موفقیت چشمگیر یک برنامه تلویزیونی درباره کشاورزان و ایجاد تحول در اشتغال و معیشت آنها با درآمد ۲۴ میلیون دلاری، دیدگاه کارشناسان مبنی بر امکان افزایش بهره وری بدون تحصیلات دانشگاهی را تائید کرد.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، عوامل برنامه تلویزیونی مزرعه در کنیا، اعلام کردند درآمد خانواده‌های شرکت کننده در این برنامه به ۲۴ میلیون دلار افزایش یافته و قصد دارند در سری جدید این مجموعه، کشاورزان روستایی کشور‌های فقیرتر را نیز تحت پوشش قرار دهند.
ساخت و پخش این برنامه با نام محلی شامبا، معادل مزرعه در زبان سواحیلی، با الگو برداری از برنامه‌های مشابه خارجی، از سال ۲۰۱۵ در کنیا آغاز شد و به دلیل محبوبیت فوق العاده به سرعت در تانزانیا، اوگاندا و رواندا نیز گسترش یافت و اکنون به سراغ خانواده‌های کشور‌های فقیرتر افریقا رفته است.
نمونه‌های خارجی این برنامه، اغلب در زمینه دکوراسیون داخلی، رستوران، لوازم قدیمی منزل و خودرو ساخته می‌شوند، اما برنامه سازان کنیایی با توجه به نیاز عمومی و دغدغه های مردم این کشور به سراغ خانواده‌های فقیر روستایی رفته و تلاش کردند ضمن برداشتن باری از دوش آنها، روش‌های مناسب کشاورزی و دامداری را در قالب برنامه‌ای جذاب، به سایر بینندگان آموزش دهند.
آنها در قالب گروهی متشکل از معلم و مربی کشاورزی، دامداری، دامپزشکی و امور مالی و حقوقی هر هفته به سراغ یکی از خانواده‌های روستایی که زمینی کوچک در حد چند جریب دارند (کمتر از یک هکتار) رفته و با شناسایی اشکالات و نواقص مزرعه و عملکرد زارع، روش‌های صحیح را برای بازسازی مزرعه و اصلاح و ارتقاء عملکرد بیان می‌کنند.
کشاورزی؛ جذابتر از طنز و موسیقی
این مجموعه تلویزیونی قالبی شبیه به سایر برنامه‌های بازسازی دارد و تلاش می‌شود با استفاده از موسیقی و طنز و به ویژه گفتار و رفتار ساده و بی تکلف دو مجری زن و مرد آن، جذاب و غیر خسته کننده شود، اما نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که نگاه دقیق کارشناسان برنامه و آسیب شناسی واقعی و غیرفضایی آنها به همراه توضیحات کاربردی و راهنمایی‌های مفید و اثرگذار مربیان درباره نیاز‌ها و دغدغه‌های واقعی مردم در زمینه آبیاری، شخم زدن، سم پاشی، هرس و ... در کنار عطش و اشتیاق روستائیان برای آموختن روش‌های بهتر، باعث شده که این برنامه بدون آن جذابیت‌ها نیز، پربیننده باشد و حتی کشاورزان نا آشنا به زبان سواحیلی نیز آن را دنبال کنند.
انتقال دانش به مزرعه در مزرعه
تیم شامبا متشکل از دامپزشکان، کشاورزان موفق، متخصصان محصولات مختلف زراعی و اساتید سایر بخش‌های مرتبط، هر هفته به یک مزرعه کوچک که از میان پیامک‌های ارسال شده، انتخاب شده اند می‌روند و ۴ شبانه روز آنجا می‌مانند. البته حضور آنها نباید هیچ هزینه‌ای برای میزبان داشته باشد و یکی از پروتکل‌های برنامه این است که خانواده روستایی حق پذیرایی از آنها در حد یک لیوان آب را نیز ندارند.
به نظر می‌رسد این حضور میدانی در مزرعه (شب و روز) و ترجیح دادن آن به انجام ماموریت در لابی خُنک یا رستوران هتل، تاثیرگذارترین بخش ماجرا، هم برای آسیب شناسی دقیق و غیرفضایی کارشناسان و هم برای باورپذیری توصیه‌ها و اعتماد کشاورز به سخنان آنهاست.
پرهيز از تجويز نوشدارو بعد از مرگ سهراب
در طول این چهار روزی که در مزرعه سپری می‌شود، وضعیت همه بخش‌های مزرعه، از جوی آب و روش انتقال آن گرفته تا بذر و زمان کاشت و حتی شکل و جای مترسک‌ها بررسی می‌شود و صحبت‌ها و توضیحات کشاورز و خانواده اش درباره آنچه که کرده اند و بلدند و توصیه‌ها و رهنمایی‌های کارشناسان، ضبط و سپس تدوین می‌شود تا در همان هفته، متناسب با شرایط فصلی و آب و هوایی همان زمان، پخش شود تا توصیه‌های ارائه شده، برای سایر کشاورزانی که همان محصول را کاشته اند و شرایط مشابهی دارند، مفید واقع شود.
فصل هجدهم این برنامه با ۱۲ میلیون بیننده در حالی رو به پایان است که پخش یک گزارش درباره راستی آزمایی اثرات مفید این برنامه و اعتراف صادقانه رقیب تلویزیونی به اثرگذاری چشمگیر آن، مقبولیت مزرعه را مضاعف کرده است.
نتيجه راستی آزمايی در يك شبكه ديگر
در این گزارش، خبرنگار اذعان می‌کند که با بدبینی و این تصور که مزارع بازسازی شده بعد از مدتی به حالت قبل باز می‌گردند، به سراغ چندین مزرعه که در سال‌های گذشته در برنامه مزرعه بازسازی شده اند رفته، اما دریافته که وضعیت فعلی آنها، به مراتب از آنچه که در برنامه شامبا ارائه شده بود بهتر است و کشاورزان بطور مستمر از وبسایت برنامه و کارشناسان آن مشاوره و خدمات دریافت می‌کنند.
کشاورزانی که سازندگان گزارش راستی آزمایی به مزارعشان رفته اند، دیگر خود را فقیر نمی‌دانند و جالب آنکه اشتیاقشان برای آموختن و بکارگیری روش‌های نوین علمی بیشتر از قبل شده است.
نکته دیگری که این خبرنگار آن را برای خود، تکان دهنده توصیف می‌کند این است که می‌گوید پس از ناکامی در یافتن مزارع شکست خورده در هفته‌های نخست، به عمد به مناطقی که در سال‌های اخیر گرفتار سیل شده بودند رفته تا مواردی منفی برای کارنامه رقیب خود بیابد، اما در کمال تعجب مشاهده می‌کند که آن مزارع، نسبت به سایر زمین‌های آن منطقه وضعیت بهتری دارند. به گفته نائو، کارشناسان برنامه مزرعه همزمان با روش‌های ذخیره آب، به این کشاورزان، بیمه کردن، راه تعامل صحیح با بانک ها، پس انداز، سرمایه گذاری مشترک و بهره مندی از وام را نیز آموزش داده بودند.
در یک اپیزود دیگر، فیلیپ و سیسیلیا که در منطقه نیمه خشک ماچاکز زندگی می‌کنند، توضیح می‌دهند که زمانی حتی آب آشامیدنی خود را نیز از رودخانه‌های فصلی و گل آلود دوردست تامین کرده و یا می‌خریدند، اما با آموزش‌های یک مربی ترویج کشاورزی و فقط با ساختن یک مخزن با آجر و مواد اولیه‌ای که همینجا در دسترس است، آب باران را ذخیره کرده و استفاده می‌کنیم.
آنها اکنون درحال فراهم کردن مقدمات برای آبیاری میکرو هستند تا تولید مزرعه را افزایش دهند.
بركت در سايه صداقت
برنامه شامبا در کنیا، اوگاندا، تانزانیا و رواندا پخش می‌شود و در پایان هر قسمت، از بینندگان خواسته می‌شود، که نام و آدرس خود را برای بازسازی مزرعه یا دریافت جزوه‌های رایگان درمورد موضوعات مختلف ارسال کنند.
فعالیت‌های این برنامه به مرور گسترش یافته و اکنون در وبسایت آن، بخش‌های مختلفی برای کمک به کشاورزان موجود است که یکی از کاربردترین آنها، ارتباط تلفنی یا آنلاین با کارشناسان مختلف برای دریافت کمک فوری یا مشاوره و راهنمایی در زمینه انتخاب بذر، آبیاری، دامپزشکی و ... است.
راهنمایی‌های حقوقی و مالی برای تعامل با بانک ها، بیمه، دریافت وام، کشت مشارکتی یا محاسبه و تخمین هزینه‌ها و سود احتمالی یک کار، از دیگر خدماتی است که بصورت آنلاین به کشاورزان ارائه می‌شود.
در بخش دیگری از این سایت، امکان خرید و فروش مستقیم بدون دخالت دلالان و واسطه‌ها فراهم است و کارشناسان نیز درباره بهترین زمان و بهترین قیمت فروش مشاوره می‌دهند.
ارائه انواع نرم افزار‌ها و اپلیکیشن‌ها برای اموری مانند اطلاع آنلاین از قیمت‌های بازار، تغییرات، دستگاه‌ها و تجهیزات جدید، آب و هوا... و انواع کلیپ‌ها از دیگر خدمات این برنامه به کشاورزان روستایی است.
طبق آمار، تعداد کلی خانوار‌هایی که به طور خاص در برنامه مزرعه شرکت کرده و با تغییرات کلی در اشتغال و امرار معاش، افزایش تولید و درآمد و پس انداز بانکی را تجربه کرده اند، ۴۲۸۵۶۶ خانواده برآورد شده است. این برنامه اکنون به بخش مهمی از منابع اطلاعاتی و نوآوری کشاورزان شرق و مرکز افریقا تبدیل شده است و به عنوان همراهی قابل اعتماد که علاقه و احساسات آنها را نیز درگیر می‌کند، پذیرفته شده است.
نه دانشگاه رفتن و علکی واحد پاس کردن