کشف اسرار حیات وحش «اورست» با بررسی «دی‌ان‌ای» محیطی

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما؛ گروهی از دانشمندان به ریاست جامعه حفظ حیات وحش (سازمانی غیردولتی در نیویورک آمریکا) و دانشگاه ایالتی آپالاچی از دی ان‌ای محیطی (eDNA) برای ثبت گستره تنوع زیستی موجود در ارتفاعات بالا در بلندترین قله جهان یعنی قله هشت هزار و ۸۴۹ متری اورست استفاده کرده‌اند.
این پروژه مهم بخشی از طرحی است که در سال ۲۰۱۹ میلادی توسط نشنال جئوگرافیک و کاوش رولکس اورست (Rolex Perpetual Planet Everest Expedition) آغاز شده است که بزرگ‌ترین کاوش علمی تاریخ در این منطقه است.
دانشمندان اقدام به جمع آوری دی ان‌ای محیطی از نمونه‌های آب در یک دوره زمانی چهار هفته‌ای کرده و نتایج تحقیقات خود را در نشریه iScience منتشر کرده‌اند. لوکیشن‌های این طرح در بردارنده مناطقی بالاتر از گیاهان و درختچه‌های شکوفه‌دار در کرانه بالایی حوزه زیستی است.
بر اساس اعلام وبگاه سای‌تک دیلی، دانشمندان در حجم فقط ۲۰ لیتر آب این منطقه ۱۸۷ مورد از راسته‌های آرایه شناختی (taxonomic orders) کشف کردند که معادل ۱۶.۳ درصد یا یک ششم از کل راسته‌های شناخته شده در شجره‌نامه حیات و تنوع زیستی روی زمین است.
دی‌ان‌ای محیطی در جست و جوی مقادیری هر چند اندک مواد ژنتیکی بر جا مانده از ارگانیسم‌ها و حیات وحش است و رویکردی قابل دسترس‌تر، سریع‌تر و فراگیرتر برای ارزیابی تنوع زیستی در محیط‌های دریایی و زیست آبی ارائه می‌دهد. مواد ژنتیکی بعدا در آزمایشگاه با استفاده از «متابارکدگذاری» (metabarcoding) و سایر شیوه‌های زنجیره‌گذاری بررسی می‌شوند.
جامعه حفظ حیات وحش (WCS) از دی‌ان‌ای محیطی برای ردیابی گونه‌های نادر و در معرض خطر استفاده کرده است. هر چند مطالعه تحقیقی اورست بر شناسایی در سطح راسته‌ها تمرکز داشت، اما این تیم تحقیقاتی موفق به شناسایی ارگانیسم‌های بسیاری در سطح جنس (genus) یا گونه (species) شد.
این محققان از یافتن گونه‌هایی مانند سگ و مرغ خانگی شگفت‌زده شدند که این نشان دهنده این است که چگونه فعالیت‌های انسان بر چهره طبیعت تاثیر می‌گذارد. آن‌ها همچنین درختان کاج را شناسایی کردند که تنها در مناطقی بسیار پایین‌تر از محل نمونه‌برداری یافت می‌شوند.
این ذخایر دی‌ان‌ای محیطی به تلاش‌های آینده برای نظارت بر تنوع زیستی در ارتفاعات کوه‌های هیمالیا کمک خواهد کرد.