مدیر سلامت محیط و کار مرکز بهداشت خوزستان با اشاره به افزایش احتمال بروز بیماری‌های مرتبط با آب و غذا به ویژه بیماری‌های عفونی روده‌ای در صورت رعایت نکردن موازین بهداشتی در توزیع نذورات، توصیه‌هایی به صاحبان مواکب و زائران اربعین ارائه داد.
به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز خوزستان ، مهران معلم با تاکید بر لزوم رعایت بهداشت در مراسم اربعین اظهار کرد: رعایت نکردن موازین بهداشتی در توزیع نذورات در مراسم عزاداری، در مساجد، هیات‌ها و موکب‌ها می‌تواند احتمال بروز بیماری‌های مرتبط با آب و غذا به ویژه بیماری‌های عفونی روده‌ای را افزایش دهد بنابراین رعایت نکات ضروری در اطعام‌دهی در مراسم اربعین حسینی بسیار مهم است.
وی افزود: پخت و پز باید در مکان‌های بهداشتی انجام شود و رعایت بهداشت فردی، استفاده از لباس مخصوص کار با کلاه و دستکش یکبار مصرف و ماسک هنگام تهیه و عرضه مواد غذایی توسط خادمان ضروری است.
معلم با تاکید بر پرهیز از برخورد دست خادمان بدون استفاده از دستکش یا انبرک یا هر وسیله متناسب با نوع کار، هنگام توزیع غذا گفت: باید کلیه تجهیزات آماده‌سازی و پخت از جمله خمیرگیر، چرخ گوشت، ساطور، کارد، چاقو، ظروف، قابلمه و موارد دیگر همیشه بعد از پایان کار در قسمت خود تمیز و سپس شست و شو و گندزدایی شوند.
وی با بیان اینکه مواد غذایی آماده مصرف جز هنگام توزیع نباید روباز باشد، افزود: مواد خام مصرفی باید سالم و بهداشتی باشد و توصیه می‌شود از مواد غذایی مشمول بسته‌بندی که مورد تأیید وزارت بهداشت است و از فراورده‌های خام دامی با کشتار مجاز و یا بسته‌بندی شده که مورد تأیید وزارت بهداشت و سازمان دامپزشکی است نیز استفاده شود.
مدیر سلامت محیط و کار مرکز بهداشت خوزستان عنوان کرد: هنگام توزیع غذا، از راه رفتن افراد توزیع کننده غذا روی سفره‌ها خودداری شود. از نگهداری مواد غذایی پخته شده در دمای محیط به مدت طولانی یعنی حداکثر دو ساعت خودداری و در صورت الزام به نگهداری بیشتر از دو ساعت، باید مواد غذایی پخته در محیط زیر ۴ درجه سانتی‌گراد یا در بالای ۶۳ درجه سانتی‌گراد (روی شمعک گاز) نگهداری شود.
وی افزود: باید از بسته‌بندی غذا بیش از دو ساعت قبل از مصرف خودداری شود. بعضاً هیات‌ها و توزیع کنندگان نذری غذا را چند ساعت قبل از مصرف عزاداران بسته‌بندی می‌کنند که این کار موجب به خطر افتادن سلامت عزاداران می‌شود.
نکات بهداشتی برای حفظ سلامت آب و نوشیدنی‌ها
معلم گفت: مواد غذایی و نوشیدنی گرم و داغ در ظروف یکبار مصرف پلی‌استایرینی و پی‌وی‌سی شفاف و رنگ روشن توزیع و استفاده نشود. در صورت استفاده از ظروف یکبار مصرف ضرورتاً از توزیع هر گونه مواد غذایی و نوشیدنی داغ در ظروف یکبار مصرف پلاستیکی خودداری شود و نسبت به جایگزینی آن با ظروف یکبار مصرف به ترتیب اولویت با پایه گیاهی، سلولزی (کاغذی) و آلومینیومی جهت توزیع غذا و نوشیدنی اقدام شود.
مدیر سلامت محیط و کار مرکز بهداشت خوزستان گفت: از نگهداری بطری‌های نوشیدنی از آب و نوشابه‌ها در مقابل نور آفتاب و مجاورت گرما و شعله و از یخ زدن بطری‌های حاوی آب و انواع نوشیدنی جداً خودداری شود.
معلم بیان کرد: در صورت توزیع سبزی و سالاد، رعایت مراحل چهارگانه سالم‌سازی سبزی و میوه الزامی است و توصیه می‌شود از سالاد و سبزی بسته‌بندی شده با پروانه ساخت از وزارت بهداشت استفاده شود.
وی با تاکید بر استفاده از آب آشامیدنی سالم عنوان کرد: می‌توان از آب تانکر‌های سیار و ثابت مورد تأیید مقامات بهداشتی محل برای کلیه مصارف به استثنای مصرف شرب استفاده کرد، اما در صورت عدم وجود شبکه آبرسانی حتماً از آب بسته‌بندی شده دارای مجوز‌های قانونی برای آب آشامیدنی استفاده شود. باید سعی شود آب، شربت و یا شیر بین دسته‌های عزاداری و یا در مراسم به صورت بسته‌بندی توزیع شود.
معلم بیان کرد: ظروف چندبار مصرف که برای توزیع آب، چای و مواد غذایی استفاده می‌شوند باید به صورت مستمر شست‌وشو و گندزدایی شوند.
وی با تاکید بر رعایت نظافت، شست‌وشو و گندزدایی مستمر سرویس‌های بهداشتی، نصب سیستم لوله‌کشی مایع دستشویی و یا نصب جای مایع محتوی مایع دستشویی، گفت: پسماند‌های تولید شده ب باید ه صورت بهداشتی جمع‌آوری، انتقال و دفع شود. در کنار هر موکب یا ایستگاه صلواتی سطل یا کیسه برای جمع‌آوری مرتب ظروف و لیوان‌های یکبار مصرف استفاده شده نگهداری و از پراکندگی پسماند‌های (زباله‌های) تولیدی به ویژه پسماند‌ها و باقیمانده مواد غذایی در محیط و اطراف محل موکب خودداری شود.
مدیر سلامت محیط و کار مرکز بهداشت خوزستان با بیان اینکه باید از دفع فاضلاب تولیدی به صورت روباز خودداری شود، گفت: فاضلاب تولیدی در صورت دسترسی به شبکه‌های جمع‌آوری فاضلاب، به شبکه متصل و دفع شود در غیر این صورت به چاه جاذب موجود در نزدیکی محل متصل و دفع شود. می‌توان منهول یا ترانشه‌های متناسب با حجم فاضلاب و نوع زمین حفر کرد تا فاضلاب به داخل ترانشه دفع شود. علاوه بر این در صورت امکان حوضچه‌های سپتیک متناسب با حجم فاضلاب تولید شده، تعبیه شود.
لزوم نظافت مستمر محل مواکب
معلم با تاکید بر نظافت مستمر محل مواکب، بیان کرد: تهویه طبیعی محل اسکان زائرین باید به طور مرتب انجام شود به طوری که در هیچ زمانی دارای هوای سنگین و بوی نامطبوع نباشد. هنگام کار به‌ویژه آماده‌سازی و طبخ غذا از هر گونه رفتار غیربهداشتی مانند خاراندن سر، دست به گوش و بینی زدن، استعمال دخانیات، ریختن آب دهان در فضای باز، عطسه یا سرفه خودداری شود.
وی افزود: کارکنان مواد غذایی که دچار عطسه، سرفه یا آبریزش بینی مزمن هستند، نباید در معرض تماس با مواد غذایی، تجهیزات تمیز، ظروف، پارچه‌ها یا ظروف روباز مواد غذایی و ظروف یکبار مصرف و یا سطوحی که به‌طور مستقیم با مواد غذایی در ارتباط است، قرار گیرند.
در صورت بروز این علائم، کار متوقف شود
معلم ادامه داد: چنانچه در کارکنان، علائم اسهال و استفراغ مشاهده شد باید کار متوقف و محیط کار تا ۲۴ ساعت پس از پایان علائم ترک شود. در صورت بروز علامت زردی نیز باید توقف کار و استراحت انجام شود و برای شروع مجدد کار نیاز به گواهی پزشک معتمد است.
مدیر سلامت محیط و کار مرکز بهداشت خوزستان افزود: در صورت بروز علامت تب و گلودرد، برای فرد موردنظر محدودیت کار با مواد غذایی در نظر گرفته شود به نحوی که ارتباط مستقیم با مواد غذایی و یا سطوحی که مواد غذایی با آن در ارتباط است متوقف گردد و برای شروع مجدد کار نیاز به گواهی پزشک معتمد است. در صورت بروز جوش یا زخم باز یا سوختگی روی دست و مچ‌ها چنانچه روی دست سوختگی، ضایعات چرکین مانند جوش و یا زخم وجود دارد که امکان پوشش کامل آن با دستکش نیست باید کار متوقف شود.
وی با تاکید بر استفاده کارکنان از روپوش تمیز با رنگ روشن، استفاده از کلاه توسط کارکنان گفت: کارکنان مواد غذایی باید دست‌های خود را به طور مرتب با آب و صابون بشویند.
معلم بیان کرد: پرهیز از تماس‌های غیرضروری با غذا‌های پخته و آماده مصرف، ممنوعیت خوردن و آشامیدن در محل آماده‌سازی مواد غذایی یا سطوحی که مواد غذایی به طور مستقیم با آن در ارتباط است، ممنوعیت عطسه، سرفه و فوت کردن در کنار مواد غذایی بدون پوشش یا سطوحی که به طور مستقیم با مواد غذایی در ارتباط است از اقداماتی هستند که باید موردتوجه قرار بگیردند.
مدیر سلامت محیط و کار مرکز بهداشت خوزستان با تاکید بر پرهیز از انداختن آب دهان در محل آماده‌سازی، حمل و نقل و سرو مواد غذایی گفت: مصرف سیگار و قلیان و نیز آماده‌سازی آن در کلیه مراکز تهیه، حمل و نقل و توزیع مواد غذایی ممنوع است. محل استراحت و نگهداری وسایل شخصی افراد نیز باید جدا از مواد غذایی باشد.
ممنوعیت‌ها در آماده‌سازی و توزیع مواد غذایی
وی افزود: استفاده از لاک و ناخن مصنوعی به وسیله کارکنانی که در محل آماده‌سازی، حمل و نقل و توزیع مواد غذایی بدون پوشش، مشغول فعالیت هستند نیز ممنوع است. استفاده از جواهرات و زیورآلات در کارکنانی که در این اماکن فعالیت می‌کنند، ممنوع است، اما حلقه ساده ازدواج مستثنا است.
معلم بیان کرد: در صورتی که محل‌های قابل رویت بدن از جمله دست‌ها و آرنج دارای بریدگی و یا زخم داشته باشد باید با یک باند یا نوار زخم ضدآب کاملاً پوشیده شود. نوار زخم و یا باند به رنگ روشن باشد به طوری که اگر از دست خارج شد کاملاً قابل رویت باشد. اگر زخم و یا بریدگی بر روی دست یا مچ باشد باید با یک نوار زخم یا باند ضدآب کاملاً پوشیده و از دستکش یکبار مصرف استفاده شود، اما اگر روی دست بریدگی، سوختگی، تاول و یا جوش‌های چرکین وجود دارد و امکان پوشاندن کامل آن وجود ندارد، باید کار در قسمت تهیه، حمل و سروکردن، متوقف شود.
مدیر سلامت محیط و کار مرکز بهداشت خوزستان گفت: موی سر کارکنانی که به طور مستقیم در محل آماده‌سازی، حمل و نقل و توزیع مواد غذای بدون پوشش مشغول فعالیت هستند، ترجیحاً کوتاه باشد در غیر این صورت باید در پشت سر بسته و کاملاً در زیر کلاه پوشیده شود و مو‌ها به طور مرتب شسته شود.
توصیه‌هایی به زائران برای حفظ سلامت
معلم گفت: زائران باید در انتخاب مواد غذایی دقت و از آب سالم بسته‌بندی شده استفاده کنند. روزانه ۸ تا ۱۰ لیوان مایعات مصرف کنند، اما از نوشیدن آب بسته‌بندی یخ‌زده و نوشیدن چای و مایعات داغ در لیوان‌های یکبار مصرف شفاف و مصرف یخ‌های قالبی و کارخانه‌ای غیربهداشتی خودداری شود.
وی بیان کرد: باید غذا‌های پخته شده‌ای مصرف شوند که از روی آن بخار بلند می‌شود. توصیه می‌شود. میوه‌ها نیز پس از شست‌وشوی صحیح و پوست کندن مصرف شوند و از مصرف سالاد و سبزی‌های خام خودداری شود.