پست و استراتژی‌های توسعه با لجستیک هوشمند

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما: بر این اساس شرکت ملی نیز همواره خدمات و سرویس‌های خود را متناسب با نیاز‌ها و اولویت‌های روز جامعه و مردم طراحی و اجرا می‌کند و چند سالی است که خدمات پست لجستیک را در همین راستا راه اندازی کرده است. این سرویس در زمینه حمل و نقل، ترابری و توزیع تولیدات کارخانجات و شرکت‌های صنعتی و تجاری با صاحبان محصول در سطح کشور همکاری نموده و براساس حوالجات صادره از سوی کارفرما محصول را در نشانی مشتریان توزیع و سپس با کارفرما تسویه حساب می‌کند.

استفاده از فناوری‌هایی نظیر هوش مصنوعی، ابزار‌های الکترونیکی و اینترنت اشیاء (IoT) برای مدیریت بهتر لجستیک و جایگزینی آن با سیستم‌های قدیمی نیز با مزایای فراوانی همراه بوده و می‌توان بیشترین تأثیر و اهمیت پست لجستیک هوشمند را بر کسب‌وکار‌ها و شرکت‌های آنلاین دانست.

هوشمند شدن عملیات پستی با اثرات مثبت فراوانی همچون بهینه‌سازی انبار، دسترسی راحت‌تر، کنترل هزینه‌ها، اطلاع دقیق از موجودی، مدیریت سیستم حمل‌ونقل و نیروی انسانی همراه است که تمامی این موارد در افزایش بازدهی شرکت‌های بزرگ و فعال در حوزه لجستیک نقش مهم و بسزایی دارند.

لجستیک هوشمند

لجستیک هوشمند که با عنوان Smart Logistic شناخته می‌شود خدمتی نوین است که در صنعت حمل‌ونقل و زنجیره تأمین به‌منظور ایجاد یک لجستیک جدید در مدیریت اطلاعات و همکاری بین بازیگران مختلف در زنجیره تأمین به وجود آمده است. این نوع لجستیک که مؤثرتر و کارآمدتر، سازگارتر با محیط‌زیست است و می‌تواند تسهیلات فرآیند‌های جدید و خدمات با ارزش‌افزوده بالا تولید کند به‌سرعت در حال گسترش بوده و مورد استقبال قرارگرفته است.

به همین منظور برای درک بهتر لجستیک هوشمند و نقش و اهمیت آن در کسب‌وکار‌های امروزی، ابتدا بد نیست با مفهوم لجستیک و عملکرد آن در پست و جابه‌جایی کالا‌ها آشنایی پیدا کنیم.

همان‌طور که می‌دانید؛ لجستیک به مجموعه مراحل جمع‌آوری منابع، مواد اولیه و مرسولات، ذخیره و درنهایت انتقال آن‌ها از مبدأ به مقصد اشاره دارد. اما درصورتی‌که از تکنولوژی‌هایی که امروزه در اختیار داریم برای این پروسه استفاده کنیم؛ این مفهوم رنگ و بوی پیشرفته‌تری به خود گرفته و باعث می‌شود کلیه فرآیند‌های فوق به شیوه‌ای اصولی و با سرعت و کیفیت بهتر به انجام برسند.

ضرورت پست لجستیک هوشمند

ضرورت پست لجستیک هوشمند در زندگی‌های امروزی و عصری که از آن با عنوان عصر ارتباطات یاد می‌شود؛ امری انکارناپذیر است. درواقع به همان میزانی که همگام‌سازی میان بخش‌های مختلف از تولید گرفته تا فروش، بااهمیت است؛ در بحث توزیع و جابه‌جایی کالا و مرسوله‌ها نیز این مقوله از موضوعات بسیار مهم به شمار می‌رود. زیرا همان‌طور که می‌دانید هدف لجستیک به‌ویژه در شرایطی که از ابزار و روش‌های نوین برای ارتقاء و هوشمند سازی آن بهره برده شده، بهبود وضعیت کسب‌وکارها، کاهش هزینه‌ها، سودآوری بیشتر، رضایت مشتریان و نیز افزایش رقابت میان شرکت‌های مختلف است. به همین دلیل لزوم استفاده از پست لجستیک هوشمند در جامعه امروزی و متناسب با نیاز اقشار و کسب‌وکار‌های مختلف بسیار ضروری و بااهمیت خواهد بود.

درواقع اهمیت پست لجستیک هوشمند در پیشرفت کسب‌وکارها، با جذب هرچه بیشتر مخاطبان و رضایت آن‌ها از ارسال صحیح و به‌موقع سفارشات، نمایان می‌گردد. به بیان دیگر، کسب‌وکار‌های آنلاینی که در قالب پلتفرم‌های مختلف و در بستر اینترنت فعالیت می‌کنند به‌واسطه هوشمند شدن فرآیند لجستیک و سرعت گرفتن توزیع کالا، زنجیره تأمین استارتاپ خود را برای مشتریان در داخل یا خارج از کشور تکمیل می‌کنند که به سودآوری بیشتر منجر می‌شود.

بمنظور درک بیشتر پست لجستیک هوشمند می‌توان به دوران همه‌گیری کرونا و کارایی فناوری‌های مختلف در پیشرفت شرکت‌هایی اشاره داشت که توانایی زیادی در تبدیل کردن تهدید به فرصت داشتند. به این صورت که استارتاپ‌های موفق و موقعیت‌شناسی همچون آمازون، با بهره‌گیری از دانش روز و فناوری‌های موجود به‌راحتی توانستند نبض بازار را در دست گرفته و حتی فروش خود را بیشتر از قبل کنند. این در حالی بود که کسب‌وکار‌هایی با همان روال همیشگی و سنتی خود، لطمه‌های زیادی دیدند و برخی نیز در حرفه خود به‌کلی شکست خوردند. درواقع با تجهیز و توسعه خدمات پستی و استفاده از تمام امکانات روز، بسیاری از کسب‌وکار‌ها توانستند ارائه خدمات خود را بهینه نموده و از شرایط مهلکی که اقتصاد دنیا با آن مواجه بود؛ رها شوند.

یکی دیگر از اثرات هوشمند شدن لجستیک، بروزآوری سیستم مدیریت است که به رقابت بهتر شرکت‌ها در بازار کمک بزرگی می‌کند. پیش‌تر نیز اشاره کردیم که در اختیار داشتن اطلاعات جامع و کامل در مورد موجودی کالاها، وزن، ابعاد و ارزش آن‌ها و همچنین تشخیص زمان مناسب جهت تحویل کالا، نیازمند یک سیستم مدیریت هوشمند خواهد بود. در این مواقع می‌توان اهمیت پست لجستیک هوشمند را به‌خوبی درک کرد؛ جایی که صفر تا صد موارد فوق به‌راحتی قابل کنترل و مدیریت خواهند بود.

تحویل به‌موقع و صحیح کالا نیز از دیگر مواردی است که با دیجیتال شدن فرآیند لجستیک، شکل بهتر و اصولی‌تری به خود گرفته و تأثیر آن بر رضایت مشتری و سبقت گرفتن شرکت‌ها از رقبای خود در بازار کاملاً مشهود است. این هدف به‌واسطه مکانیزه و هوشمند شدن انبار‌ها و نیز بهره‌گیری از راهکار‌های لجستیک هوشمند مانند هوش مصنوعی و اینترنت اشیا قابل‌دستیابی است. به‌طوری‌که با کاهش نیروی انسانی و مدیریت بهتر عملکرد آن‌ها، می‌توان به بازدهی بیشتر و بهتری دست‌یافت.

از دیگر مزایای پست لجستیک هوشمند به کنترل ترافیک شهری می‌توان اشاره کرد. به این صورت که با توجه به مسیریابی هوشمند در این سیستم و استفاده از الگوریتم‌هایی که حجم ترافیک شهری را نشان می‌دهد؛ می‌توان به‌راحتی در رفع این معضل سهیم بود. این در حالی است که کاهش هزینه‌های مربوط به حمل‌ونقل نیز در سودهی بیشتر شرکت‌های لجستیک نقش دارد.

یکی از اثرات بسیار مهم و ارزشمند به‌کارگیری فناوری روز دنیا در پست، کاهش هزینه‌های اجرایی است. این امتیاز تحت تأثیر فاکتور‌های دیگری همچون بهبود بهره‌وری، سرعت در پاسخ‌دهی، شفافیت داده‌ها، کاهش احتمال خطا در تحویل و ارتقاء سطح کیفی خدمات دست‌یافتنی خواهد بود که از دلایل اهمیت پست لجستیک هوشمند به‌حساب می‌آید.

یکی از اثرات مثبت یا بهتر بگوییم مزایای لجستیک هوشمند، صرفه‌جویی در مصرف سوخت‌های فسیلی است. این امتیاز به‌واسطه استفاده از ناوگان جدید و خودرو‌های برقی در بیشتر کشور‌های دنیا صورت پذیرفته است که نویدبخش حفاظت بیشتر از محیط‌زیست و منابع تجدید ناپذیر آن خواهد بود.

کاهش قیمت تمام‌شده خدمات و کالاها با لجستیک هوشمند

ازاین‌رو، مدیریت کارآمد فعالیت‌های لجستیکی، یک منبع کامل برای ایجاد مزایای رقابتی بوده و میتواند منجر به کاهش چشمگیری در هزینه‌ها گردد. بنا بر محاسبات سرانگشتی صورت گرفته، در صورت مدیریت کارای فعالیت‌های لجستیکی (اعم از حمل‌ونقل، ذخیره‌سازی و سایر فعالیت‌های لجستیکی) می‌توان کاهش ۸ تا ۱۰ درصدی سهم هزینه‌های لجستیکی از قیمت تمام‌شده را شاهد بود که به‌تبع آن و با ثابت فرض کردن سایر عوامل مؤثر در قیمت تمام‌شده، تنها با رساندن سهم هزینه‌های لجستیک به استاندارد و متوسط جهانی آن، می‌توان کاهش ۸ تا ۱۰ درصدی قیمت تمام‌شده محصولات ایرانی که به دست مصرف‌کنندگان می‌رسد را تضمین کرد. درواقع لجستیک هوشمند ادغام هوشمند، از طریق سیستم لجستیک برای شبیه‌سازی تفکر انسان و توانایی استنباط برای حل مشکلات لجستیک است. این سیستم با مدیریت ردیابی از منبع لجستیک، و ایجاد جریان اطلاعات سریع‌تر از جریان واقعی اقلام، می‌تواند از طریق سنسور‌ها و فن‌آوری ارتباطات تلفن همراه برای بهبود توزیع کالا، خودکار شدن جابجایی اطلاعات و شبکه تحقق یابد.

با توجه به گستردگی و حجم بالای منابع ارسالی ازنظر وزن و اندازه و یا ارزش، مدیریت داده‌ها و آمار آن‌ها به‌صورت روزانه برای شرکت‌های پستی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. اما تنها ثبت این اطلاعات آنهم در عصر حاضر نمی‌تواند کافی باشد و این اطلاعات برای ارزیابی و تحلیل‌های تخصصی و دقیق‌تر شرکت‌های لجستیک، ضروری و موردنیاز می‌باشند. به‌طوری‌که تحلیل داده‌ها در بهبود عملکرد شرکت‌های مزبور، نقش پررنگ و بااهمیتی دارد.

دیجیتال‌سازی یا استفاده از ابزار‌های هوشمند در عرصه لجستیک، بزرگ‌ترین تحول در مدیریت بهتر زنجیره تأمین محسوب می‌شود که علاوه بر شفاف‌سازی اطلاعات، در سایر بخش‌ها از انبارداری گرفته تا ارسال و تحویل نیز نقش مهم و قابل‌توجهی دارد.

بدون شک می‌توان هوشمند سازی لجستیک را یک سکوی پرتاب و عامل مهم موفقیت بسیاری از کسب‌وکار‌ها و به‌ویژه استارتاپ‌های آنلاین دانست. استفاده از فناوری‌های نوین امروزی در حوزه پست و فرآیند توزیع کالا، موجب گردیده است که مدیریت و جابه‌جایی مرسوله‌های پستی نیز دستخوش تغییرات مهم و ارزشمندی گردد که نتیجه نهایی آن رضایت مشتری خواهد بود.

وجود ابزاری جهت اطلاع از ظرفیت‌ها و ساماندهی بهتر آن‌ها از نیاز‌های ضروری و مهم شرکت‌های فعال در حوزه لجستیک است که بازنگری در زمینه‌هایی که مستلزم تغییر هستند را امکان‌پذیر می‌کند. بر این اساس با هوشمند سازی لجستیک، علاوه بر آنکه به‌راحتی می‌توان پیش‌بینی‌های لازم در مورد وضعیت شرکت و یا تعداد ناوگان موردنیاز جهت حمل مرسوله‌ها را تنظیم نمود، هزینه‌های عملیاتی مانند حمل‌ونقل نیز به دلیل اطلاع از مسیر‌های تردد کاهش چشمگیر خواهد داشت.

بر همین اساس و طبق تحقیقات به عمل آمده، شرکت ملی پست، نیازمند تغییراتی باهدف کاهش هزینه‌ها، افزایش بازدهی و همچنین جلب رضایت مخاطبان خود است که این موضوع اهمیت پست لجستیک هوشمند و به‌کارگیری فناوری‌های تازه در این عرصه را می‌طلبد.

هوشمندسازی در هر زمینه‌ای باعث بهبود عملکرد آن می‌شود، امید است صنعت بزرگ و مهم لجستیک شرکت ملی پست که از این قاعده مستثنی نیست در حرکتی مستمر و مداوم به وضعیت ایده آل و استاندارد لجستیک جهانی دست یابد.

یادداشت: محمد صادق مقیمی - کارشناس ارتباطات مردمی شرکت ملی پست