کارگاه آموزشی محمود کلاری، فیلمبردار و سینماپرداز قدیمی سینما در حاشیه هشتمین جشنواره بینالمللی فیلم شهر برگزار شد.
محمود کلاری در این کارگاه آموزشی ضمن توضیح اینکه فیلمبرداری تا حد زیادی با فهم و درک فرد از زیباییشناسی ارتباط دارد، گفت: الفبای ورود به عرصههای تجسمی، سینما و تئاتر ساختار ذهنی آماده و نگاه زیباشناسانه است.
وی افزود: وقتی فرد چنین نگاهی داشته باشد نمیتواند به هر چیزی رضایت دهد و تا زمانی که حس زیباییشناختیاش راضی نشود تلاش برای تصویربرداری بهتر را متوقف نمیکند.
این فیلمبردار قدیمی سینما با بیان اینکه فیلمبردار اصطلاح چندان درستی برای کاری که ما انجام میدهیم نیست، اظهار کرد: در سینمای جهان از این جهت که از دستگاه سینماتوگراف برای ثبت تصاویر استفاده میشود، برای کسی که این تصاویر را ثبت میکند از اصطلاح سینماتوگرافر استفاده میشود. اما از آنجا که در گذشته اصطلاح عکسبرداری را در ایران داشتیم، وقتی ثبت فیلم و تصاویر متحرک هم آمد، از همان فعل «برداشتن» و اصطلاح «فیلمبرداری» استفاده شد. با این حال نزدیکترین اصطلاحی که در فارسی برای یک سینماتوگرافر استفاده میشود اصطلاح سینماپرداز است.
وی با بیان اینکه خیلی از حرفهها در سینما نقشی را که یک سینماتوگرافر در تولید نهایی ایفا میکند ندارند، عنوان کرد: وقتی سینما به وجود آمد سینماتوگرافی هم به وجود آمد.
در سینما به شکل نانوشته یک سری مسئولیتها به عهده یک سینماتوگرافر است. یک سینماتوگرافر یا سینماپرداز باید ساختار فیلم را شکل دهد، به فرم فیلم شکل دهد و مسائل فنی فیلم را رعایت کند. همچنین یک سینماپرداز باید مراقب مواردی مثل خط و جهت و نگاه هم باشد.
کلاری اضافه کرد: این وظیفه دشوار از زمانی آمده است که هنوز تکنولوژی دیجیتال نیامده بود و فقط فیلمبردار بود که حین کار میتوانست تصاویر درحال ثبت را ببیند. درنتیجه حتی کارگردان باید به او اعتماد میکرد.
این سینماگر در ادامه گفت: بنابراین سینماپرداز کسی است که شغلش فیلمبرداری است، اما کنشش فراتر از اینهاست. سینماپرداز کسی است که به خلق فضای فیلم کمک میکند و همانطور که در ابتدای بحث اشاره کردم، این از درک و فهم زیبایی میآید.
وی یادآوری کرد: ممکن است فضا و تصاویر خیلی هم زیبا نباشند، اما یک سینماپرداز حرفهای در همان فضا میتواند شاهکار خلق کند. حتی ممکن است کسی وسیلهای جز موبایل دردسترس نداشته باشد، اما اگر درک زیباییشناختی داشته باشد میتواند تصاویر را به گونهای ثبت کند که در محصول نهایی نگاه و سلیقه کاملا محسوس باشد.