دبیر مرکزی فناوری‌های نرم و توسعه صنایع خلاق گفت: اگر قرار است فرهنگ غنی و مقتدر ایران اسلامی به جامعه جهانی معرفی شود، این اتفاق باید با بهره گیری از فناوری‌های روز همچون هوش مصنوعی، اینترنت اشیا و ای تی و‌ای سی تی بیفتد.
واقعیت امر آن است که کشور ما ایران باوجود بهره مندی از شاخصه‌های تمدنی سترگ و سابقه طولانی که در زمینه هنر و ادبیات دارد، شاخص‌های تمدنی آن از طریق رسانه‌های نوین به مردم جهان شناسانده نشده اند.
همین موضوع باعث شده این روز‌ها جای خالی اسطوره‌ها و شخصیت‌های تاریخی ایران در تولیدات سینمایی، پویانمایی و صنعت بازی‌های رایانه‌ای به شدت احساس شود.
در این گزارش سعی شده است، ضمن گفت وگوی روزنامه جهان صنعت، با پرویز کرمی رئیس مرکز و دبیر مرکزی فناوری‌های نرم و توسعه صنایع خلاق معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری نگاهی عمیق‌تر به مساله خام فروشی شاخص‌های تمدنی و فرهنگی کشور داشته باشیم و برنامه‌های معاونت علمی برای مقابله با این پدیده را بررسی کنیم.
مشروح مصاحبه روزنامه جهان صنعت با پرویز کرمی به شرح ذیل است:
دبیر مرکزی فناوری‌های نرم و توسعه صنایع خلاق در پاسخ به این سوال که با وجود تاکیداتی که همواره در خصوص آثار منفی خام فروشی وجود دارد، اما زمانی که صحبت از این موضوع مطرح می‌شود بسیاری تصور می‌کنند که خام فروشی محدود به مساله نفت و مشتقات آن است. باتوجه به اینکه شما اولین فردی هستید که به صراحت این موضوع را مطرح کرده اید؛ بفرمایید خام فروشی در حوزه فرهنگ و تمدن چه شاخصه‌هایی دارد؟ اظهار کرد: وقتی رهبر فرزانه انقلاب صحبت از دوری از خام فروشی می‌کنند نباید در جامعه این طرز تلقی وجود داشته باشد که منظور از خام فروشی صرفا محدود به نفت و پتروشیمی، معدن و مواردی از این دست است. هر آنچه که خارج از فرآیند‌های ارتقایی و افزایشی و بهره گیری و استفاده از دانش و دانش فنی باشد مشمول تعریف خام فروشی است.
کرمی افزود: اتفاقا این موضوع خام فروشی در حوزه ادبیات، علوم انسانی، فرهنگ و هنر نیز بیشتر دیده و مطرح می‌شود. به خصوص در حوزه فرهنگ هنر و ادبیات کهن به این دلیل که کشور ما یک کشور دارای تاریخ و تمدن بزرگ و غنی است، باید از خام فروشی آثار و خدمات فرهنگی و هنری خود به جد اجتناب کنیم.
وی گفت: ایران ادبیاتی بسیار غنی و کهن دارد و در این ادبیات کاراکترها، نماد ها، اسطوره‌ها و شخصیت‌ها می‌توانند برای خلق آثار ادبی، فرهنگی و هنری در گونه‌ها و ژانر‌های مختلف و در صنایع خلاق و فرهنگی دستمایه خلق آثار هنری قرار گیرد.
وی در ادامه اظهار کرد: توجه داشته باشید که بسیاری از فیلم‌ها و سریال‌هایی که کشور‌های همسایه تولید می‌کنند با استفاده از اسطوره ها، شخصیت‌ها و کاراکترها و داستان‌ها و مضامین، ادبی، فرهنگی و تمدنی ایران اقتباس، بازارآیی و تولید می‌شوند. این کشور‌های همسایه با استفاده از متون، داستان‌ها و شخصیت‌های موجود در مکتوبات ایران، شخصیت‌هایی ساخته و در واقع صرفا با تغییر نام شخصیت‌های ایرانی از آن‌ها در سریال‌ها و تولیدات سینمایی خود استفاده کرده و تولیداتشان را به صورت فرآوری شده به سایر کشور‌ها از جمله کشور ما عرضه می‌کنند.
به عنوان نمونه یکی از کشور‌های همسایه در تولید یک سریال از شخصیت‌های شاهنامه‌ای و اسطوره‌ای ایران همچون رخش، رستم، اسفندیار، زال و سیمرغ و سایر شخصیت‌های شاهنامه با تغییر نام استفاده کرده تا بگوید کشورش فرهنگ ریشه داری داشته است.
وی در پاسخ به این سوال که به نظر شما نمود خام فروشی در حوزه گردشگری و میراث فرهنگی شامل چه مواردی می‌شود؟ گفت: در این حوزه نیز خام فروشی مشهود است. عدم رسوخ نوآوری و بهره گیری از فناوری‌های روزآمد و نوین در امر معرفی میراث ملموس و ناملموس این موضع را قابل درک می‌کند. در زمینه گردشگری و میراث فرهنگی می‌توان نمونه‌هایی را عنوان کرد.
کرمی گفت: برای مثال اگر به آرامگاه بوعلی سینا و آرامگاه عطار نیشابوری، چغازنبیل و یا تخت جمشید و پارسه سر زده باشید می‌بینید که در بهترین حالت یک راهنمای گردشگری آنجا حضور دارد و در خصوص آن مکان و یا آداب و رسوم و تمدن آنجا توضیحاتی کلی ارائه می‌دهد. طبیعتا اگر افراد مختلف در مقاطع زمانی مختلف وارد آن مکان شوند توضیحات یکسانی را دریافت نخواهند کرد چراکه راهنمای گردشگری نیز انسان بوده و خسته می‌شود و به مرور زمان موضوع برایش تکراری و خسته کننده می‌شود و ممکن است مواردی را هم کم و زیاد توضیح دهد.
وی در پاسخ به این سوال که فکر می‌کنید برای رفع این نقیصه‌ای که به آن اشاره کردید چه باید کرد و چگونه می‌توان از خام فروشی در حوزه گردشگری و میراث فرهنگی جلوگیری کرد؟ به عنوان یک نمونه مشخص در زمینه معرفی میراث فرهنگی شخصیت‌های تاریخی که به آن اشاره داشتید چگونه می‌توان از خام فروشی جلوگیری کرد؟ افزود: اگر برای معرفی و توضیحات درباره میراث فرهنگی، سایت‌ها و شخصیت‌های تاریخی از ساخت فیلم، انیمیشن، گیم و تکنولوژی‌های AR و VR استفاده شود، ضمن آنکه دانش فنی به خدمت گرفته شده است شرکت‌های دانش بنیان و خلاق در این حوزه‌ها شکل می‌گیرد و می‌توان فیلم، تصویر و کتاب شخصیت تاریخی و معاصر و جنبه‌های گوناگون زندگی شخصیت‌های فرهنگی و تاریخی را با جلوه‌های ویژه و با بهره گیری از فناوری‌های روز عرضه کرد. همچنین می‌توان از این طریق قهرمانان و اسطوره‌های واقعی را به جوانان معرفی کرد.
کرمی بیان کرد: با استفاده از این روش هم در پذیرش، شناسایی و معرفی میراث فرهنگی و شخصیت اثرگذارتر عمل می‌شود و هم می‌توان شرکت‌های دانش بنیان و خالقی ایجاد کرد که در تولید آثار هنری و در زمینه تولید محصولات و ارائه خدمات فرهنگی و هنری کار خالقانه انجام دهند. همچنین از فناوری روز نیز بهره گرفته شده و تولید شغل، ارزش افزوده و ثروت می‌شود. به نظرم درست اینجاست که نباید از داشته‌ها و میراث فرهنگی خود به صورت خام و خام فروشی استفاده کرد.
وی در پاسخ به این سوال که فکر می‌کنید فناوری‌های نوین می‌توانند چه نقشی در معرفی و ارائه شاخصه‌ها و ارزش‌های فرهنگی ایران به جهانیان داشته باشند؟ افزود: به نظرم اگر قرار است فرهنگ غنی و مقتدر ایران اسلامی به جامعه جهانی معرفی شود این اتفاق باید به بهترین شکل، با بهترین بسته بندی و با بهره گیری از فناوری‌های روز همچون هوش مصنوعی، اینترنت اشیا و‌ای تی و‌ای سی تی بیفتد.
وی درباره اینکه در سال‌های اخیر برخی از کشور‌های غربی با ارائه تبلیغات رسانه‌ای بر این موضوع پای می‌فشارند که در زمینه حمایت از حقوق حیوانات پیشرو بوده و در این زمینه سابقه تاریخی بالایی دارند. رجوع به تاریخ ایران، اما گویای نشانه‌هایی از این امر است که ایران در زمینه حمایت از حقوق حیوانات سبقه طولانی تری دارد، اما روی این زمینه کار نشده است. در خصوص این موضوع و اینکه چگونه می‌توان این شاخص فرهنگی ایرانیان را برجسته کرد توضیح توضییح داد که امروزه در بسیاری از جوامع پیشرفته خصوصا در کشور‌های اروپایی و آمریکایی این مساله مطرح است که آن‌ها دوستدار حیوانات هستند در صورتی که اسلام و ایران در زمانی که آن‌ها حیوانات را برای تفریح شکار می‌کردند و می‌خوردند دوستدار حیوانات بوده اند.
وی افزود: اجازه بدهید یک خاطره و تجربه‌ای که زمانی در وزارت ارشاد مسوولیت داشتم را مطرح کنم. در آن زمان با وقف نامه‌ای مواجه شدم که در استان اصفهان وجود داشت و برمبنای وقف صورت گرفته واقف دو قطعه زمین بزرگ را برای کاشت دانه ارزن و جو ارائه داده بود. در این زمین‌های زراعی ارزن و جو کشت می‌شد و محصولات آن در بیابان‌ها پخش می‌شد تا حیواناتی که در زمستان به دانه دسترسی نداشتند بتوانند از این دانه‌ها تغذیه کنند و زنده بمانند.
کرمی گفت: این وقف نامه از ۴۰۰سال پیش به وجود آمده، و ادامه دارد و از روی دیرینه شناسی آن را سال سنجی کرده اند؛ بنابراین این نمونه می‌تواند به راحتی به جامعه جهانی معرفی شود و آن زمان اشتباه بودن شعار‌های پوشالی که در خصوص پیشرو بودن برخی از کشور‌ها در زمینه حمایت از حیوانات مطرح می‌شود، مشخص شود.
وی افزود: این واقعیات اگر به صورت درست و ساده بیان شوند و اعتبارسنجی آن عرضه شود در معرفی ایران به جامعه جهانی موثر است و در کنار جلب و جذب گردشگر در معرفی فرهنگ غنی ایران اسلامی و فرهنگ ناملموس در دفاع فعال از ایران موثر خواهد بود. در نتیجه با جمع آوری مستندات و عرضه مناسب می‌توان معرف بخشی از فرهنگ مقتدر، غنی و ریشه دار ایران بود.
وی درباره اینکه معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری مشخصا چه اقداماتی را برای جلوگیری از خام فروشی فرهنگ و ادبیات در نظر دارد؟ اظهار کرد: یکی از اقداماتی که معاونت علمی خصوصا امسال انجام داده است راه اندازی خانه‌های خلاق و نوآوری در حوزه‌های ۲۰ گانه صنایع خلاق و فرهنگی بوده است. این خانه‌های خلاق و فرهنگی به وجود خواهند آمد و البته اساسا کار اینها توسط بخش خصوصی صورت می‌گیرد، اما تسهیلات و حمایت‌های لازم از سوی معاونت علمی ارائه می‌شود.
بنا بر اعلام مرکز ارتباطات و اطلاع رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری کرمی، درباره خانه‌های خلاق و نوآوری مشخصا در چه حوزه‌هایی فعالیت خواهند داشت و به معرفی و پیشبرد چه شاخه‌هایی خواهند پرداخت؟ گفت: خانه‌های خلاق و نوآوری در حوزه‌های ادبیات، فرهنگ، هنر، آموزش، یادگیری، اسباب بازی، فیلم، پویانمایی، ورزش و تندرستی و نوآوری‌های اجتماعی، فیلم، انیمیشن، گیم، اسباب بازی، مد، پوشاک، رسانه‌ها و کسب وکار‌های مجازی فعالیت می‌کنند.
وی گفت: متقاضی دارای ایده می‌تواند وارد این خانه خلاق و نوآوری شده و در یک دوره شتابدهی قرار گیرد. منتور‌ها و مربیان به این فرد دارای اییه کمک می‌کنند تا ایده اش تبدیل به محصول یا خدمت شود. توسعه بازار، توسعه محصول، تسهیلات مالی، تسهیلات حقوقی، مشاوره‌های فنی و در نهایت بازاریابی و ورود ایده‌ها به بازار‌های جهانی در دل خانه‌های خلاق و نوآوری صورت می‌گیرد.