سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد در گزارش جامع خود از تبعات بحران اوکراین و آثار جنگ بر بازار‌های جهانی محصولات کشاورزی، شرایط ایران را استثنایی توصیف کرد.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، در مقاله تحلیلی سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد، فائو با عنوان "اهمیت اوکراین و روسیه برای کشاورزی جهانی و آثار جنگ بر بازار‌های بین المللی"، وضعیت ایران در بازار گندم "یک استثنای قابل توجه" توصیف شده است.
در این گزارش ۴۷ صفحه ای، در بخش "ریسک‌های تجاری"، با اشاره به اختلالات و کمبود‌های ناشی از جنگ در بازار‌های جهانی، وضعیت بازار مواد غذایی خطرناک توصیف شده و تاکید می‌شود که مشکلات به دلیل فراهم نبودن زیرساخت‌های تجاری و حمل و نقل، حتی در صورت یافتن مسیر‌های جایگزین نیز رفع نخواهد شد و با باقی ماندن سطح بالای تقاضا، قیمت‌ها همچنان افزایش خواهد یافت.
تحلیل‌ها تصریح می‌کنند که بدون دسترسی به بنادر دریای سیاه، تلاش برای انتقال غلات از مسیر‌های دیگر چندان نتیجه بخش نخواهد بود و وسایل حمل و نقل جایگزین، مانند مسیر‌های ریلی، رودخانه‌ای یا جاده‌ای قابلیت لازم برای جبران توقف فعالیت بنادر را ندارند.
از سوی دیگر، فائو پیش بینی می‌کند که اختلال در افزایش تولید در کشور‌هایی مانند استرالیا و آرژانتین که امید می‌رفت بتوانند بخشی از کمبود گندم اوکراین را جبران کنند، بسیار بیشتر از آنی خواهد بود که تصور می‌رفت و این بدان معنی است که گندم جایگزین چندانی در کار نخواهد بود.
با این حال فائو با استناد به داده‌ها و منابع تحقیقاتی فعلی، پیش بینی می‌کند که کشور‌ها تلاش می‌کنند حجم تقاضا را در سطح فعلی باقی نگه دارند، اما کشور‌های وابسته به گندم اوکراین ناچارند نیاز خود را از مبادی جایگزین تامین کنند.
فائو در این گزارش به بررسی شرایط واردکنندگان بزرگ گندم، از جمله مصر پرداخته و پیش بینی می‌کند که حجم تقاضا در بازار‌های جهانی کاهش نخواهد یافت، اما بلافاصله تصریح کرده است که "در این میان باید به ایران به عنوان یک استثنای قابل توجه این روند اشاره کرد. "
این گزارش می‌افزاید: جمهوری اسلامی ایران که تا ۲۰۲۱ خود را به جایگاه پنجم بزرگترین کشور‌های واردکننده گندم جهان رسانده بود، سال قبل حدود ۶۰ درصد از گندم وارداتی خود را از اوکراین و روسیه خریده بود، اما داده‌ها و منابع اطلاعاتی نشان می‌دهند که واردات گندم ایران امسال به میزان ۵۷ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش پیدا می‌کند.
آمار و ارقام فائو درباره کاهش نیاز ایران به واردات گندم در شرایطی منتشر می‌شود که پیش از این نیز نهاد‌های بین المللی اقتصادی و همچنین وزارت کشاورزی امریکا افزایش تولید گندم در ایران را چشمگیر و قابل توجه ذکر کرده بودند.
در گزارش فائو نیز دلیل استثنایی بودن شرایط ایران در بازار‌های جهانی گندم، بهبود سطح تولید در داخل کشور ذکر شده است.
کارشناسان یکی از عمده‌ترین عوامل افزایش تولید گندم در ایران را تغییر رویکرد کلان مدیریتی و اتخاذ تصمیماتی همچون افزایش بهای خرید تضمینی از کشاورزان عنوان کرده اند.