رییس پارک علم و فناوری دانشگاه تربیت مدرس با تاکید بر اینکه پارک‌های علم و فناوری باید خلاء بین صنعت و دانشگاه را پُرکنند، گفت: قوانین و سیاست‌های کشور هنوز تولیدمحور نیستند. در واقع ضوابط و مقررات به نفع تولیدکنندگان نیست و ریل‌گذاری‌ها در جهت تولید دانش‌بنیان قرار نگرفته‌اند.
طرح تأسیس پارک علم و فناوری دانشگاه تربیت‌مدرس در سال ۱۳۸۱ پیشنهاد شد. اساسنامه مرکز رشد به عنوان پیش‌نیاز تأسیس پارک و اساسنامه پارک علم و فناوری پس از طی مراحل قانونی در سال ۱۳۸۲ در هیأت امنا دانشگاه تربیت‌مدرس مورد تصویب قرار گرفت و موافقت اصولی از وزارت عتف گرفته شد. در همان سال مرکز رشد دانشگاه تربیت‌مدرس با پذیرش ۱۸ واحد فناور فعالیت خود را آغاز کرد و به دنبال آن افتتاح رسمی پارک علم و فناوری مدرس در مرداد ۱۳۸۴، صورت گرفت.
روند افزایش تعداد واحد‌های فناور تحت پوشش تا سال ۱۳۹۳ به دلیل محدودیت‌های مالی به‌کندی ادامه یافت. از اواخر سال ۱۳۹۳ با تغییر نگاه دانشگاه نسبت به فعالیت‌های پارک علم و فناوری و در راستای تبدیل‌شدن به دانشگاه کارآفرین دور جدید فعالیت‌های پارک با خرید ساختمان مرکز رشد در مجاورت دانشگاه آغاز شد.
این مجموعه با برخورداری از دو پردیس به وسعت ۶۰ هکتار در شمال شرق تهران در اتوبان بابایی و ۴.۶ هکتار در غرب تهران در بلوار پژوهش و تعریف منطقه جنوبی دانشگاه تربیت‌مدرس به‌عنوان منطقه فناوری مصمم است با تبدیل دانشگاه تربیت‌مدرس به دانشگاه کارآفرین نقش شایسته‌ای در اقتصاد محلی و ملی ایفا کند.
حسن نادری منش رییس پارک و علم فناوری دانشگاه تربیت مدرس درباره عملکرد پارک‌های علم و فناوری و چالش‌ها و موانع آن‌ها توضیح داد: در حال حاضر ۱۷۶ شرکت در چهار سایت پارک علم و فناوری تربیت مدرس مستقر هستند. مرکز رشد گردآفرید واقع در خیابان کارگر شمالی، نبش خیابان گرد آفرید است. سایت پژوهش دانشکده کشاورزی که عموما شرکت‌های بالغ ما در آنجا مستقر هستند و تعدادی از شرکت‌های دیگر هم در سایت بابایی و سایت نور در شهر نور در دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی مستقر هستند.
وی گفت: از مجموع ۱۷۶ شرکت مستقر در پارک ۴۳ شرکت دانش بنیان هستند البته شرکت‌های دانش بنیان داخل پارک بیش از این تعداد است که فرآیند گرفتن مجوز دانش بنیان را پیگیری نکردند، اما محصول دانش بنیان دارند.
نادری منش افزود: شرکت‌های مستقر در پارک بیشتر در زمینه‌های تخصصی زیست فناوری، علوم سلامت و پزشکی، کشاورزی و منابع طبیعی، هنر، علوم انسانی، انرژی، آی تی، آی سی تی و مهندسی پلومر و مواد هوشند فعالیت می‌کنند.
رییس پارک علم و فناوری تربیت مدرس درباره صادرات محصولات شرکت‌های مستقر در این پارک ادامه داد: بعضی از شرکت‌های مستقر در پارک که بیرون از پارک کارخانه دارند، صادرات هم داشتند که البته چندان صادراتی نبوده است چرا پارک علم و فناوری تربیت مدرس فضای بزرگ کارگاهی ندارد البته به دنبال این هستیم که این فرآیند فعالیت کرده که وارد فاز صادرات شود بر همین اساس با اتاق بازرگانی ازبکستان صحبت کردیم و یکی از شرکت‌های دانش بنیان ما عضو آن اتاق بازرگانی است همچنین به طور جدی به دنبال گفتگو و هماهنگی با کشور‌های همسایه در زمینه صادرات هستیم.
وی گفت: در پارک‌های علم و فناوری تربیت مدرس واگذاری زمین و ساخت و ساز تازه در حال شکل گیری است.
نادری منش درباره مهمترین چالش‌های پیش روی شرکت‌های دانش بنیان افزود: قوانین و سیاست‌های کشور هنوز تولید محور نیست در واقع ضوابط و مقررات به نفع تولیدکنندگان نیست و با تجربه‌ای که دارم می‌توانم بگویم هنوز ریل گذاری در جهت تولید دانش بنیان نیست.
رییس پارک علم و فناوری تربیت مدرس ادامه داد: زمانی که سودهی واردات، دلالی، خرید و فروش زمین، ساخت و ساز‌ها از زدن شرکت‌های دانش بنیان بیشتر باشد، کسی زیاد میل ورود به آن نیست بنابراین شرکت‌ها خیلی فعال نمی‌شوند و باید نوع نگاه و این فرآیند تغییر کند باید جلوی این کار‌ها گرفته شود تا سرمایه به سمت دانش بنیان‌ها بیایند.
وی بازاریابی برای محصولات دانش بنیان را یکی دیگر از مشکلات پیش روی پارک‌ها و شرکت‌های دانش بنیان عنوان کرد و گفت: کشور ما هنوز به صورت جدی به دنبال بازاریابی برای دانش‌های جدیدی که خلق می‌شود، نیست. در بخش عرضه دانش کار کرده ایم، ولی در بخش افزایش و ظرفیت سازی تقاضا کار جدی صورت نگرفته است.
نادری منش نوع نگاه و حمایت از شرکت‌های دانش بنیان، تسهیل مجوز‌ها را از دیگر مشکلات و موانع عنوان کرد و افزود: بخش بزرگی از مشتریان دستگاه‌های دولتی و خصولتی هستند، اما متاسفانه آن‌ها به دنبال محصولات داخلی نیستند و حتی در کرونا از واکسن و کیت‌ها کمتر از تولیدات داخلی حمایت شد.
رییس پارک علم و فناوری تربیت مدرس قانونگذاری، مباحث راهبردی، حمایت‌های مالی و ساختار‌ها را از دیگر مشکلات و موانع پیش روی شرکت‌های دانش بنیان عنوان کرد و ادامه داد: البته حمایت‌هایی شده است که کافی نیست به عنوان مثال برای شروع یک کسب و کار ۱۰۰ میلیون تومان کمک می‌کنند، ۱۰۰ میلیون یعنی سه هزار دلار، در حالی که الان هزینه تهیه ماده اولیه برای کار‌های زیست فناوری چه زیستی و چه دارویی بیش از ۳ هزار دلار است بنابراین ۱۰۰ میلیون تومان بسیار ناچیز است.
وی در ادامه یکی از مشکلات پارک تربیت مدرس را کمبود بودجه عنوان کرد و گفت: بودجه رسمی ۱۴۰۱ پارک تربیت مدرس ۱۸ میلیارد تومان و بسیار ناچیز است؛ این رقم عملا پول یک آپارتمان در تهران است. یک پارک با بیش از ۱۷۰ شرکت با این بودجه چگونه باید توسعه پیدا کند و بتواند از شرکت‌های مستقر حمایت کند.
نادری منش افزود: مجموعه زمین‌های در اختیار این پارک چند ده هکتار است که برای ساخت زیرساخت‌ها نیاز به هزینه‌های مختلف دارد؛ بنابراین این عدد عملا هیچ است یعنی هیچ کاری نمی‌توانیم انجام دهیم در واقع از نظر بودجه‌ای پارک‌ها در مضیفه هستند.
رییس پارک علم و فناوری تربیت مدرس ادامه داد: از نظر فرهنگ سازی کار‌های خوبی انجام شده است، اما هنوز کافی نیست و باید این نگاه به داخل و دانش داخلی و حمایت از آن‌ها خیلی جدی‌تر و اساسی‌تر باشد.
وی درباره برون رفت از چالش‌ها گفت: پارکی مانند پارک تربیت مدرس ده هزار دانشجوی ارشد و دکتری و ۸۰۰ هیات علمی دارد؛ در واقع قدرت بی بدیلی است که اگر این توانمندی به صورت خلق دانش و ایجاد فناوری فعال شود و بتوانیم آن‌ها را به طرف نیاز‌های داخلی و بازار‌های بین المللی هدایت کنیم، از سود آن‌ها می‌توان ده‌ها دانشگاه را اداره کرد.
نادری منش افزود: نباید فقط به دنبال تعداد مقاله باشیم بلکه باید به دنبال حل مساله باشیم. در بحث کارآفرینی فرهنگ سازی کنیم و تحقیقات دانشگاهی را کارفرما محور کنیم تا بتوانیم یکی از کشور‌های قدرتمند منطقه و دارای رتبه اول را در بحث فناوری داشته باشیم. با این تعداد دانشجویی که عموما باهوش هستند و با این تعداد اساتید مطمئنا می‌توانیم بسیاری از مشکلات داخلی کشور و چالش‌های اصلی مثل غذا، سلامت و دارو، آب، انرژی و محیط زیست را حل کنیم.
رییس پارک علم و فناوری تربیت مدرس ادامه داد: زمانی که حلقه‌های دانشی را به خارج کشور وصل کنیم و فناوری‌ها را از این طریق و بصورت صنفی وارد کنیم می‌توانیم بومی کنیم. فرآیند و زیرساخت‌ها باید درست شود و محیطی کاملا رقابتی ایجاد شود که توانمند‌ها در آن رشد کنند و دولت هم به صورت منطقی اول حمایت کند و بعد می‌تواند از گردش مالی آن‌ها مالیات بگیرد یعنی وقتی اینجا یک هاب جدی فناوری بشود فقط با گرفتن مالیات از آن‌ها می‌تواند کشور را اداره کند.
وی درباره برنامه‌های پارک تربیت مدرس در سال ۱۴۰۱ گفت: برنامه‌ها و کار‌هایی داریم که بیش از بودجه‌ای است که برای پارک در نظر گرفته شده است. بدنبال امضا تفاهم نامه با مجموعه‌های بزرگ صنعتی کشور هستیم که البته آن‌ها هم علاقه‌مند به همکاری با پارک هستند. گردش مالی بعضی از این مجموعه‌ها چند ده و صد هزار میلیارد تومان است که امیدواریم بتوانیم کار‌های مشترک با آن‌ها انجام دهیم و بتوانیم از دانش دانشگاه برای حل مشکلات آن‌ها استفاده کنیم.
نادرمنش یکی دیگر از برنامه‌های جدی پارک را ورود به بازار‌های منطقه و فرامنطقه‌ای عنوان کرد و افزود: بدنبال حضور جدی در بازار‌های منطقه و فرامنطقه‌ای هستیم که امیدواریم این اتفاق با کمک وزارت امورخارجه و بخش‌های دیگر بیفتد و بتوانیم این ارتباط را برقرار کنیم البته تحریم‌ها و محدودیت‌ها تاحدودی روند فعلی کار ما را با کندی روبرو کرده است.
رییس پارک علم و فناوری تربیت مدرس ادامه داد: البته در بحث مجوز‌های ساخت و ساز از بخش‌های مختلف کشور مانند شهرداری‌ها و استانداری‌ها و وزارتخانه‌ها انتظار داریم که حمایت جدی کنند تا بتوانیم دانش کشور را به کمک رفع چالش‌ها و مشکلات کشور بیاوریم.
وی در ادامه بار دیگر جلوگیری از رانت‌ها، ورود محصولات مشابه داخلی و رقابتی کردن بازار و استفاده از توانمندی داخلی و اطمینان به محصولات داخلی، پایین بودن سود بانکی و در کنار آن نظارت جدی از راه کار‌های کمک به شرکت‌های دانش بنیان و برون رفت از مشکلات عنوان کرد.
نادرمنش گفت: در کشوری که تولید محور است نمی‌تواند سود بانکی زیاد باشد. چرا که این مجموعه‌ها نیاز به گردش مالی جدی دارند و گردش مالی هم از منابع بانکی و موسسات این تیپی است. در دنیا عموما سود بانک‌ها برای این نوع شرکت‌ها ۲ تا ۳ درصد است تا بتوانند در بازار رقابت کنند در حالی که در کشور ما سود بانک بالای ۲۵ درصد است یعنی عملا شرکت‌ها نمی‌توانند با پولی که از بانک‌ها می‌گیرند بتوانند در بازار رقابت کنند.
وی در ادامه یکی دیگر از مشکلات را تورم عنوان کرد و گفت: در کشور‌های غربی الان می‌گویند که تورم آن‌ها به ۸ تا ۹ درصد رسیده است که داد می‌زنند فاجعه است این در حالی است که تورم در کشور ما که دو رقمی و بالای ۲۰ درصد است طبیعتا یک معضل بسیار جدی است که باید این معضل رفع شود چرا که با این تورم کسی در تولید سرمایه گذاری نمی‌کند و به طرف درآمد‌های کاذب می‌رود.
رییس پارک علم و فناوری تربیت مدرس درباره رویکرد دولت جدید در حمایت از دانش بنیان‌ها گفت: من در این دولت مسوول پارک شدم در گفتگو‌ها رویکرد مثبت و خوب است، اما باید در عمل دید چه اتفاقی می‌افتد. متاسفانه در دوره قبل گزارشاتی که داده می‌شد گفته می‌شد که بین ۶۰ تا ۷۰ درصد شهرک‌های صنعتی تعطیل است و عملا تولید داخلی در خیلی جا‌ها ابتر مانده است. شاید در دانش بنیان‌ها عدد بالا رفت، ولی درباره عملکرد شهرک‌های صنعتی گزارش‌های خوبی نبود بنابراین اگر این شرایط عوض شد و شهرک‌ها فعال شدند و نیروی کار وارد کار شد می‌توانیم بگوییم که سیاست‌های دولت جواب داده است.
نادری منش افزود: در حال حاضر سهم ما از محصولات دانش بنیان از چهل و پنج صدم درصد تا ۲ درصد است در حالی که در آلمان شرکت‌های کوچک و متوسط فناوری ۷۰ درصد تولید را در دست دارند. این عدد ما باید به ۲۰ تا ۳۰ درصد برسد اگر بخواهیم یک کشور جدی در این زمینه باشیم و تا سال ۱۴۰۴ در منطقه اول باشیم حداقل باید ۵۰ درصد تولید را به خود اختصاص دهیم؛ بنابراین این عدد‌ها نشان می‌دهد که وضعیت ما خوب نیست. اگر در این دولت این ۴۵ صدم درصد یا در بهترین حالت این ۲ درصد به ۱۰ تا ۱۵ رسید می‌توانیم بگوییم که سیاست‌ها جواب داده و در مسیر درست است اگر با همه شعار‌ها این عدد تغییر نکند یعنی این که هیچ اتفاقی عملا نیفتاده است.
وی درباره این که مجلس و مجموعه قانونگذار در حمایت از دانش بنیان‌ها چه کاری می‌توانند انجام دهند گفت: اولا باید سیاست‌های احساسی و مقطعی را دنبال نکنند این که امروز یک قراری بگذاریم و ۶ ماه بعد عوض کنیم بدترین اتفاق برای اقتصاد است. در حال حاضر خیلی‌ها در داخل کشور پول درمی آورند و بعد سرمایه خود را به خارج انتقال می‌دهند دلیل آن هم این است که فکر می‌کنند امنیت در خارج کشور بیشتر است در حالی که هیچ آدم عاقلی پول خود در کشور خارجی که با قانون‌های آن‌ها آشنا نیست نمی‌برد.
رییس پارک علم و فناوری تربیت مدرس افزود: بعضی از تصمیمات غلط و تبلیغات غیرواقعی باعث شده که جوی ایجاد شود که برای سرمایه گذاری خارج را امن‌تر از داخل تصور کنند؛ بنابراین سیاست گذاری ما باید طوری باشد که سرمایه گذار و کارآفرین احساس کند که داخل کشور بهترین جای سرمایه گذاری است که این بر می‌گرد در تنظیم قوانین ما که پایدار باشد و مقطعی و لحظه‌ای نباشد. قانونگذاران ما باید آدم‌های با تجربه و توانمند باشد که تحت احساسات امروز یک تصمیمی بگیرند و فردا یک تصمیم دیگر و از طرف دیگر حمایت هم باید جدی باشد.
وی در ادامه با بیان این که قوانین ما باید ریل گذاری برای تولید باشد گفت: در شعار‌های رییس جمهور هم ریل گذاری به نفع تولید بود که اگر این اتفاق چه در تقنین و چه در قوه قضاییه و چه در اجرای قوه مجریه بیفتد حتما ما موفق خواهیم بود.
نادرمنش درباره برقراری تعامل قوی بین دانشگاه‌ها، جامعه نخبگی، دانش‌آموختگان دانشگاهی با پارک‌های علم و فناوری گفت: پارک‌هایی که ماهیت دانشگاهی دارند وظیفه آن‌ها این است که با دانشگاه‌ها تعامل قوی داشته باشند. پارک‌ها باید کاری کنند که خلاء بین صنعت و دانشگاه را پر کنند. پارک‌ها بستر خوب و با توان بالایی برای نفوذ دانش در صنعت هستند بنابراین اگر ادعای دانشگاه نسل سه و چهار را داریم حتما آن‌ها باید با پارک‌های علم و فناوری همکاری جدی داشته باشند. البته ما در برنامه‌های پارک علم و فناوری تربیت مدرس شتابدهنده کارآفرینی پیش بینی کرده‌ایم از طرف دیگرهم با کمک معاونت فناوری وزارت علوم طرح دستیار فناور را مصوب شد که در واقع مانند طرح کاد اول انقلاب برای مقطع دبیرستان بود که دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری با حضور در شرکت‌های مختلف با محیط کار آشنا می‌شوند