از نظر پزشکی سوء هاضمه به احساس ناراحتی مبهم در ناحیه شکم یا قفسه سینه گفته میشود که معده، مری و روده کوچک فرد مبتلا را درگیر میسازد.
فاطمه شفیعی، افزود:هر چند که سوء هاضمه مشکلی شایع است، اما گاه از فردی به فرد دیگر تفاوت دارد. نشانههای سوء هاضمه ممکن است هر روز و یا فقط گاهی اوقات بروز کند. سوء هاضمه میتواند علامت یک بیماری گوارشی باشد. اگر سوء هاضمه در اثر یک بیماری دیگر رخ نداده باشد، میتواند با تغییر شیوه زندگی و مصرف دارو از بین برود.
نشانههای سوء هاضمه
به گفته وی نشانههای سوء هاضمه میتواند شامل نفخ، آروغ، هر نوع احساس زودهنگام سیری و پر بودن شکم در زمان صرف غذا و حالت تهوع باشد.
بسیاری از مواقع واضح نیست که چه چیزی باعث ایجاد درد شکمی بدون زخم میشود. به نظر پزشکان این عارضه یک اختلال اولیه است؛ بدین معنا که ممکن است بیماری خاصی باعث این عارضه نشود. در بیشتر موارد سوء هاضمه با زخمهای معده و رفلاکس معده (بازگشتن محتویات معده به مری) ایجاد میشود که در رفلاکس معده اسید معده باعث درد در ناحیه قفسه سینه میشود.
علتهای سوء هاضمه
کارشناس ارشد تغذیه بالینی دانشکده تغذیه و علوم غذایی دانشگاه علوم پزشکی شیراز ادامه داد:پرخوری و یا تند خوردن غذا، مصرف غذاهای چرب، روغنی و پر ادویه، نوشیدن زیاد قهوه، چای و نوشابههای گازدار و نوشیدنی کاکائویی، کشیدن سیگار، اضطراب و نگرانی، برخی آنتی بیوتیکها، داروهای مسکن و قرص آهن.
گاهی اوقات سوء هاضمه در اثر یک بیماری گوارشی بروز مییابد. مانند: گاستریت یا التهاب معده، زخم پپتیک (زخم معده و دوازدهه)، بیماری سلیاک، سنگ کیسه صفرا، یبوست، التهاب لوزالمعده (پانکراتیت)، سرطان معده، انسداد رودهای، کاهش جریان خون در رودهها (کمخونی روده ای).
اگر سوء هاضمه علت مشخص نداشته باشد، به نام سوء هاضمه عملکردی با درد معده بدون زخم خوانده میشود.
رژیم درمانی سوء هاضمه
کارشناس ارشد تغذیه بالینی دانشکده تغذیه و علوم غذایی دانشگاه علوم پزشکی شیرازگفت:توصیههای عمومی تغذیهای شامل موارد زیر است:
تهیه یک تاریخچه رژیمی روزانه برای ثبت غذاهای تشدید کننده درد و در نتیجه پرهیز از مصرف این مواد غذایی توصیه میشود. در واقع باید به بیمار کمک کرد تا غذاهایی که منجر به بروز علائم بیماری میشود را شناسایی کرده و از رژیم غذایی خود حذف کند.
مصرف وعدههای غذایی کم حجم و مکرر (۵ تا ۶ وعده غذایی کم حجم) میتواند کمک کننده باشد.
توصیه به پرهیز از مصرف غذاهای پر چرب، مایعات و نوشیدنیهای گازدار و ادویهها در این بیماری وجود دارد.
مصرف شیر و برخی فرآوردههای لبنی ممکن است با تشدید علایم بیماری همراه باشد.
توجه به شیوه غذا خوردن نظیر پرهیز از تند خوری و پرخوری
پرهیز از مصرف مایعات به همراه غذا نیز میتواند در بهبود علایم بیماری نقش داشته باشد.
اگر با وجود رعایت توصیههای بالا، سوء هاضمه همچنان ادامه داشت، توصیه میشود با پزشک در مورد مصرف دارو مشورت صورت گیرد که پزشک بر اساس شرایط متفاوت علایم بیماری، ممکن است تجویزهای متفاوتی صورت گیرد.
برخی روشهای طب مکمل مانند دمنوش گیاهی حاوی نعنا نیز میتواند سوء هاضمه را کاهش دهد، هر چند که هیچکدام از این روشها به خوبی مورد مطالعه قرار نگرفته و نیاز به تحقیقات گسترده در این زمینه وجود دارد.
همچنین درمان روانشناسی شامل تغییر رفتار، روشهای آرام سازی و رفتار درمانی شناختی نیز میتواند موثر باشد.