انجام جامع‌ترین مطالعه مرور نظام‌مند ابزار‌های سنجش سواد سلامت

به گزارش خبرگزاری صدا وسیما به نقل از پژوهشکده علوم بهداشتی جهاد دانشگاهی، نتایج این پژوهش یکی از کاملترین مطالعه‌های مروری ابزار‌های سنجش سواد سلامت است.

سواد سلامت یکی از مؤلفه‌های تأثیرگذار بر سطح سلامت است که نقش مهمی در سلامت همگانی از جمله دسترسی و استفاده از خدمات سلامت دارد و به عنوان شاخصی مهم در نتایج و هزینه‌های مراقبت‌های بهداشتی شناخته شده است، به طوریکه لازمه اثربخشی نظام مراقبت سلامت، برخورداری افراد از سطح سواد سلامت مطلوب است.

به دلیل نقش مهم سواد سلامت بر نحوه تصمیم گیری افراد در زمینه‌های مرتبط با توجه به نقش سواد سلامت در ارتقای سطح سلامت فرد و جامعه و به تبع آن اهمیت سنجش سواد سلامت جامعه، ابزار‌های متعددی برای ارزیابی سواد سلامت تدوین شده و به سرعت در حال گسترش است. در همین راستا، پژوهشگران پژوهشکده علوم بهداشتی در پژوهشی، ابزار‌های سنجش سواد سلامت را بررسی کردند.

نتایج این پژوهش که یکی از کاملترین مطالعه‌های مروری ابزار‌های سنجش سواد سلامت است و مطالعات مرتبط را حدود سه دهه (از سال ۱۹۹۳ تا پایان سال ۲۰۲۱ میلادی) بررسی کرده است، در شماره اخیر نشریه معتبر PLOS ONE با عنوان " Measuring health literacy: A systematic review and bibliometric analysis of instruments from ۱۹۹۳ to ۲۰۲۱" منتشر شده است.

در این مطالعه، ۳۶۱ ابزار سنجش سواد سلامت، از ۴۸۴۸ مقاله انگلیسی زبان استخراج شده از پایگاه داده‌های معتبر بین‌المللی بررسی شده است. از نکات مهم این مقاله ارزیابی کلیه نسخه‌های اصلی ابزار‌ها با استفاده از راهنمای COSMIN است.

در بخشی از این پژوهش به ابزار‌های سنجش سواد سلامت در مقالات فارسی زبان نیز توجه شده است که نتیجه آن در نشریه علمی - پژوهشی "پایش" منتشر شده است.

این مقالات استراج شده از طرح پژوهشی "مرور نظام‌مند ادبیات پژوهشی تعاریف، چارچوب‌های مفهومی و ابزار‌های سنجش سواد سلامت" که با حمایت معاونت پژوهشی جهاد دانشگاهی انجام شده است و با مشارکت"محمود طاووسی"، " سمیرا محمدی"، "ژیلا صدیقی"، " فاطمه زارع"، "رامین مظفری کرمانی"، "راحله رستمی" و "علی منتظری" از پژوهشگران پژوهشکده علوم بهداشتی به رشته تحریر در آمده است.

گروه پژوهش در سال ۲۰۱۲ مطالعه مروری دیگری نیز انجام داده بودند که پژوهشکده علوم بهداشتی بر مبنای این مطالعه تدوین و روانسنجی اولین ابزار سنجش سواد سلامت در کشور (HELIA) و نیز اولین پیمایش ملی سنجش سواد سلامت (به سفارش دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی) را انجام داد.