رکورد خرید گندم در قزوین نسبت به پارسال

به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز قزوین، این برای استانی با یک میلیون و 500 هزار هکتار مساحت است، یعنی 161 هزار هکتار مزرعه‌ی خوشه‌ی طلایی که به نوبه‌ی خود، یک سوم اراضی قابل کشت استان را شامل می‌شود.

با توجه به تنوع محصولات تولیدی در این استان که شامل انواع محصولات زراعی، دانه‌های روغنی، محصولات جالیزی و باغی و گیاهان دارویی است می‌توان گفت گندم مهمترین محصول کشاورزی استان است.

یک سوم زمین‌های استان قزوین، قابل کشت است، به عبارت دیگر از وسعت 15 هزار و 820 کیلومتر مربعی استان، بیش از 480 هزار هکتار مزرعه و باغ وجود دارد.

همین تناسب، در میان بهره‌برداران هم دیده می‌شود، یعنی فعالان حوزه گندم و آرد، پرجمعیت‌ترین گروه از میان 80 هزار نفر شاغل و بهره‌بردار بخش کشاورزی در استان هستند.

به طور کلی می‌توان گفت شاخص‌ترین شناسه زراعی استان قزوین، گندم است که برای استانی با نیروی کار جوان، دشت حاصلخیز و البته منابع آبی محدود، موهبتی بزرگ محسوب می‌شود.

میزان کشت گندم در استان؛ 

محصول راهبردی گندم در 161 هزار هکتار از زمین‌های آبی و دیم استان کشت می‌شود که 70 درصد این اراضی، دیم‌زار هستند.

به عبارت دیگر 112 هزار هکتار از مزارع گندم استان، صد درصد وابسته به نزولات آسمانی است. سابقه کشاورزی دیم در استان نشان می‌دهد میزان بارش‌ها برای این نوع محصول در دوره‌های مختلف کافی بوده و مشکل جدی وجود ندارد اما با توجه به نمودار دریافت نزولات جوی طی سال‌های اخیر، باید مراقب کاهش کمّی و کیفی محصولات دیم به ویژه گندم بود.

معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان می‌‌گوید: 30 درصد مزارع گندم یعنی وسعتی در حدود 49 هزار هکتار هم به کشت آبی اختصاص یافته است.

این میزان کشت اگرچه به دلیل آبیاری، تضمین‌شده است اما به گفته‌ی علی ره‌انجام باید توجه داشت چنانچه الگوی درست تغذیه و کشت و آبیاری مکانیزه در آن رعایت نشود به زودی با تنش‌های جدی مواجه خواهیم شد.   

تجربه‌ی چند سال گذشته هم موید این مطلب بوده و میزان کشت، سال به سال با کاهش بارندگی، اُفت پیدا کرده است.

به گفته‌ی مجید اسماعیلی معاون سابق بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان، سال گذشته پس از اتمام کشت در اوایل فصل زراعی، پیش‌بینی می‌شد ۳۵۳ هزار تن گندم از مزارع آبی و دیم برداشت شود اما کاهش ۵۱ درصدی بارندگی‌ها نسبت به سال پیش از آن، موجب شد پیش‌بینی‌ها درست از آب درنیامده و عملا ۲۶۵ هزار تن محصول برداشت شود که 25 درصد کمتر از میزان پیش‌بینی شده بوده است.

پیش‌بینی امسال هم به روال سال گذشته است. ره‌انجام می‌گوید: با کاهش میزان بارندگی‌ها در سال زراعی جاری - نسبت به سال قبل و میانگین بلندمدت- برآورد تولید گندم در قزوین نسبت به پارسال کمتر است؛ که البته بیشترین تاثیر کاهش بارندگی‌ها بر عملکرد مزارع دیم گزارش شده است.

با همه این پیش‌بینی‌ها، در سال زراعی جدید هم (که از مهر ماه 1400 آغاز شده)، 155 هزار هکتار از مزارع استان به کشت گندم اختصاص یافت که به روال چند ساله اخیر در استان، 31 درصد یعنی 48 هزار هکتار گندم آبی و مابقی یعنی 107 هزار هکتار نیز گندم دیم است که افزایش دو هزار هکتاری نسبت به سال قبلتر داشته است.

از این میزان سطح زیر کشت، طبق برآوردها می‌بایست حدود 272 هزار تن گندم برداشت شود که این روزها سر زدن به مراکز خرید تضمینی نشان می‌دهد، برنامه، تقریبا محقق شده و انحراف معیار چندانی وجود ندارد.

عملکرد 22 مرکز خرید تضمینی گندم با نرخ هر کیلو 11 هزار و 500 تومان هم نشان می‌دهد کار ذخیره‌سازی به خوبی در حال انجام است.

گندم‌ها به کجا می‌رود؟

گندم محصولی است که بدون فرآوری قابلیت استفاده ندارد و فرآوری آن یعنی تبدیل گندم به آرد. کاری که به ویژه در سالهای اخیر، به صورت متمرکز با محوریت دولت انجام می‌شود.    

اهمیت موضوع به اندازه‌ای است که یکی از مهم‌ترین اقدامات دولت در قالب قرارگاه امنیت غذایی و ستادهای اقتصادی، چکش‌کاری و اعلام نرخ خرید تضمینی گندم برای تامین قوت غالب 80 میلیون جمعیت کشور است.

فرایند کار نیز به این صورت است که پس از بررسی سطح زیرکشت و جمع‌بندی برآوردها از میزان برداشت محصول، نرخ‌گذاری برای خرید تضمینی آغاز می‌شود. به این ترتیب دولت ضمانت می‌کند که گندم مازاد بر نیاز کشاورزان را - بنا بر آنچه که از سطح زیرکشت، نوع بذر و نوع آبیاری ثبت شده است- تحت هر شرایطی خریداری نماید.

میزان خرید و نرخ نهایی گندم با درنظر داشتن جمیع جوانب اعلام می‌شود.

با در نظر داشتن همه شرایط، دولت متعهد شد امسال 6 و نیم میلیون تن گندم را به صورت تضمینی از کشاورزان سراسر کشور خریداری کند.

این رقم به گفته‌ی سهراب سهرابی مجری طرح تولید گندم وزارت جهاد کشاورزی، 30 درصد بیش از سال گذشته است که با توجه به کاهش بارشهای سال آبی و زراعی جاری، یک رکورد محسوب می‌شود.

میزان گندم تولیدی استانها بسته به اقلیم، نوع کشت(دیم یا آبی)، سامانه‌های آبیاری، ارقام کشت شده، سموم قابل استفاده و زمان برداشت متفاوت و متنوع است. درآمد کشاورزان و حجم سیلوهای ذخیره گندم و میزان اتکای دولت به گندمِ ذخیره‌شده‌ی استانها نیز متفاوت است اما به طور کلی، شرایط کشت گندم در فلات ایران به گونه‌ای است که هر استان، می‌تواند بخش قابل توجهی از نیاز خود را تامین کند.

در این میان پیش‌بینی شده از 272 هزار تن( به طور دقیق 271 هزار و 800 تن) گندمی که قرار است در استان برداشت شود، 160 هزار تن به صورت تضمینی خریداری شود.

این میزان  خرید تضمینی هم البته نسبت به پارسال که 141 هزار تن بود، بیش از 13 درصد افزایش یافته است.   

به این ترتیب سهم استان قزوین در تامین ذخایر تضمینی دولت، حدود 2 و نیم درصد است و این برای استانی به وسعت یک درصد از مساحت کل کشور، قابل توجه است. از این جهت که می‌توان با برنامه‌ریزی و به کارگیری روشهای درست و مقرون به صرفه‌ی کشت، این میزان را ارتقا داد و به جایگاه شایسته «دشت قزوین» رسانید.

اما سوالی که اینجا به ذهن می‌رسد این است که مابقی گندم‌های تولیدی چه سرنوشتی دارند؟

به عنوان مثال در استان قزوین انتظار می‌رود بعد از پایان فصل برداشت، خرید و ذخیره‌سازی، بیش از 112 هزار تن گندم خارج از قراردادهای خرید دولت، در دست کشاورزان باقی بماند.

محصول تولیدی که خارج از نظام ذخره‌سازی دولت قرار می‌گیرد، همان گندمی است که در بازار آزاد و عمدتا در صنایع غذایی به کار می‌رود.

البته آزاد بودن به معنای قیمت‌گذاری دل‌به‌خواهی برای محصول نیست بلکه نرخ کلی بر اساس شرایط تولید و عرضه تعیین می‌شود.

با این حال نگرانی عمده‌ای هم وجود دارد و آن اینکه خطر خروج بی‌ضابطه گندم از کشور هم درست همین جاست. باید در نظر داشت که گندم تضمینی دولت در سیلوها ذخیره‌سازی شده و احتمال قاچاق آن کمتر از گندم آزاد است.

از آنجا که گندم مهم‌ترین محصول استراتژیک کشور به شمار می‌رود ضرورت دارد از حیث احتمال سواستفاده، قاچاق و فروش گندم به قیمت‌های اغواکننده مراقبت‌های لازم صورت گیرد.

اما مهمتر از آن، برنامه‌ریزی برای افزایش میزان خرید تضمینی است که با ارتقا توان ذخیره‌سازی بلندمدت، افزایش قیمت گندم و ایجاد انگیزه اقتصادی برای گندمکاران میسر است.

رییس سازمان جهاد کشاورزی قزوین هم  از پرداخت ۱۰ هزار میلیارد ریال بدهی گندم کاران استان تا ۲۱ تیرماه  سالجار خبرداد.

بگفته رضا افلاطونی کل مطالبات گندم کاران استان ۱۶ هزار میلیارد ریال است که پرداخت آن طبق روال قانونی  انجام می شود .
افلاطونی با اشاره به پیش بینی خرید ۱۶۳ هزار تن گندم به صورت توافقی و تضمینی در سال جاری، می گوید: هم اکنون  بیش از 150  هزار تن گندم و بیش از 5 هزارو ۶۷۳ تن کلزا خریداری شده که نسبت به مدت مشابه قبل ۳۴ درصد خرید گندم افزایش داشته است .
او می افزاید: بیش از ۱۵۰ هزار تن گندم در انبارهای استان موجوداست که میزان خوب و مطلوبی است.
استاندار قزوین هم می گوید: خوشبختانه امسال شرایط خوبی در حوزه تولید گندم در سطح استان داریم و با وجود اینکه هنوز فصل برداشت گندم به اتمام نرسیده و در بخشی از استان هنوز برداشت گندم انجام نشده از رکورد خرید سال گذشته عبور کردیم.

محمدمهدی اعلایی می افزاید: با وجود نگرانی‌ها از حیث خشکسالی در سال جاری پیش‌بینی می‌کنیم که با درصد قابل‌ توجهی نسبت به گذشته گندم در استان ذخیره کنیم .

اعلایی اضافه می کند: هیچ گونه نگرانی برای تأمین گندم در سال زارعی آتی نخواهیم داشت و امیدواریم با بیشتر شدن این ذخایر شرایط اطمینان بخش تری نیز ایجاد شود.

او می گوید: با تدابیر دولت تلاش شده همزمان با تحویل گندم در کمترین زمان ممکن، هزینه محصول خریداری شده به حساب کشاورزان واریز شود.

اعلایی می افزاید: بنا بر نظر کارشناسان، کیفیت گندم امسال مناسب و خوب است و اقدام دولت در اعلام قیمت تضمینی خرید ۱۱ هزار و ۵۰۰ تومان باعث تشویق گندم کاران  شده و پیش‌بینی می‌شود سال آینده میزان کاشت  این محصول  افزایش یابد.

۱۲۷ هزار و ۷۱۸ هکتار از اراضی کشاورزی استان قزوین در سال زراعی جاری به زیر کشت گندم رفته که از این میزان ۴۴ هزار و ۲۹۶ هکتار مربوط به مزارع آبی است و همچنین ۸۱ هزار و ۴۲۲ هکتار به مزارع دیم اختصاص دارد.

نگارنده : معصومه هاشمی