نبود اطلاعات برخی از مرزها در سامانه سماح

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما؛ سامانه سماح که مخفف عبارت «ساماندهی مشتاقان ایام حضور در اعتاب مقدسه» است توسط سازمان حج و زیارت با هدف دریافت روادید عراق جهت زائران مراسم اربعین شیعیان در شهر کربلا راه اندازی شده‌است. ثبت نام در این سامانه موجب می‌شود تعداد زائران مرد و زن و استان‌های آن‌ها برای ساماندهی زائران مشخص شود. برای ثبت نام در این سامان داشتن گذرنامه الزامی است و افرادی که دارای گذرنامه معتبر هستند بعد از ثبت‌نام، کد رهگیری می‌گیرند. گفتگوی ویژه خبری با حضور برخی سردبیران و خبرنگاران صدا وسیما به بررسی عملکرد و کاستی های این سامانه پرداخت است.

چه زیر ساخت هایی سامانه سماح می توانست ایجاد کند؟ در خصوص جریان صدور گذرنامه ها امسال برخی از اقدامات انجام شد که سریعتر به دست مردم برسد، در این خصوص هم مشکلی وجود داشت؟

 گذرنامه های ما پنج ساله است و این پنج ساله بودن با جمعیت 80 میلیون نفری کشورمان دردسر ساز است، پنج ساله باید عوض کنیم خیلی ها به فکر آن نیستند، شرایط کرونایی و ... تا اینکه از یک ماه مانده به اربعین اقدام به این کار کردند، یک دفعه چند میلیون گذرنامه نیاز است که تعویض شود، چنین زیرساخت ها و امکاناتی را هم فراجا ندارد که بتواند چند میلیون کار را در یک مدت کوتاه انجام دهد. پلیس من یک سامانه ای است که فعلا بحث گذرنامه در خیلی مراحل ابتدایی آن قرار دارد یعنی هنوز خود گذرنامه وصل نشده و بیشتر حالت نوبت گیری در گذ رنامه را می توانند انجام دهند، کلا در حال حاضر بیشتر حضوری است یعنی نوبت گیری ساده ای را انجام می دهند، احراز هویت می شوند و اصل کار باید انجام شود، پلیس، نیروی انتظامی، فراجا، ابتدا گفت ما گذرنامه ها را اجرا می کنیم درخواست دهید، بعد دید درخواست ها خیلی بالاست، از آن بدتر این که اوایل این کار هر مرکز پلیس بعلاوه 10 اجازه داشت 40 گذرنامه را در روز درخواست آن را بپذیرد یعنی یک نفر شاید ده روز می رفت اما نوبتش نمی شد. ماه هاست می دانیم که حدود 4، 5 میلیون نفر به سفر اربعین خواهد رفت، می شد فکر کرد که شاید این حجم چند میلیون نفر آنها گذرنامه شان مشکل داشته باشد، باید همه برنامه ریزی می کردند و فکر می کردند که باید خروج آنها مدیریت شود.

در زمینه بلیط ها و حمل و نقل هم مشکلات زیادی بود، این مشکلات به چه شکلی می شد حل شود؟

 قبل از اینکه بخواهم به این سوال پاسخ دهم بحثی راجب سامانه سماح دارم، رئیس سازمان حج و زیارت در سفر حج بودند، موضوع ظرفیت مرزها آنقدر برای رسانه مهم بود که ما از خبرنگاران خواستیم در همان ایام حج با آقای حسینی مصاحبه بگیرند و سامانه سماح به گونه ای برنامه ریزی کند که افراد نتوانند بدون برنامه سر مرز بروند و در آنجا معطل شوند و باعث ایجاد ترافیک شود، و از آنها خواستیم گفتند جزو برنامه ریزی ما است کسی که در سامانه سماح ثبت نام نکرده باشد و در سامانه سماح زمان ورود و خروج اش مشخص نشده باشد امکان گذر از مرز را نخواهیم داد. سوال این است که این همه مردمی که در مرز اذیت شدند چه کسی باید به آنها اطلاع می داد، حتی اتوبوس رانی را به سمت مرزها هدایت کنیم، وقتی هیچ برنامه ای نداریم که بگوییم ظرفیت این مرز چه تعدادی است و مردم را تشویق می کنیم و می گوییم چه جاده ای چه حمل و نقل عمومی سفر کنید اما ظرفیت مشخصی تعیین نمی کنیم و اطلاع رسانی دقیقی انجام نمی شود، قطعاً با این مشکلات مواجه خواهیم شد.

در مورد بلیط هواپیما، چرا از ظرفیت آژانس ها استفاده نشد؟

توجیحی که دوستان داشتند این بود که به دلیل اینکه جلوی دلال بازی را بگیرند ما به آژانس ها نمی دهیم و مستقیم ایرلاین ها باید این فروش را انجام دهند، در صورتی که تقریباً نشدنی است، چون مگر می شود این حجم از بلیط را ایرلاین ها به فروش برسانند، بحث بنده بر سر دو گانگی تصمیم گیری است، یکبار دوستان گفتند اینترنتی می فروشیم قبل تر هم گفتند فقط حضوری خواهیم فروخت، ما چندین سال است که اربعین را تجربه کرده ایم و کار جدیدی نبوده است، سازمان راهداری از قبل از این میدانست که ناوگان حمل و نقل عمومی چند اتوبوس دارد، بارها اعلام کردند که جوابگو نیست، از ظرفیت دستگاه های مختلف قرار بود استفاده کنند این ها از سه ماه چهار ماه قبل پیش بینی شده بود و ستادهای مختلفی تشکیل شده بود اما چه کار اجرایی انجام شد؟

 طبق اطلاعات میدانی شما آیا مردم در سامانه سماح ثبت نام کرده بودند؟ و بر اساس ثبت نام به مرز خسروی مراجعه کردند؟

آقای مصباح خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما در ارتباط تصویری: یکی از مشکلاتی که واقعا چند روز است در مرز خسروی با آن مواجه هستیم، ازدحام جمعیت است، راجب سامانه سماح به صورت میدانی که زائرین می پرسیدم فکر میکنم حدود 65 به 35 می شود در نظر گرفت، سامانه سماح اولا خیلی کمک می کرد به برنامه ریزی درست زائرین، یکی از مشکلاتی که زائرین به آن اشاره می کردند این بود که اول در سامانه سماح مرز خسروی در سامانه وجود نداشت، مرز باشماق هم همینطور بود.

 طبق اطلاعات میدانی شما زائرین بر اساس ثبت نام در سامانه سماح به مرز مهران مراجعه کردند؟

آقای رادپور خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما در ارتباط تصویری: با توجه به اینکه مهران پرتردد ترین مرز خروجی به عراق به شمار می آید، تا به این لحظه 25 هزار نفر از طریق سامانه سماح برای خروج از کشور ثبت نام کردند از استان ایلام که این نشان می دهد استقبال کمی در خصوص این سامانه در استان ایلام انجام شده یعنی کمتر از 10 درصد زائرینی که از طریق مرز مهران به عتبات عالیات مشرف شدند در سامانه سماح ثبت نام کنند، دلیل هم این است که سال های گذشته تجربه ثبت نام در این سامانه را داریم عملاً هیچ اتفاقی نمی افتد با همان حجمی که نباید روبرو می شدند از زائران روبرو می شدند، این باعث شده که امسال کمتر از سال های گذشته نسبت به این سامانه رغبتی دیده شود و ثبت نام انجام شود.

آیا آماری از طرف سامانه سماح ارائه شده که چه تعدادی ثبت نام کننده وجود دارد؟

 قرار بود سامانه های سماح و سازمان های فروش بلیط سازمان راهداری به یکدیگر متصل شوند، اربعین پنج روز قبل قرار نبود شروع شود که تازه چهار پنج روز گذشته دوستان اعلام کردند که از 12 شب امشب که آن هم انجام نشد، از 12 شب تازه این اتصال صورت می گیرد که می تواند جلوی بازرسی ها را بگیرد، اینها غیر قابل پیش بینی نبوده، حرف ها زده شده اما اجرایی نشده ما حتی در بحث نظارت هم همین مشکل را داریم، آقای وزیر یک صحبتی می کنند اما در بدنه صنعت حرف دیگری زده می شود و در اجرا کار متفاوتی انجام می شود مثلا بابت فروش بلیط هواپیما چندین بار حرف های متناقضی زده شده، یکبار گفتند بلیط هایی که از بیستم تا سی ام فروخته می شود شامل حال قیمت های دستوری می شود، آقای وزیر گفتند ما برای اربعین کلا بحث نجف و عراق بلیط ها ارزان باشد تا اطلاع ثانوی شرکت های هواپیمایی هم می دانیم حتی اگر ضرر می دهند، بدهند اما به جای آن در مسیرهای خارجی دیگر مانند دبی، ترکیه جبران می کنیم، ولی با رئیس سازمان هواپیمایی کشوری صحبت می کنیم می گویند آن هایی که از تاریخ دوازدهم به بعد که ما بخشنامه کردیم، از تاریخ دوازدهم به بعد کسی تازه همان لحظه نمی آید شروع کند به بلیط گرفتند.

آقای نوید سالم زاده خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما: به محض ورود اولین زائر به مرز و خروج نخستین افراد از مرز شلمچه مشخص شد نه نیازی به ثبت نام در سماح است و نه موردی چک می شود، همه به هم اطلاع می دادند، در حال حاضر بیش از 50 درصد در سامانه سماح ثبت نام نکردند، که باعث ازدحام شدیدی در مرز شلمچه شد، حتی اطلاع رسانی نشده بود که اتباع خارجی به مرز نیایند، می دانید که مرز شلمچه یکی از مجهزترین و پر امکانات ترین پایانه ها را در میان مرزهای شش گانه دارد، آنقدر شرایط و ناهماهنگی بسیار زیاد شد این مرز نتوانست به زائران خدمت رسانی شایسته ای کند، پیشتر در سال های گذشته زائران فقط از کمبود امکانات در شلمچه عراق در آن سوی مرز می گفتند اما شرایط و ناهماهنگی به گونه ای رقم خورد که در شلمچه ایران در خاک کشور خودمان زائران دچار مشکل شدند.

در حمل و نقل زائرین به مرز ها مشکلاتی ایجاد شد، در این زمینه بفرمایید؟

مقاومتی وجود داشت نمی خواهم قضاوت کنم همه جا می گویند اگر می خواهید بستر شفاف باشد باید بر اساس بستر فضای مجازی و اینترنت باشد و همه ببینند وقتی می گوییم فروش حضوری است دیگر کسی متوجه نمی شود که فلان راننده پول اضافه گرفته و آمده برای دوستان و آشنایان بلیط را با قیمت مصوب می زند، سیستم ناوگان حمل و نقل جاده ای می گوید فلان مقدار بلیط با قیمت قانونی فروخته ام، به مراتب مردم به ما اعلام کرده اند که بلیطی که باید 100، 120 تومان فروخته شود قانونی 230 تومان کرده اند و به ما پیشنهاد می دهند 600 تومان، می خواهم بگویم به شدت در بخش نظارت ضعف داریم، بازرس ویژه وزیر راه قرار شد پیگیری کنند، من از آقای وزیر پرسیدم که دو تن از مدیران هما را جا به جا کرده اند، دیروز با یکی از دوستانشان درفرودگاه امام خمینی (ره) صحبت می کردم گفتند هنوز سر کارشان هستند، این رفتارهای دو گانه رسانه را هم به سخره می گیرد، وقتی آقایان می گویند فروش دلاری ممنوع است و ما پشت سر آقای وزیر می ایستیم می گوییم ممنوع است، سازمان هواپیمای کشوری می گوید ممنوع است، همین لحظه که الان من اینجا نشسته ام شاید بالغ بر 5 بار گزارش پخش کرده ایم که فروش دلاری ممنوع است، همین لحظه فروش دلاری در حال فروش در سایت های هواپیمایی رسمی انجام می شود.

این قسمت هایی که صحبت می کنید قیمت مالی است، بیمه قسمت جانی است، هلال احمر اعلام کرده روزانه 70 هزار نفر می روند در مراکز هلال احمر خدمات رایگان می گیرند، اینها باید بیمه باشند ما کسانی را داریم که باید اعزام می شدند به ایران چون بیمه نبودند برایشان حادثه هایی اتفاق افتاد و باید چند ده میلیون باید هزینه کنند و برگردند، اگر این سامانه جدی گرفته می شد با 18 هزار تومان بیمه می شدند.

 بر اساس آمار افرادی در سامانه سماح ثبت نام نکردند دیده شده که بتوانند از این مرز عبور کنند؟

بله به وفور ثبت نام نشدگان در سامانه خیلی راحت از طریق مرز مهران به عراق مشرف شدند، البته یک ایرادی در این برنامه با توجه به تحقیقاتی که کرده ایم این است که این سامانه با سامانه گذرنامه یکی نیست، یعنی اگر جایی این سامانه با هم تلاقی پیدا کنند زائر حتما باید اجباری داشته باشد که ثبت نام کند و بعد خروج پیدا کند.

 این سامانه به هیچ کجا وصل نیست، فکر می کنم سامانه بود که فقط باید ثبت نام می کردند، اگر وصل بود اگر قرار بود این شرایط انجام شود خیلی ها نمی توانستند بدون بیمه به خارج کشور بروند، نمی توانستند بدون ثبت نام بروند، نمی توانستند بدون مشخص کردن مرز بروند، اما الان نگاه می کنیم خیلی ها هنوز هم با اینکه گفته شده و بارها اعلام شده دیگر گذرموقت و تمدید 6 ماهه انجام نمی شود، اما امروز جلوی درب گذرنامه صدها نفر بودند. این سامانه بدون تعارف امسال بعد از دو سال تعطیلی برای اولین بار محک جدی خورد.