ بهطوریکه در استانهایی که ثبت سرطان به صورت مستمر انجام میشود، ممکن است میزان بروز واقعیتری گزارش شود.
این محققان معتقدند که لازم است در تحلیل دلایل تفاوت بروز سرطان سینه در استانهای مختلف، تأثیر عواملی مانند تفاوت امید به زندگی، سطح رفاه اجتماعی و شاخصهای مرتبط با شیوه زندگی پرخطر، مدنظر قرار گیرند.
پژوهشگران این مطالعه عنوان میکنند که گرچه در دادههای سیستم ثبت سرطان کشور میزان بروز سرطان سینه به خوبی گزارش شده است؛ اما میزان بروز به تنهایی نمیتواند شاخص خوبی برای تعیین وضعیت سرطان پستان در ایران باشد، زیرا سایر شاخصها مانند میزان شیوع و مرگ و میر نیز در جهت سیاستگذاریهای کنترلی مدیریت سرطان سینه ضروری است؛ بنابراین لازم است سیستم ثبت سرطان در تمام استانهای کشور، با در نظر گرفتن سایر شاخصهای مهم برای بررسی وضعیت سرطان سینه به ویژه گزارش میزان مرگ و میر تقویت شود.
نتایج بهدستآمده از این مطالعه نشان میدهد که بروز سرطان سینه در کشور در سالهای اخیر روند افزایشی داشته است و مقادیر گزارش شده بیشتر از مقادیر برآورد شده توسط سازمانهای علمی معتبر سرطان دنیا است. این روند افزایشی تأکیدی بر ضرورت سیاستگذاریهای ملی برای تشخیص به موقع افزایش بقا و بهبود کیفیت زندگی زنان است.
یافتههای این مطالعه، تیرماه امسال بهصورت مقاله علمی با عنوان «روند بروز سرطان سینه در ایران در یک بازه زمانی ۱۵ ساله مطابق گزارش ثبت سرطان کشور» در فصلنامه بیماریهای سینه ایران منتشر شده است.
در انجام این تحقیق دکتر شهپر حقیقت پژوهشگر مرکز تحقیقات سرطان سینه پژوهشکده سرطان معتمد جهاددانشگاهی، خانم زهرا امیدی و آقای علی قنبری مطلق از اداره سرطان مرکز مدیریت بیماریهای غیر واگیر وزارت بهداشت با یکدیگر مشارکت داشتند.