فعالیت شرکت‌های دانشبنیان و خلاق، در قالب پارک‌های علم و فناوری، کارخانه‌های نوآوری و خانه‌های خلاق و نوآوری در کشور رشدی قابل توجه داشته است.
به گزارش خبرگزاری صداوسیما،حضور شرکت‌های دانشبنیان و خلاق در اقتصاد کشور و ورود نوآوری و اختراع به مرحله تجاری‌سازی محصولات و ایجاد همکاری‌های کسب و کاری بر اساس قراردادهای قانونی و ایجاد تعارض منافع، نیاز به مراکز حل اختلاف و داوری با رویکرد رسیدگی تخصصی به اختلافات و ایجاد سازش را برای حوزه نخبگان و دانشبنیان کشور ضروری کرده است.
بر این اساس در سال 1392 با پیگیری معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری برای تشکیل شورای حل اختلاف ویژه شرکت‌های دانشبنیان و نخبگان و با تدبیر قوه قضاییه در مراحل مختلف، مجوز تاسیس مجتمع حل اختلاف ویژه رسیدگی به اختلافات شرکت‌های دانشبنیان و نخبگان با دو شعبه صادر شد.
این مجتمع از ابتدای سال 1401 در راستای تحقق شعار سال «سال تولید؛ دانشبنیان و اشتغال آفرین» با همکاری قوه قضاییه با هدف تسهیل بیشتر ارائه خدمات قضایی به جامعه نخبگانی کشور، از «مجتمع ویژه» به «مجتمع تخصصی» ارتقا یافت.
یکی از اهداف مهم تشکیل این شوراها، حل اختلافات بین مردم و کاهش مراجعات به محاکم دادگستری و توسعه و تحکیم مشارکت‌های مردمی در اصلاح ذات البین و ایجاد صلح و سازش بوده است.
با توجه به وجود بیش از 7000 شرکت دانشبنیان، بیش از 90 هزار اعضای هیات علمی دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی و حدود 20 هزار عضو بنیاد ملی نخبگان و صدها شرکت مستقر در پارک‌ها و مراکز رشد و نیز اهمیت ارائه خدمات در خور شأن به نخبگان و فعالان و شرکت‌های حاضر در زیست‌بوم فناوری و نوآوری کشور، خلأ وجود مجتمع حل اختلاف با تمرکز بر امور نخبگانی و کسب و کار مبتنی بر دانش و فناوری احساس شد.
برای استقرار شعب مجتمع شماره 26 شورای حل اختلاف تخصصی شرکت‌های دانشبنیان و نخبگان که اخیرا با نام مجتمع شهید دکتر مجید شهریاری نیز نامگذاری شده است، زیرساخت‌های لازم از قبیل شبکه‌های داخلی و تأسیسات ارتباطی برای اتصال به سامانه‌های ارجاع پرونده و رسیدگی به دعاوی مربوط به قوه قضاییه در پارک فناوری پردیس ایجاد شد و عملا مجتمع شهید دکتر مجید شهریاری در قالب دو شعبه 2627 و 2628 از اواخر اسفند 1400 و تقریبا ابتدای سال 1401 فعالیت خود را تحت عنوان مجتمع تخصصی آغاز کرد.
با حکم رییس محترم قوه قضاییه، قاضی و رییس این مجتمع منصوب شده است و اعضای شعب رسیدگی این مجتمع نیز که شامل 6 نفر از نخبگان و پژوهشگران برجسته زیست بوم فناوری، نوآوری و دانشبنیان کشور در حوزه‌های مختلف بوده و آشنایی کاملی با الزامات و مقتضیات این زیست بوم و شرکت‌های دانش بنیان دارند، با حکم معاون محترم قوه قضاییه و رییس مرکز توسعه حل اختلاف منصوب و آماده ارائه خدمت هستند.
ارجاع پرونده‌ها به این مجتمع از طریق دفاتر خدمات قضایی صورت می‌گیرد و افرادی که تمایل به استفاده از خدمات مجتمع حل اختلاف دانشبنیان و نخبگان را دارند، از طریق مراجعه به دفاتر خدمات قضایی می‌توانند درخواست‌ها و دادخواست‌های خود را به‌منظور رسیدگی ارجاع کنند.
همچنین در راستای صلح و سازش در دعاوی، نیز علاوه بر مراجعه در چاچوب توافق طرفین اختلاف، امکان ارجاع از دادگستری به این مجتمع وجود دارد.
به طور کلی شوراهای حل اختلاف در کلیه امور حقوقی و جرائم قابل گذشت و جنبه خصوصی جرائم غیرقابل گذشت برای صلح و سازش و... البته در چارچوب صلاحیت‌های پیش‌بینی شده در قانون شوراها فعالیت دارند. اما به‌طور مشخص مجتمع حل اختلاف تخصصی شرکت‌های دانشبنیان وخلاق و نخبگان علاوه بر صلاحیت‌های پیش‌بینی شده در قوانین مرتبط، درصدد حل اختلافات مرتبط با انعقاد، اعتبار، فسخ، نقض، تفسیر یا اجرای قراردادهای اشخاص حقیقی و حقوقی فعال در حوزه‌های فناورانه و دانشبنیان کشور است که در صورت توافق طرفین اختلاف امکان رسیدگی دارند. همچنین مشروط به توافق قراردادی، شورا می‌تواند به‌صورت تخصصی به اختلافات مرتبط با نقض مالکیت معنوی اعم از حقوق نرم‌افزارهای رایانه‌ای، دانش فنی، اختراع، علامت تجاری، طرح صنعتی، اسرار تجاری و ... ورود کند.
رسیدگی به اختلافات مرتبط با قراردادهای قانونی که شرط داوری مجتمع حل اختلاف دانشبنیان در متن آن قید شده باشد و یا رضایت طرفین دعوا مبنی بر رسیدگی این مجتمع وجود داشته باشد، از دیگر صلاحیت‌های این مجتمع است.
در استان تهران شرکت‌های دانشبنیان، شرکت‌های دانشبنیان و خلاق، شتابدهنده‌های مراکز نوآوری، کارگزاران ارائه خدمات فناوری و کسب و کار، مخترعین، اعضای بنیاد ملی نخبگان، پژوهشگران و نخبگان، اساتید و اعضای هیات علمی دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی و سرمایه‌گذاران فعال در حوزه فناوری و نوآوری کشور، نهادهای مالی وسرمایه‌گذاران می‌توانند زیر چتر این مجتمع قرار گرفته و از خدمات حقوقی و قضایی آن بهره‌مند شوند.
به نقل از پایگاه معاونت علم وفناوری ریاست جمهوری، برای تسهیل ارائه خدمات، امکان برگزاری جلسات رسیدگی در دفاتر مستقر در شهر تهران و در صورت نیاز، به‌صورت غیرحضوری و آنلاین وجود دارد.
اساس تشکیل شورای حل اختلاف تخصصی، رسیدگی توسط متخصصین این حوزه به دعاوی مربوطه است و با توجه به اینکه اعضای شعب رسیدگی در این مجتمع از افراد متخصص و نام‌آشنا در زیست بوم فناوری و نوآوری کشور هستند، طبیعتا رسیدگی می‌تواند در زمان کمتر و با دقت و کیفیت بهتری انجام شود.
میزهای مشاوره حقوقی به‌صورت هفتگی در این مجتمع برگزار می‌شود و مخاطبین می‌توانند به‌صورت حضوری و آنلاین از طریق ثبت‌نام و تماس با خطوط تلفن این مجتمع، در روزهای یکشنبه هر هفته از مشاوره‌های حقوقی (رایگان) در حوزه قراردادی و روزهای چهارشنبه در حوزه نقض مالکیت معنوی بهره‌مند شوند.
یادداشت: محمدحسن کیانی