شیر شتر در خراسان جنوبی به عنوان دومین قطب پرورش شتر کشور به دلیل نبود صنایع فرآوری به هدر می رود.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز خراسان جنوبی، طلای سفید بیابان همان شیر شتر است که حاوی مواد مغذی بسیار زیادی
شیر شتر جایگاه ویژه‌ای در بین گذشتگان این سرزمین دارد. نیاکان ما از دیر باز، از گو شت، پشم و شیر شتر استفاده می‌کردند و حتی ساربانان در صحرا بوسیله تغذیه با شیر شتر و گوشت شتر، تا هفته‌ها در صحرا گذران زندگی می‌کردند.
در حال حاضر پرورش شتر بیشتر به صورت سنتی در بیابان‌های استان رواج داشته و فرآورده‌های شتر مانند شیر و دوغ این حیوان کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تولید ۳ هزار و ۱۲ تن شیر شتر در خراسان جنوبی
معاون بهبود تولیدات دامی جهادکشاورزی خراسان جنوبی در گفتگو با خبرنگار صدا وسیما خراسان جنوبی گفت: از ابتدای سال تاکنون ۳ هزار و ۱۲ تن شیر شتر در خراسان جنوبی تولیدشده است.
محمد ابراهیم ابراهیمی افزود: این میزان شیر شتر نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۲۵ درصد کاهش داشته است.
وی با اشاره به اینکه قیمت هر کیلو شیر شتر هم اکنون در بازار ۴۵ هزار تومان است گفت : ارزش تولیدات شیر شتر از ابتدای سال تاکنون ۱۳۵ میلیارد و ۵۴۰ میلیون تومان است.
معاون بهبود تولیدات دامی جهادکشاورزی خراسان جنوبی افزود : هم اکنون ۲۵ واحد پرورش صنعتی شتر شیری و حدود ۲ هزار واحد سنتی فرآوری شیر شتر در خراسان جنوبی وجود دارد.
سرنوشت تلخ گنج پنهان کویر
مدیر امور دام جهاد کشاورزی خراسان جنوبی گفت: در سال ۹۹ تفاهم نامه‌ای بین استانداری و رئیس وقت بنیاد برکت کشور منعقد شد که کارخانه‌ای در شهرک صنعتی برای فراوری شتر ایجاد شود.
شبانی گفت: متاسفانه این کارخانه احداث نشد وتنها با کارخانه قهستان قرار داد بسته شد تا کار فرآوری شیر شتر را انجام دهد .
وی گفت: این کارخانه چند ماهی شیر شتر خراسان جنوبی را فرآوری می‌کرد، اما اکنون ۶ ماه است که بسته شده است .
شیر شتر، ظرفیتی که مغفول مانده
یکی از شترداران روستای گارجگان خراسان جنوبی می‌گوید: درگذشته شیر‌های شتر که جمع آوری می‌کردیم به شهرک صنعتی بیرجند می‌بردیم تا این شیر‌ها را به فروش برسانیم، اما متاسفانه از زمانی که کارخانه تعطیل شده شیر‌های شتر روی دست ما مانده است.
حیدری افزود: به خاطر تعطیلی کارخانه شتر‌هایی شیری که ۱۶ سال زحمتشان را کشیدیم آن‌ها را فروختیم واکنون به شتر‌های گله‌ای تبدیل کردیم و تنها ۲۰ درصد آن‌ها شتر شیری است.
وی گفت: اکنون مازاد شیر شتر سهم شتر‌های حاشی می‌شود.
همسر آقای حیدری نیز در این حرفه مشغول است و می‌گوید: قیمت نهاده گران و اما قیمت گوشت ارزان است که این موضوع ما را بامشکلاتی مواجه کرده است.
محمدی گفت: با توجه به هزینه های زیادی که برای شترها صرف می شود اما در پایان یک شتر یک ساله ونیمه با ۷۰ کیلو گوشت با قیمت ۱۴ میلیون تومان به فروش می رسد .
وی گفت: هر شتر ۳ تا ۱۰ کیلو شیر می‌دهدو خاصیت فراانی دارد، اما متاسفانه این ظرفیت مغفول مانده است و سود‌های میلیاردی شیر شتر در نبود فرآوری به بیابان ریخته می‌شود.
یکی از پرورش دهندگان شتر در نهبندان نیز می‌گوید: از هر شترِ بیش از ۱۰ کیلو شیر می‌دوشیم، اما کسی از ما نمی‌خرد و گاهی باید بیش از ۱۰۰ کیلومتر مسافت را طی کنیم تا شیر‌ها را به شهر ببریم، اما آنجا هم کسی خریدار نیست.
پرورش سنتی، در آمد ناچیز شترداران، عدم وجود فرهنگ مصرف شیر شتر، عدم وجود بانک ژن از اکوتیت‌های مختلف، عدم کار اصلاح نژادی از جمله مشکلات شترداران خراسان جنوبی است.
نقش تبلیغات در فرهنگ مصرف شیر شتر
مسئول پروژه شتر در کشور به نقش تبلیغات از رسانه ملی و اینترنت برای فرهنگ مصرف شیر شتر در بین مردم اشاره کرد وافزود : خوشبختانه در ایران نیروهای ماهر و تجهیزات کامل برای کار فراوری شیر شتر وجود دارد اما متاسفانه باید بیش از گذشته به این موضوع توجه شود .
داوود کیان زاد با اشاره به اینکه متاسفانه برخی تصمیم گیری‌ها به ضرر تولیدکنندگان داخلی است افزود: می‌توان برای این موضوع تعلل وزارت صنعت، معدن وتجارت در عدم صادرات به موقع تولیدات یکی از تولیدکنندگان صنعت شتر به چین اشاره کرد که در زمان مقرر متاسفانه صادر نشد.
وی با توجه به اینکه ظرفیت‌های زیادی در خصوص صنعت پرورش شتر دارد گفت: باید دولت ومسئولان از تولید کنندگان حمایت کنند تا شاهد شکوفایی این صنعت در کشور باشیم.
خواص درمانی شیر شتر
شیر شتر حاوی مواد مغذی بسیار زیادی است که می‌تواند به بهبود سلامت کلی بدن کمک کند.
شیر شتر منبع بسیار خوبی برای چربی‌های سالم است.
همچنین با توجه به گفته کارشناسان با کمک شیر شتر قند خون افرادتنظیم می‌شود.
شیر شتر شامل مواد غذایی مختلفی است که هر کدام از آن‌ها در ارتقای سیستم ایمنی بدن در
برابر بیماری‌های خاص و مختلف، عملکرد مفیدی از خود نشان می‌دهند.
خراسان جنوبی دومین قطب تولید پرورش شتر کشور
خراسان جنوبی با دارا بودن ۳۲ هزار و ۷۰۰ نفر شتر دومین جمعیت شتر کشور است، که بلوچی، سندی و دورگ از جمله نژاد‌های شتر استان است.
هم اکنون خراسان جنوبی هزار و ۲۵۸ بهره بردار شتردارد.
معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهادکشاورزی خراسان جنوبی گفت: نهبندان با ۹ هزار و ۸۰۰ نفر شتر بیشترین و شهرستان‌های طبس با ۸ هزار نفر شتر و خوسف با ۴ هزار و ۷۵۰ نفر شتر رتبه دوم و سوم پرورش شتر را در استان دارا هستند.
از خصوصیات شتر، اینکه شتر از حیواناتی بوده که با محیط‌های خشک، بی آب و علف و صحرا سازگار بوده و این سازگاری باعث شده که به خوبی قادر باشد آب و هوای گرم و خشک، بی آبی و کم غذائی را تحمل کند.
می‌توان از چربی کوهان به جای کره استفاده کرد و پشم شتر را در ساختن خیمه‌ها، پتو، فرش، لباس‌های پشمی، طناب و ریسمان به کار برد. متاسفانه در صنایع دستی شتر نیز به صورت اندک در استان به آن توجه شده است.
تولید ۴۵۰ تُن گوشت شتر در خراسان جنوبی
از ابتدای سال تا پایان مرداد ماه ۴۵۰ تن گوشت شتر در خراسان جنوبی تولید شده است.
معاون بهبود تولیدات دامی جهادکشاورزی خراسان جنوبی همچنین گفت: ۴۵۰ تن گوشت شتر در ۸۵ واحد صنعتی و هزار و ۱۷۳ واحد سنتی تولید شده است.
ابراهیمی افزود: این میزان تولیدات نسبت به مدت مشابه سال گذشته به دلیل فقر مراتع و خشکسالی، کاهش جزئی کمتر از ۵ درصد داشته است.
وی گفت: گوشت‌های تولید شده علاوه بر نیاز داخل به خارج از استان از جمله استان‌های اصفهان، یزد، شیراز و خراسان رضوی بیشتر به صورت دام زنده فروخته می‌شود.
ابراهیمی با اشاره به اینکه در همه‌ی شهرستان‌ها کشتارگاه سنتی وجود دارد گفت: تنها شهرستان خوسف واحد صنعتی شتر دارد.
اگرچه خراسان جنوبی دومین قطب پرورش شتر کشور را داراست وظرفیت ویژه‌ای در این موضوع دارد، اما متاسفانه چرخه فرآوری کامل شتر در استان صورت نمی‌گیرد.
با توجه به اقلیم استان بازدهی اقتصادی مطلوب در تولیدات، قدرت ریسک بالا در شرایط خشک کویری، مقاومت بیشتر نسبت به سایر دام‌ها، نیاز به حداقل تاسیسات ، تجهیزات پرورش و امکانات پرورش و نگهداری، هرس طبیعی درختان مرتعی و جنگلی، خواص درمانی موجود در شیر، کیفیت بالای گوشت نسبت به سایر گوشت‌های قرمز از جمله مزیت‌های شتر در این استان کویری است.
امیدواریم طرح هاب شتر در استان به طور کامل اجرا شود تا شاهد تکمیل حلقه زنجیره شتر در خراسان جنوبی و مرتفع شدن مشکلات شتر دارارن باشیم.
تهیه کننده :فاطمه سربازی