پرهام فر گفت؛ انحراف کالا در جایی است که نظارت روی آن مشکل تر است؛ وقتی ما وارد لایه خرده فروشی می‌شویم با فعالین بسیار زیادی برخورد می‌کنیم.
مجری: تازه‌ترین آمار کشفیات قاچاق به چه شکل است؟
پرهام فر: کالا‌های اساسی با توجه تفاوت قیمتی که بین داخل و خارج از کشور دارند، در حوزه قاچاق حائز اهمیت است. تفاوت قیمت ناشی از یارانه‌ای که طی سال‌ها به این گروه کالا‌ها پرداخت می‌شد باعث ایجاد این تفاوت قیمت و سودده شدن قاچاق می‌شد. البته تخلفات موضوع کالا‌های اساسی صرفاً مختص قاچاق نیست، موارد موضوعات عرضه خارج از شبکه، احتکار و کم فروشی هم جزء تخلفات کالا‌های اساسی است. این تفاوت قیمت ممکن است انگیزه سودجویی‌های نامشروع را در برخی ایجاد کند. در نتیجه از سال ۹۷ و با تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی به این کالا‌ها تعلق گرفت افزایش قاچاق این کالا‌ها را شاهد بودیم، به مرور زمان ابزار‌ها و ضوابط جدید، مثل ضوابط اختصاصی تبصره ۴ ماده ۱۸ قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز، ناظر به ضوابط خرید وفروش و حمل و نگهداری این کالا‌های اساسی تعریف شد. کالا‌هایی مثل ذرت، جو، سویا، پودر‌های شیمیایی وارداتی، شکر، روغن این‌ها در این ضوابط می‌گنجید و اعضا چارچوبشان را بر این ضوابط تعیین می‌کنند.
مجری: بر اساس توضیحات شما آن چیزی که مشخص است بخش عمده‌ای از این کاهش میزان قاچاق در حوزه کالا‌های اساسی به اصلاح نرخ ارز مربوط است؟
پرهام فر: در حال حاضر ما هم شاهد اصلاح نرخ ارز بودیم و هم از ضوابطی که از گذشته ابلاغ شده بود پیروی می‌کردیم. از سال ۱۴۰۰ این ضوابط به نحو جدی تری دنبال شد مثلاً در سال ۱۴۰۰ بحث قاچاق روغن خوراکی مطرح و در رسانه‌ها به آن پرداخته شده بود، از طریق همین ضوابط بخش عمده‌ای از متخلفینی که از در زمینه خروج این کالا‌ها دست داشتند شناسایی شدند و مورد برخورد قرار گرفتندروغن خوراکی که الان تولید شده، مرحله به مرحله باید از زمانی که از کارخانه خارج می‌شود تا زمانی که به دست توزیع کننده نهایی برسد باید تمام این در سامانه ثبت بشود.
مجری: سامانه جامع تجارت منظورتون است؟
پرهام فر: بله زیر سامانه تجارت داخلی سامانه جامع تجارت موضوع ماده ۶ مبارزه با قاچاق کالا است از همین طریق ما تونستیم کشفیات بسیار خوبی در بحث روغن خوراکی داشته باشیم. در حال حاضر این ضوابط در زمینه آرد نهایی شده و تا چند وقت آینده ابلاغ می‌شود. در مورد کالا‌های دیگه این موضوع شامل شده بود مثلاً بحث ذرت خبری منتشر شده بود که ذرت توی سامانه بازارگاه فروخته شده در صورتی که ذرتی وجود نداشته، این عمل مشمول تبصره ۴ ماده ۱۸ می‌شود و نسبت به آن وزارت جهاد کشاورزی به عنوان متولی توزیع در سامانه بازارگاه باید حتما نسبت به اعلام جرم در سازمان تعزیرات حکومتی برای اون فردی که این تخلف فروش رو داشته و به قول معروف خالی فروشی کرده اقدام کند و پیگیری لازم را انجام بدهد.
مجری: در ادامه کلام شما درباره سامانه تجارت، شاید در بخش توزیع و اتحادیه‌ها و ... خیلی پایبند نیستند که بیایند اقدامات لازم در خصوص سامانه‌های جامع تجارت رو مد نظر خودشون قرار بدهند چه الزاماتی رو وضع کردید که واقعاً ما به شکل جامع و کامل شاهد این باشیم که داره این کار انجام میشه؟
پرهام فر:ی فعال تجاری چه عمده فروش چه خرده فروش وقتی این کالا را خریداری میکند یعنی تحویل گرفته است پس باید در سامانه ثبت کند و تا این حدش الزام است. ممکن است بگویید با مرحله آخر زنجیره که خرده فروشی است شاید برخورد نمیشود. من این را قبول دارم بالاخره وقتی ما وارد لایه خرده فروشی می‌شویم با فعالین بسیار زیادی برخورد می‌کنیم این دامنه خیلی گسترده است مثلاً در زمینه آرد ما چه تعداد کارخانه تولید آرد داریم چه تعداد نانوایی داریم چه تعداد نانوایی سنتی و صنعتی داریم خوب همه این‌ها مشمول ضوابط هستند. هم کارخانه تولید آرد باید بیاید آرد تولیدی و تحویلی اون گندم تحویلی و آرد تولیدی را در سامانه ثبت کند هم واحد نهایی وقتی کالا را تحویل می‌گیرد باید آن را در سامانه ثبت کند.
مجری: بر اساس خبر‌ها و بر اساس اذعان برخی از مسئولان در دل همین خبر‌ها ما بیشترین آسیب هامون در همین زنجیره توزیع است.
پرهام فر: انحراف کالا در جایی که نظارت روی آن مشکلتر است، احتمال بیشتری دارد. برای مثال یک واحد صنفی یک قلم یا چند قلم کالای اساسی را دریافت میکند. این در صورت احتکار، در صورت عدم فروش کالا، نگهداری کالا و عدم عرضه کالا شاید تا زمانی که از اون شکایت نباشه قابل ثبت نباشد چرا که هیچ سامانه‌ای نمیاد خرده فروشی را ثبت کند. من اگر دارم قندو شکر و روغن میفروشم الزامی نیست که من برای فروش روغنم این رو در سامانه ثبت کنم مگر زمانی که صندوق‌های مکانیزه فروش موضوع قانون مالیات بر ارزش افزوده اون قانون به درستی اجرا شود و بعد قابل رصد است که که من آیا خرده فروشی رو به درستی انجام می‌دهم یا خیر.