رئیس پژوهشکده امور اقتصادی وزارت اقتصاد گفت: سرمایه‌گذاری خوبی در دانش بنیان انجام دادیم، اما فرایند اتصال تولید و دانش، شکل نگرفته و خروجی این سرمایه گذاری‌ها هنوز ملموس نیست.
سرمایه گذاری روی نیم رسانا‌ها عامل پیشرفت ژاپن در بازار تکنولوژی
رئیس پژوهشکده امور اقتصادی وزارت اقتصاد می‌گوید: در ادبیات تجارت خارجی موضوع چرخه کالا مطرح می‌شود، هر کالایی یک چرخه‌ای دارد. مثلا در دهه ۹۰ ژاپن حدود ۲ میلیارد دلار در بحث نیمه رسانا‌ها سرمایه‌گذاری کرد و شرکت‌های آمریکایی را از ورود به این حوزه نهی کرد و با یک پیوست فرهنگی که برای این موضوع در نظر گرفته شد، خروجی آن فلش مموری‌هایی شد که ما الآن استفاده می‌کنیم. خود آن‌ها گفتند که وقتی چنین مزیتی برای ما ایجاد شد به سرعت چین و جا‌های دیگر این مزیت را از ما می‌گیرند و مزیت نسبی ما از بین می‌رود. این جا بود که مزیت اکتسابی دانش بنیان مطرح شد.
به گفته آقای توکلی، کشوری در رشد و توسعه موفق است که بتواند یک مزیت داشته‌باشد، اما مزیت اکتسابی، نه مزیت مبتنی بر منابع که مثلا مبتنی بر نفت است. دانش بنیان هم به عنوان قید دوم به آن اضافه شد؛ بنابر این با توجه به این بحث چرخه کالا می‌گویند شما باید بروید در لبه علم و فناوری یک مزیت نسبی ایجاد کنید، ۴ و ۵ سال از آن استفاده کنید سپس آن را از دست خواهید داد.
شاخص کار شایسته چيست؟
او گفت: شاخصی وجود دارد به نام شاخص کار شایسته: این شاخص ترکیبی از سه شاخص ورودی، فرایند و نتیجه است. می‌گویند که کشور‌ها در یک موردی سرمایه گذاری می‌کنند، فرایندهایشان را اصلاح می‌کنند و خروجی می‌گیرند. در واقع کشوری موفق است که سرمایه‌گذاری‌هایش به نتیجه رسیده باشد. ما سرمایه‌گذاری خوبی در بحث دانش بنیان انجام دادیم، یعنی ورودی‌ها زیاد شده، اما فرایند اتصال تولید و دانش، شکل نگرفته و خروجی هم خیلی ملموس حاصل نشده است.
آقای توکلی معتقد است؛ به نظر می‌رسد اقتصاد دانش بنیان با تمرکز بر مفهوم بهره وری راه نرفته طولانی است که اصلاح فرهنگی و قانونی می‌خواهد، زیرساخت‌هایش باید اصلاح شود و ضروری است. اما برای تسریع آن، شاید همین فضا‌های تحریم ظرفیتی باشد که بتوانیم به سمت استفاده از این ظرفیت‌ها برویم. یک جا‌هایی مثلا در صنایع نظامی موفق بوده‌ایم. اما در خودروسازی موفق نبوده‌ایم. تحلیل من این است که یک بخشش فرهنگ سازمانی است که مثلا نهاد‌هایی که در آن حوزه وارد شده‌اند فرهنگ جهادی در آن‌ها حاکم بوده که توانسته‌اند کار را جلو ببرند، شاید فاصله گرفتن از نظام بروکراتیک دانشگاهی مدل ارتقای اساتید در دانشگاه باشد.
دومین نشست از سلسه نشست «اقتصاد دانش بنیان؛ چیستی، موانع و الزامات» با موضوع «بازتعریف اقتصاد دانش بنیان با تمرکز بر مفهوم بهره وری» توسط اندیشکده اقتصاد مقاومتی و با میزبانی پژوهشکده امور اقتصادی وزارت امور اقتصادی و دارایی برگزار شد.