میز اقتصاد امروز شبکه خبر به بررسی توافقنامه‌های تجاری با اتحادیه اقتصادی اوراسیا پرداخت. آنچه در قسمت‌های زیر مطالعه خواهید کرد، متن گفتگو‌های صورت گرفته در این برنامه است.
مقدمه مجری: پس از دو سال و نیم مذاکره در سال ۱۳۹۷ یک موافقتنامه تجارت ترجیحی با اتحادیه اقتصادی اوراسیا امضا کردیم که طبق این موافقتنامه ایران از طرف اوراسیا در ۵۰۰ قلم کالا امتیاز کاهش تعرفه دریافت کرد و ما نیز در مقابل با این کشور‌ها در کاهش تعرفه ۳۹۰ قلم کالا موافقت کردیم.
در سال اول اجرای این موافقتنامه تجارت ترجیحی با اوراسیا روابط اقتصادی ما با کشور‌های عضو این اتحادیه گسترش قابل توجهی داشت در حدی که صادرات ما به کشور‌های اوراسیا حدود ۸۲ درصد افزایش پیدا کرد و امروز پس از حدود دو سال و ۹ ماه تقریبا صادرات ما به کشور‌های عضو این اتحادیه دو برابر شده و در حال حاضر مذاکرات برای تبدیل موافقتنامه تجارت ترجیحی به موافقتنامه تجارت آزاد مراحل آزاد خودش را طی می‌کند که با انعقاد این توافقنامه و تصویب آن در مجلس کشور‌های مذاکره کننده تعرفه گمرکی ۸۰ درصد کالا‌ها میان ایران و کشور‌های عضو به صفر می‌رسد. این موضوع می‌تواند فرصت‌های اقتصادی قابل توجهی برای کشور‌های ما و سایر کشور‌های عضو به همراه داشته باشد.
اما نکته قابل توجه اینجاست که برای استفاده از فرصت‌های این توافقنامه و تجارت آزاد با کشور‌های اتحادیه اقتصادی اوراسیا چه مواردی باید رعایت شود چه بسترسازی‌هایی باید انجام شود و اگر موانعی وجود دارد چه راهکار‌هایی برای رفع این موانع باید در دستورکار قرار بگیرد؟
اعضای این اتحادیه روسیه، قزاقستان، قرقیزستان، ارمنستان و بلاروس است که حدود ۱۸۰ میلیون نفر این ۵ کشور جمعیت دارند و ۵۵ میلیارد دلار هم مبادلات تجاری بین این کشورهاست. سال ۱۳۹۷ مبادلات تجاری مان با کشور‌های اتحادیه اوراسیا حدود ۲ میلیارد دلار بود سال ۱۳۹۸ رسید به ۲ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار سال ۱۳۹۹ به ۳ میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار و در سال ۱۴۰۰ تقریبا بیش از ۲ برابر شده ۵ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار حجم مبادلات تجاری ما با کشور‌های عضو است.
مجری: اگر بخواهیم درباره اهمیت توافقنامه تجارت آزاد صحبت کنیم، بیش از ۵۰ درصد صادرات در جهان دارد به این گونه، یعنی توافقنامه‌های تجارت آزاد انجام می‌شود. در کشورمان توافقنامه در این سطح نداشتیم. در مورد اهمیت آن و فرصت‌هایی که برای کشورمان ایجاد می‌کند تیتروار بگویید.
میرهادی سیدی، مشاور امور بین الملل و توافقنامه تجاری سازمان توسعه تجارت: همانطور که اشاره کردید میانگین صادرات جهان که از نفع موافقتنامه استفاده می‌کند بیش از نصف صادرات جهانی است. این در حالی است که حدود ۵ درصد صادرات غیرنفتی ما تحت پوشش توافق‌هایی که با جهان یا کشور‌های دیگر داریم صورت می‌گیرد.
مجری:خیلی پایین‌تر از میانگین جهانی است.
میرهادی سیدی، مشاور امور بین الملل و توافقنامه تجاری سازمان توسعه تجارت: بسیار پایین‌تر است. بیش از ۵۰ درصد و حدود ۵ درصد. این نشان می‌دهد که ما از ظرفیت موافقتنامه‌های تجاری برای بسترسازی برای توسعه صادراتمان استفاده شده استفاده نکردیم. روی این اصل این موافقتنامه اولین موافقتنامه تجارت آزادی است که تعرفه حدود ۸۰ درصد کالا‌ها را به صفر می‌رساند و یک زمینه خوبی را برای خلق تجارت ایجاد می‌کند. کشور‌های اوراسیایی پیش از این موافقتنامه نیاز‌هایی را از سایر کشور‌ها وارد می‌کردند. بعد از این موافقتنامه این نیاز‌ها ماخذش منشاء اش منحرف می‌شود و از این تامین می‌شود و همین اتفاق برای ما هم می‌افتد و این مورد از این حیث حائز اهمیت است. به طور مثال کشور ترکیه ۲۲ موافقتنامه تجارت آزاد دارد یعنی با ۲۲ شریک مهم تجاری خودش رفته تعرفه‌ها را صفر کرده و تجارش از این فرصت استفاده می‌کنند و ما این اولین موافقتنامه جدی تجارت آزادی است که در حال مذاکره اش هستیم. حدود یکسال و نیمه مذاکراتمان آغاز شده و هفته گذشته هم در اصفهان با ۵ کشور اتحادیه اقتصادی اوراسیا مذاکراتمان ادامه داشت.
مجری: نتیجه جلسه‌ای که در اصفهان بود چه بود؟
میرهادی سیدی، مشاور امور بین الملل و توافقنامه تجاری سازمان توسعه تجارت: این موافقتنامه‌های تجارت آزاد به هر حال موافقتنامه‌های پیچیده‌ای هستند. بین ۱۵۰ تا ۲۰۰ صفحه متن این موافقتنامه است و در ۹ فصل ضوابط و موازینی که باید دوطرف مبتنی بر آن تجارت خودشان را سامان بدهند.
مجری: در خبر‌ها خوانده بودیم که مراحل پایانی را دارد طی می‌کند سوالم از این نظر است که نتیجه مثبت بود و توافقات انجام شد یا خیر؟
میرهادی سیدی، مشاور امور بین الملل و توافقنامه تجاری سازمان توسعه تجارت: تقریبا متن را تا حد زیادی به اتمام رساندیم. وارد لیست شدیم. در حوزه محصولات کشاورزی تا حد زیادی پیشرفت هایمان خوب بود و از دور بعدی وارد محصولات صنعتی خواهیم شد. اتحادیه اوراسیا به ما اعلام کرده که آمادگی دارد در اغلب محصولات صنعتی اگر ما از طرف ایران هم آمادگی داشته باشیم تعرفه‌ها را حذف کنیم. آن‌ها هم آمادگی دارند و انتظار ما این است که دو تا سه دوره بعدی مذاکرات ادامه پیدا کند. در مردادماه مجددا دور بعدی مذاکرات خواهیم داشت و در طول این سه دور ان شاء الله به پای امضا خواهد رسید.
مجری: شما در حوزه اوراسیا همه شما را به عنوان کارشناس مسایل اوراسیا می‌شناسند. الان یک فرصتی ایجاد شده برای صادرکنندگان ما که بتوانند از این توافقنامه بهره‌مند شوند. اما این نیاز دارد که آن منطقه را بشناسند، کشور‌ها را بشناسند. به نظر شما که اشراف دارید به کشور‌های عضو، اگر تجارمان بخواهند موفق عمل کنند از این فرصت استفاده کنند باید به چه نکاتی توجه بکنند؟
ولی کالجی، کارشناس مسایل اوراسیا: حوزه اوراسیا، حوزه بسیار وسیعی است از نظر جغرافیایی، آسیای مرکزی، قفقاز، فدراسیون روسیه، دریای خزر. هم از نظر جغرافیایی بسیار وسیع است هم از نظر تنوع زبانی، فرهنگی، قومی بسیار متنوع است. در عین حال باید توجه داشته باشید که ما دارای سابقه بسیار طولانی تاریخی، زبانی و فرهنگی با این منطقه مخصوصا با کشور‌های آسیای مرکزی و قفقاز هستیم. تجارت ما هم با منطقه بسیار طولانی است. یکی از دلایلی که در دوران گذشته زبان فارسی زبان مسلط منطقه بود این نبود که زبان فارسی فقط زبان شعر بود یا زبان دربار و حکومت‌ها بود. زبان فارسی زبان قرارداد‌ها بود. زبان قرارداد‌های تجاری بود. آنقدر سطح تجارت ایران با منطقه چه از راه ابریشم چه از راه‌های مسیر‌های دریایی مان تا دربند تا داغستان بالا بود.
مجری: شما این‌ها را مزیت‌های این توافقنامه می‌دانید، اما تجارمان به چه مواردی اشاره می‌کنند.
ولی کالجی کارشناس مسایل اوراسیا:تجار ایرانی باید به طور مداوم در نمایشگاه‌های تخصصی، تجاری در کشور‌های منطقه شرکت کنند و سازمان توسعه تجارت، اتاق‌های بازرگانی، رایزنی‌های بازرگانی ما در کشور‌های این منطقه باید شرایطی را فراهم بکنند که به صورت دوره‌ای و منظم نمایشگاه‌های تجاری محصولات ایران در آنجا برگزار شود. تجار ایرانی نیاز به مترجم دارند و گاهی اوقات از تاجیکانی که در این حوزه اند به ویژه در روسیه در این باره استفاده می‌شود؛ شرکت‌های ما می‌توانند از ظرفیت کرسی‌های ایران شناسی در کشور‌های منطقه یعنی روس، قزاق یا ارمنی که با زبان فارسی آشنایی دارد به عنوان مترجم و مشاور استفاده کنند. این کاری است که شرکت‌های ترکیه به طور مشخص در منطقه دارند انجام می‌دهند نکته دیگری که خیلی مهم است این است که ما نباید یک تصویر خیلی آرمانی از اوراسیا در داخل کشور ترسیم بکنیم. تجار ما شرکت‌های ما باید توجه داشته باشند مسیر مسیر همواری نیست اگر پیچیدگی‌های حقوقی اش را ندانند اگر با یک مشاور حقوقی در قرارداد‌ها جلو نروند اگر اتاق‌های بازرگانی را در جریان قراردادهایشان قرار ندهند به عنوان حکم به عنوان داور که فردا اگر اختلافی پیش آمد اتاق‌های بازرگانی در جریان باشند این است که هم اگر با چشم باز حرکت بکنیم این روند می‌تواند یک فرصت برای ما باشد.
مجری: برای اینکه تجار ما بتوانند با منطقه و ویژگی‌های اقتصادی، فرهنگی و نیاز‌های آن کشور‌های عضو آشنا بشوند و از طرف دیگر آشنایی با زبان است. سازمان توسعه تجارت الان چه اقداماتی انجام داده و چه ارتباطی با بخش خصوصی داشته آن‌ها را چطور اطلاع رسانی و توجیه کرده که بتوانند از این فرصت استفاده بکنند.
میرهادی سیدی مشاور امور بین الملل و توافقنامه تجاری سازمان توسعه تجارت: موافقتنامه‌های تجاری وقتی منعقد می‌شود به خودی خودشان موثر واقع نمی‌شوند. من از همین الان دعوت می‌کنم از تولیدکنندگان و فعالین اقتصادی که از همین الان تمرکز بازاریابی شان را روی این بازار متمرکز بکنند و منتظر اتمام مذاکرات و اجرایی شدن موافقتنامه نباشند. ممکن است تا یکسال هم هیچ تجارتی را نخواهند انجام بدهند، اما باید مطالعات بازار را انجام بدهند و بتوانند در بازار نفوذ کنند. به طور مثال یکی از شرکت‌های ایرانی در حدود دو سال مطالعات بازاریابی اش را در این بازار انجام داد و ظرف شاید یکسال با ورود خودش یک شرکت آلمانی را از بازار اوراسیا حذف کرد.
مجری: آن وظیفه بخش خصوصی برای اینکه بتواند از این ظرفیت و فرصت استفاده کند الان باید برنامه ریزی کند کار‌های پژوهشی مطالعاتی از نزدیک برود منطقه و کشور‌های عضو و ببیند به چه نیاز دارند حتی سلیقه شان چیست حتی برخی کارشناسان می‌گویند تا کوچکترین رنگ مورد علاقه مردم کشور‌های منطقه چیست این‌ها را دربیارند، اما خود سازمان توسعه تجارت الان چه کرده است؟
میرهادی سیدی مشاور امور بین الملل و توافقنامه تجاری سازمان توسعه تجارت: سازمان توسعه تجارت با استقرار رایزنان بازرگانی در این بازار‌ها به نوعی کمک تخصصی به شرکت‌ها ارایه می‌دهد گاهی اوقات مشکلاتی آنجا به وجود می‌آید که از طریق رایزنان بازرگانی حل می‌شود.
مجری: الان در همه آن ۵ کشور رایزن بازرگانی داریم؟
میرهادی سیدی مشاور امور بین الملل و توافقنامه تجاری سازمان توسعه تجارت: نه، تعداد رایزن بازرگانی مان یک زمانی تا ۲۴ تا افزایش پیدا کرده بود که فعلا فقط در ارمنستان و در روسیه داریم.
مجری: توافقنامه تجارت آزاد را داریم امضا می‌کنیم فکر نمی‌کنید دیر شده باید زودتر رایزنی بازرگانی در همه ۵ کشور داشته باشیم.
میرهادی سیدی مشاور امور بین الملل و توافقنامه تجاری سازمان توسعه تجارت: البته چنین است، ولی خب ملاحظات و مشکلاتی برای اعزام رایزن‌ها بوده که الان دو تا از مهمترین بازار‌های این حوزه ارمنستان و روسیه رایزن بازرگانی مستقر دارند برای بلاروس هم انتخاب شده و به زودی اعزام خواهد شد.
مجری: بقیه کشور‌ها هم به زودی اعزام خواهند شد.
میرهادی سیدی مشاور امور بین الملل و توافقنامه تجاری سازمان توسعه تجارت: بقیه کشور‌ها هم حداقل قزاقستان ما سال‌ها داشتیم و در برنامه اعزام قرار دارد.
مجری: یکی از تقریبا چند تا کالا یا محصولی که ما صادر می‌کنیم به کشور‌های عضو اتحادیه اوراسیا ماشین آلات است و موادمعدنی و فلزی. به عنوان دبیر انجمن ستصا سازندگان تجهیزات صنعتی ایران آیا در جریان این توافقنامه تجارت آزاد با کشور‌های عضو اتحادیه هستید در این روند مشارکت داشتید یا خیر و اینکه آیا تحقیقاتی کردید برای صادرات کالاهایتان ماشین آلاتتان به این کشور‌ها باید چه اقداماتی انجام بدهید چه چیز‌هایی نیاز دارید با چه موانعی روبرو هستید؟
احد ذوالرحمی دبیر انجمن ستصا: تا حدودی در جریان این صحبت‌ها و موافقتنامه ترجیحی که قبلا بود بودیم و اخیرا متوجه شدیم که ان شاء الله برسیم به این موافقتنامه تجارت آزاد اگر به این مرحله برسیم قطعا اوراسیا با این پنج کشور پتانسیل بالایی دارند. برای اینکه ما بتوانیم برایشان ماشین آلات صادر کنیم بجز روسیه که خودش ماشین ساز است چهار تا کشور دیگر از نظر اینکه زمینه‌ای باشد، بازاری باشد، برای تجهیزات و ماشین آلاتی که در کشورمان تولید می‌شود بسیار پتانسیل بالایی دارد. این اوراسیا با ۸۵۰ میلیارد دلار تجارتی که تعاملات تجاری که دارد. حدود ما سهممان از دو و نیم رسیده الان به پنج و نیم میلیارد دلار. یعنی بازار بسیار بزرگی وجود دارد. پتانسیل بالایی وجود دارد که بتوانیم ماشین آلاتمان را صادر کنیم در تجهیزات و ساخت تجهیزات و ماشین آلات تقریبا بسیار پیشرفت داشتیم در این ده سال گذشته اخیرا.
مجری: در تحقیقاتی که داشتید الان برای صادرات ماشین آلات و تجهیزات به کشور‌های عضو آیا مانعی پیش روی شماست آیا مشکلی پیش روی شما قرار دارد؟
احد ذوالرحمی دبیر انجمن ستصا: مانعی به آن شکل نیست. تجارتمان با این‌ها اگر در حال حاضر که این موافتنامه تجارت آزاد وجود ندارد مثل بقیه شرکت هاست. بالاخره همیشه ما موانعی برای صادرات داشتیم. انواع و اقسام موانع کلی و عمومی است. یعنی نه با این کشور‌ها با همه کشور‌ها یکسری مقرراتی داریم که بالاخره مشترک برای همه کشور‌ها این مانع خاصی نیست مگر اینکه ما هنوز در این کشور‌ها صادرات را یعنی شناسایی نکردیم هنوز بازارهایشان را نمی‌شناسیم. چون مرحله اول باید شناخت این بازارهاست. ما اول ببینیم توسعه بازار داشته باشیم بعد زیرساخت‌های این کار را فراهم کنیم و بتوانیم صادراتمان را انجام بدهیم. در غیر این صورت ما هنوز به ان مطالعات وسیعی که بتوانیم نیاز بازار‌ها را می‌دانیم که نیاز دارند. قطعا ما ماشین سازی غذایی مان فوق العاده پیشرفته است. ماشین آلات تجهیزات سازی مان در حوزه نفت و گاز و پتروشیمی بسیار بالاست. ما همین الان شاید ۹۰ درصد تجهیزات پالایشگاه را می‌توانیم بسازیم.
مجری: درخواستتان، صورت عام، از دولت به صورت خاص از سازمان تجارت چیست؟
احد ذوالرحمی دبیر انجمن ستصا: در مرحله اول باید این امکان را فراهم کنند شناسایی همدیگر را داشته باشیم. همین دورهم نشستن‌ها و جلساتی که چند روز پیش در اصفهان بود اگر در یکی از کشور‌های اوراسیا هم باشد ما می‌توانیم بازار آن‌ها را بهتر بشناسیم. در مرحله اول بازار آن‌ها را باید شناسایی کنیم هنوز بازار آن‌ها را شناسایی نداریم آن‌ها ما را نمی‌شناسند که دقیقا پتانسیل‌های سازندگی ما کجاست و ما بازار خودمان هنوز در آنجا به طور کامل پیدا نکردیم. این ارتباطات باید قوی بشود نمایشگاه یا جلساتی است یا سمینار است هرچه است این ارتباطات باید فراهم بشود ما هم بتوانیم از این موقعیت‌ها استفاده کنیم.
مجری: قزاقستان به هر حال یکی از کشور‌های عضو این اتحادیه است و باتوجه به بازاری که دارند اهمیت زیادی برای کشورمان دارد. به صورت کلان فکر می‌کنید برای اینکه ما بتوانیم از این فرصت اقتصادی به نحو احسن استفاده بکنیم چه مواردی چه اقداماتی باید در اولویت و در دستورکار قرار بگیرد.
عابدی رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و قزاقستان: من اجازه می‌خواهم قبل از اینکه به پرسش جنابعالی پاسخ بدهم، بحث را دو بخش انجام بدهم. یکی اینکه همانطور که آقای دکتر سیدی گفت که ما الان در حال مذاکرات برای پیوستن قطعی به مذاکراتی که با اوراسیا هستیم بحث لیست منفی که الان در دستورکار است یکی از بحث‌های کارشناسی است که دارد به خوبی پیش می‌رود. ما بتوانیم چند مدت دیگر در پیش روی ما، ما در واقع واقعیت‌هایی که بین دو تا کشور و این کشور‌های منطقه است به خوبی ترسیم کنیم و بتوانیم به تجارت آزاد برسیم. نکته دوم، قرار است که برای صادرات باید یک پیش زمینه‌هایی را داشته باشیم. نقش بخش حاکمیتی و دولت و نقش بخش خصوصی. همین طور که مستحضرید بستر‌های لازم در حوزه تجارت خارجی باید با ثبات در حوزه اقتصاد کلان پیش بیاید یعنی اینکه ما باید در حوزه صادرات اقداماتی انجام بدهیم که صادرکننده مطمئن باشد که کاری که انجام می‌دهد با ریسک کمتری است و یک منافع پایدار را در این بخش دارد؛ لذا ما بازار اوراسیا را به عنوان یک فرصت بی نظیر می‌دانیم و این موافقتنامه را در واقع تمرینی برای اینکه ان شاء الله در موافقتنامه‌های بین المللی بتوانیم مثل تجارت جهانی وارد بشویم یک تمرین می‌دانیم؛ لذا همانطوری که همکاران خوبتان و مهمان عزیز مطرح کردند ما بیشتر از محاسن این مباحث صحبت کردیم و اقداماتی را که باید بخش خصوصی و حاکمیتی انجام بدهد را ما باید بیشتر بحث کنیم. در حوزه بخش خصوصی اتاق مشترک بازرگانی ایران و قزاقستان باتوجه به پیگیری‌های مجدانه که انجام داد یکی از موانع اصلی در توسعه اقتصاد با یکی از کشور‌های قدرتمند حوزه اوراسیا یعنی قزاقستان بحث موانعی روادید بود که با سفر رئیس جمهور قزاقستان و مذاکراتی که با دولت داشتند توانستند که به یک موافقتنامه و لغو روادید ۱۴ روزه بین دو کشور انجام بپذیرد و این برای شهروندان ایرانی فعالان اقتصادی از روز عید قربان عملیاتی شد این یک فرصت بی نظیری ایجاد می‌کند برای حضور ما در کشور‌های اوراسیا. تنها کشوری که الان لغو روادید داریم در این کشور‌ها با قزاقستان شروع شده پس یکی از موانعی که در توسعه همکاری بود کنار گذاشته شد. نکته دوم در حوزه لجستیک است بحث لجستیک باید در حوزه زیرساخت‌ها و بحث حمل و نقل چه در حوزه ریلی و چه در حوزه دریایی باید در این حوزه سرمایه گذاری صورت بگیرد تسهیل بشود که بتواند تجار ما خصوصا تجار ما که در واقع صنایع کوچک و متوسطند بتوانند به راحتی به این بازار دسترسی داشته باشند. نکته سوم، موضوع مبادلات بانکی به عنوان یک مانع اصلی تجاری است؛ هفته گذشته بزرگترین نمایشگاه اختصاصی جمهوری اسلامی ایران را پس از سفر رئیس جمهور دریک برنامه ریزی فشرده سه ماهه در نورسلطان در شهر آلماتی برگزار کردیم. بیش از صد فعال اقتصادی همچنین بیش از ۶۵ شرکت توانستند در این نمایشگاه کالا و خدمات خودشان را عرضه کنند و بسیار فرصت خوبی بود. نکاتی که دوستان اشاره داشتند مثل حضور در نمایشگاه‌های اختصاصی یا پاویون نمایشگاهی می‌تواند کمک کند به اینکه ما کالا را معرفی کنیم و شریک تجاری ما را پیدا کند ما باید در نظر داشته باشیم که به هر شکل قوانین این کشور‌ها هر کدام ویژگی‌های خودش را دارد؛ بخشی از کالا‌های ما برای رسیدن به بازار روسیه از قزاقستان ترانزیت می‌شود به علت اینکه ام دی اف آن‌ها پایین‌تر است یا تخفیفات گمرکی بهتریا سهل تری دارند می‌گیرند و می‌توانند به جنوب روسیه برسند، حتی بخشی از خشکبار ما از راه قرقیزستان دارد به این بازار‌ها می‌رسد.
مجری: باتوجه به اینکه کارشناس مسایل اوراسیا هستید چه ظرفیت‌هایی وجود دارد که اطلاع از آن‌ها می‌تواند به صادرکنندگان ما کمک بکند؟
ولی کالجی، کارشناس مسایل اوراسیا: در فضای کشورمان فضای رسانه‌ای تحلیلی کشورمان در سه چهار سال اخیر مطرح شده ایران عضو اتحادیه نشده نمی‌خواهد بشود ایران، چون در جغرافیای اوراسیا نیست کشور‌های خارج از جغرافیای اوراسیا مثل ایران در دو حالت با اتحادیه همکاری دارند یا با تجارت ترجیحی که همین الان ما هستیم یا تجارت آزاد در مرحله ارتقا از تجارت ترجیحی به تجارت آزاد هستیم.
مجری: این اشتباه است که می‌گویند قرار عضو بشویم در واقع قرار است موافقتنامه ترجیحی بشود موافقتنامه تجارت آزاد.
ولی کالجی، کارشناس مسایل اوراسیا: بله، ارتقا پیدا کند به سمت تجارت آزاد، نزدیک به ۶۰ درصد صادرات ما به اوراسیا محصولات کشاورزی باغی لبنی و دامی است ما یکی از مشکلاتمان که واقعا باید در روند تجارت آزاد یک بار برای همیشه حل بشود مصوبات ستاد تنظیم بازار است، چون محصولات اساسی ما زمانی مثلا تخم مرغ گوجه یا محصولات کشاورزی که در داخل گران می‌شود کمیاب می‌شود. ستاد تنظیم بازار برای مدیریت بازار تصمیم به ممنوعیت صادرات می‌گیرد این یکی از بزرگترین مشکلات است. هیچ صادرکننده ایرانی در این شرایط در روسیه قزاقستان ارمنستان و این کشور‌ها جرات ندارد قرارداد سه ساله پنج ساله بلندمدت در این حوزه‌های پرریسک امضا بکند، چون شاید شش ماه یکسال صادر کند یک دفعه ستاد تنظیم بازار محصول را برای سه ماه شش ماه ممنوع می‌کند و صادرکننده ایرانی هم متحمل خسارت می‌شود. بسیار هم برای ایران سخت خواهد شد که دوباره آن بازار را به دست بیاورد. ما میل بیزینس داریم، شعبه بانک ملی در مسکو، کازان و آستاراخان داریم. این امکان است که به سنپترزبورگ شعبه اش را گسترش بدهیم و همین طور به ارمنستان بلاروس قزاقستان و قرقیزستان میل بیزینس رو شعبه هایش را اضافه کنیم که بتواند ال سی باز بکند. بار اصلی تجارت ما به سمت روسیه که ۸۰ درصد اتحادیه اقتصادی اوراسیاست مسیر آستار باکو داغستان به سمت روسیه است. ترافیک بسیار سنگینی در این مسیر است خود من سال گذشته همین مسیر را از آستارا به باکو رفتم شاهد حجم بسیار بالای کامیون‌های عبوری در دو سوی آستارا بودم ما اگر تجارت دریایی مان را با قزاقستان و با روسیه یعنی آستاراخان و قزاقستان رونق بدیم بخش مهمی از بار ترافیک زمینی آستارا به باکو را می‌توانیم به دریای خزر و تجارت دریایی مان منتقل بکنیم.
مجری: با بستر سازی مقدمات اولیه فراهم می‌شود.
ولی کالجی، کارشناس مسایل اوراسیا: ۶۰ درصد ظرفیت صادراتمان به اوراسیا محصولات کشاورزی باغی و لبنی است که بدون کانتیتر یخچالی قابلیت صادرات وجود ندارد. متاسفانه یکی از گلایه‌های همیشگی تجار و بازرگانان ما و صادرکنندگان این بخش همین مساله است این حجم تجارت مخصوصا اگر بخواهد تجارت آزاد بشود با این حجم کانتیتر‌های یخچالی موجود همخوانی ندارد.
مجری: چقدر فکر می‌کنید طول می‌کشد تا به توافقنامه تجارت آزاد برسیم؟
ولی کالجی، کارشناس مسایل اوراسیا: یک مقدار پیش بینی مذاکرات سخت است
مجری: در جایی خواندم تا پایان سال میلادی.
ولی کالجی، کارشناس مسایل اوراسیا: بله، بین مذاکره کنندگان ما قرار و مدارمان این است که اگر توفیق داشته باشیم تا پایان مهرماه این را بتوانیم از مذاکرات خارج بکنیم و آماده امضا بشود به هر حال
مجری: مجالس کشور‌های اورسیا.
ولی کالجی، کارشناس مسایل اوراسیا: و بعد می‌رود فرآیند تصویب ملی را می‌گذراند.