مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در مقالهای در روزنامه فایننشال تایمز نوشت: وقت به نتیجه رساندن مذاکرات برجام است.
برنامه جامع اقدام مشترک نتیجه سالها دیپلماسی فشرده در مورد برنامه هستهای ایران بود و مورد تایید شورای امنیت سازمان ملل متحد قرار گرفت.
این توافق، محدودیتهای سختگیرانهای را برای فعالیتهای هستهای ایران و گستردهترین نظام نظارت و بازرسی که تاکنون توسط آژانس بینالمللی انرژی اتمی اجرا شده است، را (درخصوص برنامه هستهای ایران) تضمین کرد. در مقابل، چشم انداز منافع اقتصادی ناشی از لغو تحریمهای آمریکا، اتحادیه اروپا و سازمان ملل علیه ایران را گشود.
اجرای کامل این توافق به شدت تحت تاثیر تصمیم دونالد ترامپ رئیس جمهور پیشین آمریکا در سال ۲۰۱۸ مبنی بر خروج آمریکا از آن و دنبال کردن یک کارزار یکجانبه «فشار حداکثری» قرار گرفت.
این توافق، شرایط را برای کُند کردن برنامه هستهای رو به گسترش ایران فراهم کرد و این برنامه را به روی نظارت و بازرسیهای شدید آژانس بینالمللی انرژی اتمی باز کرد.
ایران به نوبه خود فعالیتهای هستهای خود را به سطوح هشدار دهنده رسانده است. متأسفانه، ایران نظارت آژانس بینالمللی انرژی اتمی را نیز محدود کرده است و در عین حال در همکاری کامل با آژانس بین المللی انرژی اتمی براساس تعهدات پادمانی پایهای اش قصور کرده است. "فشار حداکثری" ناموفق بود. این در حالی است که علیرغم تلاش همه جانبه مابقی شرکتکنندگان (در گفتگوهای هسته ای)، مردم ایران از مزایای کامل لغو تحریمها محروم شدهاند.
من در ظرفیت کنونی ام به عنوان هماهنگ کننده برجام به منظور معکوس کردن این تشدید خطرناک تنش ها، از پویایی سیاسی دولت جدید آمریکا استفاده کردم تا در آوریل ۲۰۲۱ یک فرایند دیپلماتیک را با حضور شرکت کنندگان برجام و آمریکا آغاز کنم. هدف از این تلاش تسهیل بازگشت آمریکا به توافق و اجرای کامل تعهدات برجامی ایران و آمریکا بود.
پس از ۱۵ ماه مذاکرات سازنده و فشرده در وین و تعاملات بیشماری با اعضای برجام و آمریکا، به این نتیجه رسیدهام که فضا برای مصالحههای مهم دیگر تمام شده است. من اکنون متنی را روی میز گذاشته ام که با جزئیات دقیق به لغو تحریمها و همچنین گامهای هستهای مورد نیاز برای بازگرداندن برجام میپردازد.
این متن نشان دهنده بهترین معامله ممکن است که من به عنوان تسهیل کننده مذاکرات، آن را امکان پذیر میدانم. این یک توافق کامل نیست، اما تمام عناصر اساسی را مورد توجه قرار میدهد و شامل سازشهایی است که به سختی توسط همه طرفها به دست آمده است. اکنون باید تصمیماتی اتخاذ شود تا از این فرصت منحصر به فرد برای موفقیت استفاده شود و پتانسیل بزرگ یک معامله کاملاً اجرا شده آزاد شود. من هیچ جایگزین جامع یا مؤثر دیگری را در دسترس نمیبینم.
ما میدانیم که با نزدیک شدن به انتخابات میان دورهای (در آمریکا)، برجام از نظر سیاسی در واشنگتن به موضوع حزبی بدل میشود. این توافق ممکن است به همه نگرانیهای آمریکا در رابطه با ایران پاسخ نداده باشد. اتحادیه اروپا نیز نگرانیهایی از جمله حقوق بشر و فعالیتهای منطقهای ایران دارد که فراتر از موضوع هستهای است. ما به طور مستمر در گفتگوهای دوجانبه با ایران، تهران را درباره این مسائل مورد خطاب قرار میدهیم. برجام توجهی به این مسائل ندارد و اصلا هم قرار نبود این کار را انجام دهد. با این حال، این توافق، شرایط را برای کُند کردن برنامه هستهای رو به گسترش ایران فراهم کرد و این برنامه را به روی نظارت و بازرسیهای شدید آژانس بینالمللی انرژی اتمی باز کرد. این موضوع، این توافق را به سنگ بنای معماری جهانی عدم اشاعه تبدیل میکند.
برجام محدودیتهای سختگیرانهای را برای فعالیتهای هستهای ایران و گستردهترین نظام نظارت و بازرسی که تاکنون توسط آژانس اجرا شده است، را تضمین کرد.
احیای اجرای کامل این توافق در حال حاضر میتواند یکبار دیگر با اعمال محدودیتهای سختگیرانه بر ظرفیت غنی سازی اورانیوم ایران و نظارت دقیق آژانس بین المللی انرژی اتمی، بار دیگر این منافع را به همراه داشته باشد. این اقدام همچنین میتواند به ایجاد پویایی امنیتی همکاری بیشتر در منطقه کمک کند و حرکت مثبت اعتمادسازی را ایجاد کند.
ما همچنین میدانیم که در تهران پس از تجربه منفی سالهای اخیر، نسبت به اجرای کامل یک معامله ملاحظات قابل توجهی وجود دارد. با این حال، توافق روی میز نشاندهنده عزم همه شرکتکنندگان برجام برای تضمین پایداری آن، از جمله تعهد جو بایدن رئیسجمهور آمریکا و تضمینهای این کشور در این زمینه است. در نتیجه، این توافق به شکلی بهتر دربرابر اقدامات یکجانبه احتمالی برای تضعیفش محافظت میشود.
هر روز بدون توافق در وین، منافع اقتصادی ملموس برای مردم ایران را از طریق لغو قابل توجه تحریمهای آمریکا و همچنین مزایای عدم اشاعه برای جهان را به تعویق میاندازد. انعقاد توافق در حال حاضر سود اقتصادی و مالی قابل توجهی را به همراه خواهد داشت و همچنین امنیت منطقهای و جهانی را تقویت میکند. رد کردن آن، به ضرر هر دو طرف است، کسی نمیداند برای چه مدت.
بیشتر بخوانید: تبادل نظرهای جدی و سازنده پیرامون مذاکرات وین
اکنون زمان تصمیم گیریهای سیاسی سریع برای پایان دادن به مذاکرات وین بر اساس متن پیشنهادی من و بازگشت فوری به یک برجام کاملاً اجرا شده فرا رسیده است. این توافق در خدمت عدم اشاعه سلاحهای هستهای در ازای لغو تحریمها است و نشان میدهد که در زمانهای نابسامان، امکان دستیابی به توافقهای بینالمللی متعادل هنوز ممکن است.
اگر این توافق رد شود، ما در معرض خطر یک بحران هستهای خطرناک و چشم انداز افزایش انزوای ایران و مردم آن قرار میگیریم. این مسئولیت مشترک ما است که این توافق را به سرانجام برسانیم.
1- هدف امریکاه از مذاکره لغوکامل تحریم ها نیست بلکه ساختار آن باقی مانده وتحریم اساساً وسیله و ابزاری است برای اینکه از ایران درهمه زمینه ها ی چهار گانه ازجمله درموضوعات هسته ای،حضورمنطقه ای،موشکی و حقوق بشرامتیاز گرفته بلکه اگر بتواند پیشرفت کشور را درهمه علوم به سراشیبی سقوط بکشاند.
2- آمریکا اگر کوچکترین امتیازی به ایران بدهد با بدعهدی و بد قولی زیر تعهدات می زند و با عمل نکردن به آن ،ایران چند باره رکب خورده و بازگشت کامل کشور به برجام یعنی پس ازطی هزینه سنگین راه اندازی غنی سازی 60درصدی نابودی آن دستگاه ها وممنوعیت توسعه و تحقیقات هسته ای و عقب گرد وعقب ماندگی نسبت به کشورهای دارای علوم و فنون پیشرفته هسته ای.
3- عبرت های تاریخی معاصرمثل اعتماد دکتر مصدق به امریکا وکودتا و سقوط دولت او،اعتمادو مذاکره معمر قذافی در زمینه های هسته ای ،موشکی و تجاری با امریکا وغرب ،یافتن تمام نقشه های نظامی وغیر نظامی آن و در پی آن نابودی برنامه هسته ای و موشکی لیبی و سرانجام به خاک سیاه نشاندن اقتصادلیبی و معمرقذافی توسط امریکا و اروپا ،اعتماد صدام جنایتکاربه بازرسان سازمان ملل و یافتن تمام نقشه های نظامی و غیر نظامی عراق ودادن اطلاعات آن به امریکا، نابودی موشک های عراق و پس از آن جنگ راحت امریکا و متحدانش علیه صدام و شکست او. مذاکره تحویل دیپلمات های امریکایی در لبنان در زمان مرحوم هاشمی وعدم آزاد شدن پول های بلوکه شده ایران توسط آمریکا،معاهده سعد آباد مبنی بر قبول داوطلبانه تعلیق غنی سازی و پروتکل الحاقی توسط روحانی در دولت خاتمی با سه کشوراروپایی وعدم اجرای تعهد توسط آن سه کشوراروپایی و آمریکا.ومعاهده برجام مبنی برممنوعیت حدود صد نوع فناوری هسته ای ایران با1+5 خروج از برجام توسط امریکاواضافه شدن بیش از 1500 نوع تحریم قبلی وجدیدعلیه ایران .
4- اساس، انگیزه و داستان وضع تحریم ها ازطرف دشمن به طمع فشارهمه جانبه برملت و دولت از طریق گشودن باب مذاکره بوده و انگیزه و هدف نهایی مذاکره هم از طرف غرب راهی برای به حراج دادن مولفه های قدرت ایران یکی پس از دیگری از طریق برجام 1(هسته ای) برجام 2(حضور منطقه ای) برجام 3(قدرت موشکی) برجام 4 ( حقوق بشر)و زیاده خواهی ،جری شدن دشمن و باج خواهی های مضاعف از کشورو مردم ودر ادامه همه اهرم های قدرت را در ایران نابود کرده و تغییر رفتار نظام و در نهایت تغییر رژیم و تجزیه کشور و اجرای طرح خاورمیانه جدید یعنی تجزیه کشورهای منطقه واز بین بردن قدرت کشور ها و غارت منابع آن است.
5- غرب صرفاً با تله وحیله مذاکره می تواند اهرم های حیاتی قدرت را با نیرنگ از ایران بگیرد درصورتیکه بجز مذاکره هیچ راهی برای به زیر کشیدن قدرت ایران ندارد مانند ممنوعیت صد نوع فناوری هسته ای در برجام وموارد ذکر شده بند های این موارد.
6- با عنایت به اینکه انرژی هسته ای در بسیاری از حوزه ها و طیف وسیعی از صنایع کاربرد علمی و صنعتی دارد ازجمله انرژی های تجدید پذیر، تولید برق هسته ای، تولید باصرفه پیشران ها و باطری های اتمی برای کشتی ها،شیرین کردن پاک آب های خلیج فارس و دریای عمان و انتقال آن به فلات خشک ایران و در پی آن ایجاد رونق کشاورزی و صنعتی ، کاربرد انرژی هسته ای در علوم پزشکی و رادیو دارو ،گداخت ،کوانتوم و حوزه های کشاورزی ازجمله مبارزه با آفات از طریق عقیم کردن آفت نرودرپی آن عدم استفاده از سموم پر ضرردر کشاورزی ، استفاده از فناوری هسته ای در تولیدات صنعتی و ... مذاکره با غرب باعث محدویت و عدم صنعتی سازی در اکثر این حوزه ها گردیده و موجب زیان آشکار و محدودیت گسترده برای توسعه و پیشرفت کشور می گردد.
7- به دلیل عدم لغو کامل همه تحریم ها از طرف غرب و با بدعهدی احتمالی امریکا و اروپا پس از مدتی برگشت دوباره تحریم ها،اقتصاد و معیشت مردم به لحاظ وابستگی به تحریم ها و شرطی شدن در مقابل آن بسیار ضربه پذیر وآسیب زا می شود.
8- درصورت بازگشت به برجام وعضویت در آن از طرف آمریکا، به هر بهانه ای دوباره می تواند از مکانیزم ماشه یا همان اسنب بک استفاده کرده وتحریم ها را ازطریق قطعنامه های شورای امنیت به بکباره برگرداندوایران را ذیل بند 7 منشور ملل متحد ببرد.
9- مشکلات اقتصادی به هیچ وجه با مذاکره قابل حل نیست زیرا ساختار کلی وپایه اصلی تحریم ها همچنان حفظ شده وآمریکا به تعهدات خود عمل نکرده و آنرا بطور کامل لغو نمی کند زیرا هر تحریمی و یا بیشتر آن بابرچسب های چهار گانه هسته ای ، موشکی ،حضور منطقه ای ایران و حقوق بشراست.اگرغرب و امریکا یک موضوع از تحریم یعنی هسته ای را بردارند سایر برچسب های تحریم باقی می ماند و این یعنی لغو تحریم ها کاملاً بی خاصیت و دروغ بوده وایران در گرداب،تله و دور بی حاصل موضوعات متعدد تحریم و مذاکره برای باج دادن فاجعه بارسایراهرم های قدرت یکی پس از دیگری قرار می گیرد.
10- خدای نخواسته در صورت مذاکره موشکی و مذاکره حضور منطقه ای ایران برای قطع کمک به محور مقاومت جهت جنگ با داعش و سایر ترروریست هاو در صورت امتیاز دادن این موضوع و در پی آن به باد دادن توان موشکی ،قدرت دفاعی و منطقه ای کشور، امریکا ، اروپا و حتی کشورهای مثل عربستان و اسرائیل می توانند امنیت ایران را نابود کرده وکشور و ملت رامثل لقمه ای چرب برای خود،غارت و تجزیه کرده یا داعش و سایرگروهای تروریستی خون آشام را به جان،مال و ناموس ملت بیاندازند.
11- در صورت عدم لغو تحریم ایسا ( ممنوعیت سرمایه گذاری خارجی درایران) وتحریم یوترن( گردش مالی آزاد ایران از طریق دلار باجهان) که متاسفانه هیچکدام در برجام توسط تیم منفعل مذاکره کننده قبلی ایرانی آقایان ظریف و عراقچی تحت فرمان روحانی، از امریکا درخواست لغو نشده است .برداشتن تحریم ها بدون لغو این دو بی معنی، همراه با فریب ،مضحک و بی خاصیت است .
12- با تکیه بر توانمندی های و ظرفیت های عظیم داخلی اثرو نقش تحریم هارا باید بی خاصیت وخنثی کرده و ازبین برد و امریکا را از حربه تحریم و سپس مذاکره مایوس کرداز جمله راهکارها:ایجاد فشار به اروپا ازطریق آزاد کردن مزر ها و انتقال سیل مهاجرین به اروپا،استفاده درهمه حوزه های علمی،فنآوری و تولیدی ازجوانان نخبه ، شرکتهای دانش بنیان و دانشگاهای برترصنعتی،استفاده از قرار گاه سازندگی و شرکت مپنا به عنوان تجربه موفق وراهگشای خنثی سازی تحریم ها، ،جذب سرمایه عظیم ایرانیان مقیم خارج ،برنامه ریزی بودجه سالانه بدون کسری بودجه توسط دولت وعدم چاپ بی پشتوانه اسکناس وعدم افزایش پایه پولی بدون پشتوانه افزایش تولید، اصلاح نظام بانکی و کنترل تورم تک رقمی ،ممنوعیت قطعی هرگونه تعطیلی واحد ها وشرکت هایی تولیدی از طرف بانک ها،اعطای تسهیلات قرض الحسنه و بسیار کم بهره به واحد ها ی تولیدی متوسط و کوچک ، تک نرخی کردن ارز وحذف قطعی ارز 4200 تومانی که این ارز رانت زا و فساد آفرین بوده و بدلیل عدم رقابت پذیری باعث نابودی تولید داخلی می شود،استفاده ازظرفیت معادن بصورت غیر خام فروشی ، برنامه ریزی مدون علاوه بر خود کفایی دارای اهداف صادراتی برای تولیدات گسترده صنعتی وکشاورزی ، تدوین برنامه چهار ساله آبخیزداری و آبخوان داری برای تولید بیش از 400میلیون تن کالاهای کشاورزی)،بیابان زدایی با طرح کاشت درختان مثمر قرآنی شامل زیتون ،خرما، انجیر،انار و انگور در مناطق نزدیک به شهرها و نیمه بیابانی با مشارکت بسیج سازندگی بنیاد مسضعفان ،بنیاد برکت و... وبا نظارت وزارت جهاد کشاورزی به مقدار افزایش سه برابری سطح زیر کشت کنونی طی برنامه 4 ساله ،شناسایی آموزش و نصب رایزن کارامد و امین اقتصادی حداقل به تعداد 300نفردرکشورهای همسایه ،همسو و غیر همسوبرای جهش صادرات ،برنامه ریزی صادرات به همسایگان ازمیزان2درصد کنونی به 20 درصد طی برنامه 4 ساله یعنی رسیدن به حدود 200میلیارد دلارصادرات به 15 کشورهمسایه، با توجه به عضویت رسمی ایران در سازمان همکاری های شانگهای و بازار 3میلیارد نفری در کشور های عضو این سازمان هدف گذاری4 ساله برای جهش صادرات از 11 میلیارددلار کنونی به کشورهای عضواین سازمان به حدود50 میلیارد دلار صادرات ،حمایت همه جانبه از تولید داخل با کیفی سازی وبا وضع تعرفه باز دارنده کالاهای خارجی مبازره هدفمند با قاچاق و فساد، پیمان های پولی دو وچند جانبه با کشورها ، ممنوعیت وقطع همیشگی فروش نفت خام وتبدیل آن به مواد پتروشیمی از طریق تاسیس انبوه پترو پالایشگاها و پالایشگاه در صنایع با محوریت صادرات محصولات آن به همسایگان، اخذ مالیات عادلانه از ثروتمندان و عایدی سرمایه، خریدو فروش سکه و ارز، خانه خالی و ماشین های لوکس واخذ مالیات از گردش حساب های بانکی ، گره زدن منافع کشورهای همسایه و فراهمسایه با منافع کشورمان با تکمیل زنجیره پروژه های آزاد راهی، ریل وراه آهن از طریق کریدور شرق به غرب و شمال به جنوب برای دریافت حق ترانزیت از کشورهای ذی نفع، داخلی سازی با کیفیت خودرو با پلتفرم پیشرفته کاملا ایرانی و بومی با همکاری شرکت های دانش بنیان و صنایع دفاعی، داخلی سازی با کیفیت و صادرات محورلوازم خانگی و لوازم ساختمانی ،استفاده از ظرفیت عظیم بسیج و نیروهای جهادی در تمام این مراحل برنامه ریزی پیشرفت و توسعه کشوروعدم اجازه ورود مجدد به شرکت هایی بیگانه عهد شکن مانند توتال ،پژو ،سامسونگ ، ال جی و... که به بهانه تحریم کشور را ترک کرده و باعث شوک و خسارت به اقتصاد و معیشت مردم شدند، بطور قطع با پیاده سازی این برنامه ها باید حربه دو گانه تحریم ومذاکره را ازدشمن گرفت.در غیر این صورت مانند 8 سال اخیر با بدعهدی و شرطی کردن اقتصاد به دشمن توسط دولت بی تدبیر، شیفته و تشنه مذاکره با آمریکاوغربگرای روحانی، شیرازه اقتصاد مبتنی برتوانمندی و ظرفیت های داخلی و رویکرد اقتصاد مقاومتی ازهم می پاشد و باعث مشکلات عدیده ازجمله تورم غیر متعارف و افسار گسیخته ،نابودی تولید داخلی و تعطیلی کارخانجات و بیکاری فزاینده، جهش عجیب و غیر عادی قیمت ارز، ریزش غیر طبیعی بورس و گرانی بی ضابطه کالا،مسکن و خدمات گردیده ونارضایتی بحق ملت را در پی دارد.