برنامه میز اقتصاد امروز جمعه ۲۵ شهریور ۱۴۰۱ به بررسی عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای پرداخت.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، میهمانان این برنامه آقایان پاک آیین، سفیر اسبق ایران در ازبکستان و آقای علیرضا پیمان پاک رئیس سازمان توسعه تجارت بودند و آنچه در خطوط زیر مطالعه خواهید کرد بخش‌هایی از نظرات میهمانان درخصوص عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای است.
مجری: بابررسی اهمیت عضویت دائم و رسمی کشور در سازمان همکاری شانگهای در خدمتتان هستیم. آقای پاک آیین، امروز رئیس جمهور در این نشست بر ترسیم افق‌های پیش روی سازمان شانگهای صحبت کردن و و تاکید داشتند بر افزایش همگرایی‌های منطقه‌ای و تعامل‌های منطقه‌ای و اینکه به این روند به تبع خود می‌تواند باعث افزایش ثبات و امنیت در منطقه بشه. بفرمایید از لحاظ سیاسی و امنیتی چه پیامد‌هایی رو می‌تواند عضویت در این سازمان برای کشورمان داشته باشه؟
پاک آیین: بعد از فروپاشی شوروی و در واقع حرکت آمریکا برای یکجانبه‌گرایی توجه به همگرایی‌های منطقه‌ای همچنین ایجاد و تقویت سازمان‌های منطقه‌ای بیشتر شد و به همین دلیل است که در واقع تاسیس شانگهای هم همین موضوع بود که در واقع شانگهای با دو هدف اولیه و ثانویه تاسیس شدن. هدف اول شانگهای در واقع هدف سیاسی-امنیتی بود برای مقابله با یکجانبه‌گرایی آمریکا برای جلوگیری از نفوذ ناتو و توسعه طلبی ناتو به طرف شرق توسعه طلبی ناتو به طرف.
مجری: یعنی در واقع ماهیت شکل گیری یک ماهیت امنیتی است؟
پاک آیین: بله. برای مقابله با تروریست که در آن زمان بحث داعش بحث مهمی بود و بعد هدف ثانویه با توجه به تنیدگی اقتصاد با امنیت اقتصادی، یعنی در یک محیط امن است که سرمایه ورود می‌کند، یعنی در واقع سرمایه جایی می‌رود که امنیت دارد. در این مرحله شما نگاه بکنید، ایران به عنوان یک کشور ثبات ساز در منطقه ...
مجری: آقای پاک آیین، اگر این مثلث اهمیت عضویت رو به سیاسی امنیتی اقتصادی و فرهنگی تقسیم بکنیم در خصوص مسائل سیاسی و اهمیت سیاسی آن بحث امنیت منطقه و ثبات منطقه‌ای اشاره فرمودید و اینکه این می‌تواند کمک کند به توسعه سرمایه گذاری‌های اقتصادی که در واقع پیش نیاز اون هست؟
پاک آیین: بله ایران در عملکرد خود در منطقه نشان داده یک کشور ثبات ساز است. انگیزه بسیار قوی برای مبارزه با تروریست دارد. این انگیزه را هم همچنین در مبارزه با مواد مخدر را تجربه کرده و مورد تایید سازمان‌های بین المللی هم هست. به عنوان یک کشوری دارای جایگاه ویژه در منطقه در منطقه می‌تواند در تحولات منطقه به عنوان یک بازیگر نقش ایفا کند در عین حال در بعد اقتصادی هم دارای منابع غنی اقتصادی است موقعیت خاص ژئوپلیتیک موقعیت خاص مواصلاتی و در واقعه مشخصه‌هایی داره که بسیار بسیار کمک می‌کند و اعضای سازمان شانگهای برای که بتواند اهداف این سازمان را محقق کنند.
مجری: یک نکته را بگویم در این خصوص در دیدار رئیس جمهور و دبیرکل شانگهای دقیقاً به این نکته اشاره کردند. در کلام دبیرکل همین بود که با توجه به موقعیت ایران در منطقه ایران عضو ناشناخته‌ای برای کشور‌های عضو نیست و کاملا ما به اون توانمندی‌ها و موقعیت ایران اشراف داریم و برای همین دلیل حضور ایران را بسیار با اهمیت می‌بینیم؟
پاک آیین: بله دقیقاً به همین دلیل این اراده سیاسی در اعضای شانگهای ایجاد شد که پذیرای ایران به عنوان عضو اصلی باشند. ببینید بقیه کشور‌هایی که عضو شانگهای شدن حدود دو سال طول کشید تا اسناد را امضا کند و تبدیل به قانون بکنند بشوند. ولی امروز ایران بعد از یک سال به عنوان عضو رسمی مطرح می‌شود و اعلام رسمی می‌شود. این به خاطر اهمیت ایران است و این اراده‌ای که در شانگهای وجود دارد برای اینکه از ظرفیت‌ها سیاسی امنیتی و اقتصادی ایران استفاده بکند.
مجری:در واقع یک بازی برد برد است عضویت ایران در سازمان شانگهای؟
پاک آیین:بله دقیقا همینطور است.
مجری: هم منافعش برای کشور‌های عضو است سازمان شانگهای و هم به طبع برای کشور ما. نکته‌ای که وجود دارد آقای رئیس جمهور نظام بین المللی عادلانه و مبتنی بر مشارکت این تقویت سازمان شانگهای چطور می‌تواند به این تقویت مشارکت عادلانه عادلانه کمک بکند.
پاک آیین: ببینید امروز همکاری‌هایی که دور از رقابت‌های غیرسازنده باشد دنبال جواب میده و اراده شانگهای این هست که رقابت‌های غیر سازنده را تبدیل بکند به همکاری و به نظر من صحبت آقای رئیس جمهور هم همین نکته است؛ لذا ما دنبال این هستیم که کشور‌های شانگهای همکاری بکنیم. دست دوستی به این کشور‌ها بدهیم. شما ببینید مشخصه‌های کشور‌های شانگهای این کشور‌ها در مرحله اول به انرژی نیاز دارند چه کشور‌هایی هستند که صنعتی هستند. برخی کشور‌های درحال توسعه نیازمند هستند به انرژی. از این طرف ببینید که ایران ایران دارای منابع غنی انرژی نفت و گاز است و در واقع سال‌ها است که شرکای آسیا بوده. ببینید الان بر اساس آمار رشد تقاضای انرژی برای آسیا رو به رشد است. در سال ۲۰۲۵ پیش بینی می‌شود این قاره به ۱۱۰ میلیون بشکه نفت در روز نیاز داشته باشد که نسبت به الان ۲۵ به ۳۵ میلیون بشکه بیشتر است. ایران هم که سابقه طولانی داره برای همکاری با کشور‌های آسیایی در حوزه انرژی در عین حال برخی از کشور‌های آسیایی مثل چین و هند دارای تکنولوژی هستند و ایران نیازمند است که فناوری رو انتقال بده به کشور خودش در حوزه‌های مختلف؛ لذا این تبادل انرژی فناوری در واقع همون بازی برد برد دیپلماسی برد که شما اشاره کردید. یعنی هم ایران می‌تواند صادرات داشته باشد، درآمدزایی داشته باشد و همچنین در حوزه‌های دیگر انرژی همکاری بکند و هم می‌تواند از فناوری این کشور‌ها استفاده بکند. از سرمایه‌گذاری این کشور‌ها در ایران استفاده بکند. از انتقال تکنولوژی استفاده بکند. برای اینکه بتواند در واقع در مسیر مقاوم سازی اقتصاد خودسازی تحریم‌ها حرکت کند.
مجری: بسیار خوب ارتباط ما برقرار شد با آقای علیرضا پیمان پاک رئیس سازمان توسعه تجارت آقای پیمان پاک سلام وقت بخیر در ازبکستان آن حضور دارید درسته؟
پیمان پاک:سلام عرض می‌کنم خدمت شما و بینندگان محترم و بله ما در خدمت شما هستیم در سمرقند مرکز اجلاس سازمان همکاری‌های شانگهای.
مجری: بفرمایید کشور ما خوب به هر حال سال گذشته نهایی شده بود عضویت ما در سازمان شانگهای و در واقع امسال با این اجلاس رسمیت پیدا کرد. ما چه اقداماتی انجام دادیم؟ چه برنامه‌هایی داریم در این حوزه‌ها که بتونیم به هرحال از عضویت دائم و رسمی مون در این سازمان در راستای منافع کشورمان استفاده کنیم؟
پیمان پاک: این اجلاس، اجلاس خوبی بود در برنامه‌ای که امروز برگزار شد و روسای محترم جمهوری‌های عضو پیمان و همچنین مجموعه‌های ناظر و هم چنین شرکای گفتگو صحبت‌های خیلی خوبی رو داشتند. در چند مورد تاکید شد یکی بحث تجارت کالا بود که از این فرصت که پیش آمده در غالب این اجلاس بشود حالا استفاده بشود و بحث توسعه تجارت بین کشور‌های عضو سازمان شانگهای به نحوی اقدامات لازم را انجام میدهند. نکته‌ای که ما داشتیم تقریباً ما که سال گذشته و حتی طی ۵ ماه اول سال ۱۴۰۱ رشد قابل توجهی در خصوص تجارت با اعضای شانگهای داشتیم. خوب صادرات ما در پنج ماهه اول سال ۱۴۰۱ بیش از ۹ میلیارد دلار بود به کشور‌های عضو شانگهای که این حتی از زمانی که قبل از خروج آمریکا از دوره برجام بود هم ۲۰ درصد رشد داشتیم که حالا اگر این رو نسبت به سال‌هایی در نظر بگیریم که اوج مثل ۹۸ که پاندومی کرونا بود ما دو برابر صادرات مون افزایش پیدا کرده خوب نشان می‌دهد که یک دیپلماسی فعالی را ما در خصوص کشور‌های عضو شانگهای داریم جلساتی هم که آقای رئیس جمهور که به صورت مجزا با سران عضو شانگهای داشتند همگی بر توسعه تجارت و به عبارتی رفع موانع و چالش‌ها تاکید کردند. چالش‌های که من جمله چیزی که اشاره کردند جناب آقای رئیس جمهور در بحث مالی و بانکی و پولی و با برخی از کشور‌ها مثل روسیه مثل بلاروس مثل قزاقستان اقدامات خوبی را انجام دادیم کشور‌های دیگر راما همین مدل پیشنهاد دادیم تا بتونیم از مسیر‌های جایگزین استفاده بکنیم حذف دلار و یورو را در برنامه و دستور کار قرار دهیم از بیمه ها، از سیستم‌های به عبارتی ساختار‌های کانال‌های مالی جدید بانک مرکزی ما ابداع کرده و داره کار میکنه با کشور‌های مختلف دنیا اینا همه پیشنهاد داده شده استقبال قرار گرفته. بحث مهم دیگر که جنابعالی هم اشاره کردید آقای رئیس جمهور تاکید بر بحث توسعه تجارت آزاد داشتند خود ما تجربه خیلی خوبی رو داریم در حوزه اوراسیا که به صورت فشرده در یک سال اول دولت سیزدهم مذاکرات جدی داشتیم. تقریباً ۸۰، ۹۰ درصد کار به پایان رسیده انشالله آذرماه لطف خدا کارشناسی و اسناد کارشناسی را بررسی می‌کنیم و مورد امضا قرار می‌گیرد می‌رود برای تصویب در مجالس اولین تجربه آزاد منطقه ما است. کشور‌های عضو به عبارتی اوراسیا اکثراً عضو به‌عبارتی سازمان شانگهای هستند بلاروس هم عضو ناظر است، ولی خوب تجربه خوبی رو ما اینجا داریم آقای رئیس جمهور پیشنهاد دادند که بحث تجارت آزاد در حوزه شانگهای را هم دنبال بکنیم خیلی مورد تاکید قرار گرفته. آقای رئیس جمهور هم تاکید کردند و سایر اعضا هم تایید کردن بحث استفاده از ظرفیت‌های ترانزیتی بین اعضای سازمان شانگهای هست خوب ما کریدور شمال و جنوب را داریم به نوعی حالا میشه گفت طی چند ماه اخیر ما تمرکز کردیم ظرفیت‌های ترانزیتی مون را افزایش دادیم بالاخره این حجم کار ترانزیت شمال و جنوب را داشته باشیم همه حوزه شرق و غرب که بتونیم چین رو به اروپا وصل بکنیم نیازمند مشارکت اعضای سازمان شانگهای است اون دوستان هم تایید کردند آمادگی شان اعلام کردند برای اینکه ما بتونیم زیرساخت‌های ترانزیتی ما را هم به حدی توسعه بدیم.
مجری: در خصوص بحث ترانزیت آقای رئیس جمهور بر ترانزیت پایدار تاکید کردند و گفتند که نیازمند همکاری‌های سخت و نرم و سرمایه گذاری مشترک هستیم. ما نیاز داریم به بخش سرمایه گذاری و سرمایه گذاری‌های مشترک و ایجاد زیرساخت برای ترانزیت هامون آیا گفتگو‌هایی انجام شده. در این حوزه توافقاتی صورت گرفته؟
پیمان پاک: ما خود در خصوص کریدور شمال و جنوب هم در گذشته و هم در این نشست رئیس جمهور با رئیس جمهور روسیه داشتن تاکید شد و دو تا موضوع یکی بحث تکمیل سریع راه آهن رشت آستارا بود و بعد دیگر افزایش ناوگان دریایی در خزر و همچنین توسعه ظرفیت‌های بنادر شمالی خزر از جمله ماهاچکالا و آستاراخان بود که این خودش موثری است برای توسعه افزایش ظرفیت‌ها کریدور شمال-جنوب همچنین در حوزه و کشور‌هایی که انشالله بتونیم این ظرفیت‌ها توضیح بدین ببینید الان ما یک ظرفیت رو برای ترانزیت کالا داریم. اما اگر این بخواد توسعه پیدا بکنه و اعدادش به اعداد قابل قبولی برسه که در حد پتانسیل‌های سازمان شانگهای هست قطعا ما نیازمند توسعه زیرساخت هستیم. نیازمند ابزار حمل و نقل مثل لوکوموتیو مثل به‌عبارتی واگن مثل کشتی مثل کشنده هستیم. در حوزه بحث‌های نرم جناب رئیس جمهور اشاره کردن در حوزه گمرک مشابه توافقی که تقریبا یک ماه گذشته موافقت نامه‌ای که بین سه کشور ایران و آذربایجان و روسیه امضا شد برای برای تسهیل کردن به عبارتی حالا اون مسائل گمرکی برای ایجاد کریدور سبزی که ما به صورت تست با روسیه داشتیم و خداروشکر بسیار موفقیت آمیز بود و همین رو با گمرک ما داره با سایر کشور‌ها موضوع را مطرح می‌کند ظرفیت کریدور سبز شمال جنوب روسیه رو داریم توسعه می‌دهیم این‌ها همه آثارش می‌شود منجر به برمیگرده و مسئله تسهیل تجارت و بحث توسعه ترانزیتی منجر به ایجاد درآمد‌های پایدار برای جمهوری اسلامی خواهد شد.
مجری: آقای پیمان پاک خیلی کوتاه بفرمایید ما در صحبت‌های رئیس جمهور در بحث انرژی که مطرح شد ایشان روی تشکیل بازار برق منطقه شانگهای تاکید کردند. اطلاعات بیشتر می‌توانید به بینندگان بدهید فرمایید؟
پیمان پاک شما عرض کنم ببینید آقای رئیس جمهور تاکید داشتند تقریبا بزرگترین تولید کنندگان انرژی جهان از جمله ایران و روسیه عضو این اتحادیه هستند بزرگترین مصرف کنندگان انرژی جهان مثل چین و هند عضو این به عبارتی اتحادیه هستند. ایشان اشاره کردند باید یک ساز و کاری طراحی بشود برای همکاری‌های پایدار انرژی در حوزه امنیت انرژی همینطور در حوزه برق چه کشور‌هایی مثل پاکستان نیازمند این بحث هستند و آقای رئیس جمهور تاکید کردند و به عنوان مثال و مثال برق به عنوان مصداق و مثال بود، اما در سایر حوزه‌های انرژی هم امکان این وجود دارد که یک مبادلات پایدار انرژی را دنبال کنیم و مسئله‌ای که در نشست با به عبارتی رئیس جمهور چین هم مطرح شد و خود ایشان تاکید بر این داشتند که ما باید مسئله جریان انرژی را در این حوزه امن بکنیم پایدار بکنیم به نوعی که تحت تاثیر از سیاست فراتر و خارج از روابط دوجانبه و حتی بحث اون اجلاس شانگهای نباشد و این یکی از موضوعات مهمی است که مورد تاکید عبارتی اعضای شانگهای بود و مسائلی مثل امنیت غذایی که بازهم مورد تاکید قرار گرفت اونجا باز بزرگترین تولیدکنندگان عبارتی مواد غذایی سازمان همکاری شانگهای هستند؛ و این هم مورد تاکید اعضا بود من جمله همچنین اشاره‌ای جناب آقای رئیس جمهور داشتند به سلامت عبارتی استفاده از ظرفیت‌های ایران در حوزه سلامت اعلام آمادگی کردند که می‌تواند این خدمات رو به کشور‌های عضو شانگهای بدهند که با برخی از این‌ها داریم الان این کار را انجام می‌دهیم صادرات تجهیزات پزشکی صادرات بحث محصولات دارویی و همچنین بحث خدماتی که در حوزه گردشگری سلامت داریم انشالله قابلیت این را دارد که در قالب این بحث اجلاس شانگهای توسعه پیدا کند.
مجری: خیلی متشکرم از شما آقای پیمان پاک که از کشور ازبکستان مشارکت داشتند در میز اقتصاد و آقای پاک آیین آقای پیمان پاک هم تاکید داشتند بحث مهم بحث انرژی است و این سازمان شانگهای فکر می‌کنم یک نقشه راهی را خود به خود باید متصور بشویم ایران و روسیه دوتا کشور بزرگ تولید کننده انرژی از آن طرف هند و چین دو تا کشور بزرگ مصرف کننده انرژی هستند و از طرفی ما الان به آنچه که روبرو هستیم که تحت تاثیر فشار و مداخلات غرب و آمریکاست. عضویت دائم ما در سازمان شانگهای چقدر می‌تواند کمک بکند این تقابل به اینکه منافع ما در حوزه انرژی تامین بشود؟
پاک آیین: خوب در ابعاد مختلف ما میتوانیم در حوزه انرژی همکاری داشته باشیم یک مورد هم این نکته که شما فرمودید که کشور‌های صاحب انرژی مثل ایران و روسیه می‌توانند تاثیر گذار باشند در در تثبیت قیمت نفت و میزان تولید کشور‌های عضو ایران که خوب عضو اوپک هست قیمت نفت و تولید کشور‌های عضو اوپک ایران که خوب عضو اوپک هست و روسیه هم در چارچوب با اپیک همکاری می‌کند به همین دلیل است که امروز کشور‌های صادر کننده نفت مثل عربستان مثل امارات این‌ها توجه دارند به بحث همکاری با ایران و روسیه در حوزه نفت و تولید نفت میدان نفت و همچنین نوسان قیمت‌ها با توجه به نیاز جهان برای انرژی ایجاد شده در کشور‌های عضو اوپک ناچار نیستند که تولید خودشان را افزایش بدهند که با کاهش قیمت‌ها مواجه شوند. مشکلات اقتصادی برای خودشان ایجاد میشه اون هر به کشور‌های بزرگ مثل آمریکا کندتر شده با همکاری‌ها ایران و روسیه اپک با همه کشور‌های نفت‌خیز این حربه کندتر خواهد شد و جایگاه کشور‌های دارنده نفت و گاز حتماً تقویت خواهد شد، اما غیر از این بعد که بحث تثبیت قیمت‌ها هست ما در حوزه فروش نفت کشور‌های مثل چین و هند هم قطعاً میتوانیم همکاری داشته باشیم و در کنار این نباید فراموش کنیم بقیه کشور‌های عضو شانگهای در آسیای مرکزی را از ۵ کشور آسیای مرکزی چهار کشور هستند که در خشکی هستند و در عین حال مثل کشور‌هایی مثل ازبکستان هستند که نگرانی فرامنطقه‌ای دارند و میخواهند خارج از آسیای مرکزی این گاز را صادر می‌کنندما همان روشی را که برای گاز ترکمنستان به آذربایجان داشتیم را میتوانیم ازبکستان را همین گونه فعال کنیم و سوآپ گاز رو انجام بدهیم.
مجری: این‌ها همه در همان بازار منطقه‌ای برق می‌تواند کارکرد داشته باشد.
پاک آیین: برق یک بحث مجزای است الان خوب کشور‌های منطقه چه در قفقاز و چه در آسیای مرکزی و چه در جنوب آسیا مثل پاکستان افغانستان نیازمند به برق هستند و ایران یکی از تولیدکنندگان برق است. در عین حال حلقه اتصال کشور‌های تولید کننده برق به بقیه کشور‌ها مثلاً فرض کنید در آذربایجان و ارمنستان و برخی از کشور‌های آسیای مرکزی برق تولید می‌شود و از مسیر ایران صادر می‌شود به کشور‌های جنوب آسیا لذا غیر از بحث تثبیت قیمت انرژی مادر حوزه همکاری با کشور‌های آسیایی مرکزی برای انتقال نفت و گاز آن‌ها و همچنین فروش گاز در چین ما ظرفیت‌های عظیمی را در این حوزه داریم بحث امنیت انرژی خیلی مهم اینکه ما در حوزه خلیج فارس و دریای عمان صاحب قدرت هستیم برای ایجاد امنیت این خیلی مهم است برای کشور‌های صادر کننده نفت این‌ها همه مزایای هست که در حوزه شانگهای میتوانیم هم کاری بکنیم
مجری: آقای پاک آیین با توجه به این صحبت‌های حضرت عالی صحبت کارشناسان آقای صحبت‌های پیمان پاک آیا میتوانم اینطور برداشت کنند که با توجه به این وسعت کشور‌های عضو بازار سه و نیم میلیاردی از نظر جمعیتی و این بازاری که وجود داره و این تعامل کشور‌های عضو سازمان می‌تواند به ما کمک کند که در واقع تحریم غرب تحریم‌های آمریکا را خنثی کنیم آیا درسته؟
پاک آیین:بله قطعاً این هست در حال حاضر هدف اصلی دولت و نظام به دلیل کارشکنی‌های آمریکا برای دستیابی به یک توافق خوب بحث خنثی سازی تحریم هاست و خوب مسیر خنثی‌سازی تحریم‌ها از طریق مقاوم سازی اقتصاد است و همکاری با کشور‌های شانگهای قطعاً می‌تواند تاثیر بگذارد در ارتباط با خنثی‌سازی تحریم‌ها البته بالاتر از این رو نگاه می‌کنیم حتی اگر خنثی‌سازی تحریم‌ها را نداشته باشیم در سند چشم انداز ما باید به قدرت مند‌ترین کشور اقتصادی منطقه تبدیل بشویم همکاری با شانگهای حتی اگر نگاهی هم به لغو تحریم‌ها نداشته باشیم می‌تواند به ما کمک کند که در این مسیر سریعتر عمل کنیم الان ببینید حوزه تجارت را خوبی اشاره کردید بازار گسترده کشور‌های شانگهای و نیاز‌هایی که دارند به خصوص کشوری مثل روسیه در این منطقه تحریم شده نیاز‌های وارداتی ش افزایش پیدا کرده ایران می‌تواند در این زمینه کمک بکند از این بازار‌ها استفاده بکند برخی از نیاز‌های وارداتی ما هست که ما میتوانیم از اعضای شانگهای استفاده استفاده بکنیم بخش بحث سرمایه گذاری در حوزه‌های انرژی راه اینا بحث‌های مهمی است ایران بلاد ژئوپلیتیکی پل اتصالی آسیا است با اروپا و آفریقا و این کشور‌ها مثل چین اگر بخواهند اقتصاد خودشون رو فعال بکنند و و کالای خودشون رو صادر بکنند نیاز به راه دارند کشور‌های آسیای مرکزی هم همینطور الان میبینید کشور‌های‌ای مرکزی از دو مسیر ریلی که از قزاقستان و ازبکستان ترکمنستان وارد ایران می‌شود و به بندرعباس منتقل می‌شود به دریای آزاد راه پیدا میکنند مسیر سرخس هم از این طرف هم آقای رئیسی دستور دادن و اشاره کردند به ضرورت تکمیل احداث خط راه آهن رشت آستارا این بسیار مهم است ما میتوانیم یک نوع حمل و نقل ترکیبی داشته باشیم یعنی یک بخشی دریایی و بعد در داخل ایران ریلی و قسمت‌هایی که ریل ایجاد نشده جاده‌ای که این اتفاق بیفته الان هندی‌ها برای اینکه به آسیای مرکزی و قفقاز دست پیدا کنند از مسیر دریا متصل می‌شوند یعنی کالا شون رو می‌آورند به بندرعباس یا چابهار و بعد از آنجا منتقل میکنند با ریل به آسیای مرکزی و از آنجا با جاده انتقال میدهند به این کشور‌ها لذا این راه براشون خیلی با صرفه‌تر است و با توجه به جنگ اوکراین و ناامن شدن برخی از قسمت‌های دریای سیاه راه‌های آبی اهمیت ایران الان برای کشور‌های شانگهای بسیار مهم است و با توجه به چشم انداز نسبت به پایان بحران اوکراین ما میتوانیم برای دراز مدت روی خطوط مواصلاتی ایران و میزان درامد زایی همچنین بخش انرژی و همچنین استفاده از بازار‌های منطقه روی این استفاده بکنیم.
مجری: یک الگوی نوین اقتصادی یک بلوک اقتصاد اقتصادی جدید در واقع می‌تواند شکل بگیرد حالا یک بحثی که مطرح میشه و خیلی هم از گذشته روی اون تاکید بود تجارت منهای دلار و یورو بود عضویت قاعدتاً فکر می‌کنم بتواند به این سیاست کمک بکند؟
پاک آیین:بله ببینید ایران به نظرم در این منطقه ایران اصل این پیشنهاد بود اولین پیشنهاد را ایران داد که ما از پول‌های ملی استفاده بکنیم برای اینکه بتوانیم وابستگی خودمون را به دلار کمتر بکنیم زمانی که من در آذر بایجان بودم بخشی از تجار ما با ریال همکاری میکردند که البته سطحش پایین بود با تحریم روسیه روسیه هم در این زمینه صاحب نظر شد و این اراده هم در روسیه به وجود آمده که اعلام هم کرده که من با روبل مبادلات خودم را انجام و این ایده ایران را تقویت میکه همین الان از بخشی از همکاری‌های ایران و روسیه با ریال و رویل است اگر ایران و روسیه بتوانند متقاعد کنند بقیه‌ی اعضای شانگهای که اون‌ها هم بیایند از پول ملی استفاده بکنند هم این باعث تقویت ریال خواهد شد و همچنین پول‌های ملی این کشور‌ها و همچنین وابستگی ما به دلار کمتر خواهد شد این یک برنامه‌ای است که در دستور کار قرار داره و امیدوارم که بانک‌های طرفین بشینند و صحبت بکنند و انشالا این مسئله‌ی مهم را به نتیجه برسونند الان در بیریکس که الان هم تقاضای عضویت کردیم همچین سیستمی است که در واقع یک سیستم بانکی مخصوص بیریکس که این‌ها سعی میکنند با پول‌های ملی با هم کار بکنند میتونیم انشالا در آینده این سیستم را دز شانگهای هم ایجاد بکنیم و این خیلی کمک میکنه برای خودسازی تحریم‌ها و تبدیل به یک قدرت اقتصادی در منطقه.
مجری: یک نگاهی هم بیندازیم به بحث فرصت‌های فرهنگ‌های گردشگری و تفریحی آقای پوتین که در نشست شانگهای صحبت میکردم خیلی تاکید کردند کردم روی پیامد‌های مثبت عضویت ایران در سازمان شانگهای و متعاقبا روی بحث فرصت‌های و تاکید کردن روی این دوتا حوزه فرهنگی و گردشگری این عضویت دائم و رسمی چه فرصت‌هایی را در این دو حوزه می‌تواند برای کشور ما به همراه داشته باشد؟
پاک آیین: این زمینه فرهنگی منطقه‌ای که اعضای شانگهای در آن هستند عقبه فرهنگ ایران است یک زمانی ایران بزرگ را شامل می‌شده من این منطقه را عبور کردم شما ببینید از چین منطقه سیاسی کیام اینجا سعدی به کاشغر سفر کرده اینجا مساجد و، اما کنش و مردمش و زبان فارسی شین‌ها همه الان وجود از آنجا وارد تاجیکستان می‌شویم که یک کشور فارسی زبان است با اون عقبه فرهنگی و همچنین وارد ازبکستان می‌شویم با کسانی مثل بیرونی و خوارزمی ابوعلی سینا قزاقستان فارابی ترکمنستان قلی فراغی.
مجری:اشتراکات فرهنگی در این وجود دارد؟
پاک آیین:بسیار زیاد است شما برید تمام مساجد با معماری‌های شیرازی و اصفهانی در سمرقند و بخارا شما اصفهان را مجددا میبینید.
مجری:آقای دکتر من میخوام بگم حالا جدا از این اشتراکات فرهنگی که در گذشته وجود داشته الان هم فرصت‌های خیلی خوبی در حوزه‌ی فرهنگی وجود داره که میتونه منافع اقتصادی خوبی برای کشور ما داشته باشه نمونه اش پسر دلفینی همان نشانی که ساخته شد توسط یکی از هنرمندان ایران و یک فروش فوقالعاده قابل توجهی در روسیه داشت، ولی خودش داره نشون میده که عضویت در این سازمان میتونه چه بستری را چه حالا در حوزه‌ی اقتصادی امنیتی سیاسی و چه در حوزه‌ی فرهنگی و مواردی در این حوزه؟
پاک آیین:گردشگری بسیار درآمد زا است و به دلیل اشتراکات فرهنگی ما با این منطقه ظرفیت جذب گردشگر هم در ایران و هم در طرف مقابل وجود دارد.
مجری: ما مجمع عمومی سازمان ملل هم نزدیک است با توجه به این عضویت ایران در شانگهای و از اون طرف اتحادیه اقتصادی اوراسیا چقدر می‌تواند به افزایش نقش ما و اون بازیگری ما در عرصه جهانی کمک بکند؟
پاک آیین: قطعاً جایگاه ایران تقویب شده و ایران به عنوان یک بازیگر تاثیرگذار و صاحب نظر و اقتدار در سازمان ملل شرکت می‌کند کشور‌ها بیشتر پذیرش ایران خواهند شد و در جایگاه بازیگر قوی تاثیرات خودش را بگذارد.