همزمان با اربعین حسینی آیین تعزیهخوانی و نخلگردانی در گناباد برگزار شد.
به اعتقاد کارشناسان میراث فرهنگی در بستن نخل از "پارچه سیاه، چوب نخل، شمشیر و نیزه، آیینه و سرو و نخل" استفاده میشود که هر کدام معنای خاصی دارد و این آیین به عنوان یکی از مهمترین آیینهای محرمی گناباد ریشهای طولانی در تاریخ دارد.
پارچه سیاه نخل نماد سوگ و ماتم، چوب نخل نماد پیکر سیدالشهدا (ع) و شمشیر و نیزه نماد تیر و نیزههای وارد شده بر بدن امام، آینه نماد نور وجود حضرت سید الشهدا (ع) و سرو نخل نماد قامت حضرت علی اکبر (ع)، پنجههای فلزی نخل نماد دستان ابوالفضل العباس (ع)، زنگ، نماد زنگ کاروان امام حسین و سیب سرخ نماد خون سرور و سالار شهیدان (ع) و میوه بهشتی است.
همچنین پارچههای زینتی به کار گرفته شده در در نخل نمادی از حجله قاسم بن حسن (ع) و تنوع رنگ این پارچهها نشانگر تنوع افکار و عقاید، ایدهها و مذاهب گوناگون است که در ایام محرم در قالب یک هدف و اعتقاد به امام حسین (ع) به صورت متمرکز و متحد به عزاداری میپردازند.
ذوالفقاری کارشناس مسوول اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گناباد گفت: آیین تعزیه خوانی گناباد به عنوان یکی دیگر از آداب و رسوم مردم این منطقه در ماه محرم قدمتی ۲۰۰ ساله دارد و هنوز هم این شهرستان به عنوان یکی از مناطق نخستین تعزیه خوانی در ایران شناخته میشود.
وی افزود: این آیین در ۱۲ منطقه و روستای گناباد از جمله نوغاب، قصبه شهر، دلویی، رهن، بیلند، باغ آسیا و قوژد برگزار میشود، ولی تعزیه خوانی نوغاب از قدمت و اصالت خاصی برخوردار است.
هشت آیین و رسم ماه محرم گناباد شامل "نخل گردانی قصبه شهر، نوغاب، روستاهای رهن و ریاب، شبیه خوانی نوغاب و ریاب، واویلایمند و حسن و حسین بیدخت" در فهرست آثار ناملموس و معنوی کشور به ثبت رسیده و این نشانه ریشه داری و قدمت این آداب و رسوم در این خطه است.
مرکز شهرستان گناباد در فاصله ۲۸۷ کیلومتری جنوب مشهد واقع است.