مدیرکل مقررات سازمان توسعه و تجارت با اشاره به اینکه در ۱۷ استان مرزی بازارچه مشترک مرزی داریم، گفت: بسیاری از زیرساخت‌ها از لحاظ ساختمان و مکان کامل نیست و باید تقویت شود.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما، خانم نرگس باقری زمردی با حضور در برنامه گفتگوی ویژه خبری درباره بازارچه‌های مرزی غیر فعال افزود: مشکلات بازارچه‌ها به ساختار بازارچه‌ها مرتبط می‌شود.
وی با اشاره به اینکه در ۱۷ استان مرزی بازارچه مشترک مرزی داریم، ادامه داد: این بازارچه‌ها مستقل و گاهی با طرف مقابل به صورت اشتراکی ایجاد شدند.
خانم باقری زمردی گفت: زیرساخت‌ها دراین بازارچه‌ها کامل نیست و بر اساس قانون ساماندهی مبادلات مرزی ایجاد زیرساخت‌ها برعهده وزارت کشور است، همچنین ممکن است بازارچه‌ای که در آن سوی مرز وجود دارد برای طرف مقابل جذابیت مبادله نداشته باشد.
مدیرکل مقررات سازمان توسعه و تجارت اظهار داشت: تجهیز بازارچه‌ها از موضوعات مهمی است که باید اتفاق بیفتد، روابط تجاری با کشور‌های همسایه و ایجاد بستر‌های مناسب برای فعال سازی این بازارچه‌ها از الزامات فعال شد آن‌ها می‌باشد.
مدیرکل مقررات سازمان توسعه و تجارت در خصوص زیرساخت‌های لازم برای بازارچه‌های مرزی گفت: بازارچه‌ها یک منطقه محصوری هستند که گمرک در مبادی ورود و خروج آن مستقر است، بازارچه‌های مرزی نیازمند غرفه‌هایی هستند که شرایط توزین داشته باشند همچنین گمرک در آنجا مستقر باشد و غرفه بندی داشته باشد.
وی با بیان اینکه در حال حاضر زیر ساخت‌ها ضعیف هستند افزود: خیلی از زیرساخت‌ها از لحاظ ساختمان و مکانی کامل نیست و باید تقویت شوند، یکی از راه‌های تقویت زیرساخت‌ها این است که در حال حاضر در آمد‌های بازارچه‌های مرزی به خزانه دولت واریز می‌شود که باید این در آمد‌ها به صورت اختصاصی در قانون بودجه برای تقویت زیرساخت‌ها استفاده شود، الان درآمد‌ها بعد از اینکه به حساب خزانه دولت واریز می‌شود در بودجه عمرانی استان دیده می‌شود و استاندار صرف تقویت زیرساخت‌ها می‌کند.
مدیرکل مقررات سازمان توسعه و تجارت ادامه داد: در خواست بازارچه‌های مرزی این است که درآمد‌ها به صورت ردیف بودجه اختصاصی به خودشان تخصیص یابد.
خانم باقری زمردی گفت: بازارچه‌های مشترک مرزی به دو صورت مستقل و یا با تفاهم نامه ایجاد می‌شوند بنابراین در قانون ساماندهی مبادلات مرزی می‌توانیم بازارچه‌های مستقل داشته باشیم.
وی با اشاره به اینکه بازارچه‌هایی در کشور داریم که یکطرفه ایجاد شدند ادامه داد: نمونه این بازارچه‌ها در استان سیستان و بلوچستان وجود دارد که در حال فعالیت هستند حتی فعالیت صادراتی هم دارند.
مدیرکل مقررات سازمان توسعه و تجارت در پاسخ به این پرسش که آیا از وزارت کشور برای فراهم شدن زیرساخت‌های بازارچه‌های مرزی پیگیری صورت گرفته است افزود: راه حل این موضوع را، صرف درآمد‌های بازارچه برای تقویت زیرساخت‌ها می‌دانیم.
خانم باقری زمردی گفت: واردات مرز نشینان در قالب فهرستی است که از طریق وزارت صمت اعلام شده و در کارگروه ساماندهی مبادلات مرزی تصمیم گیری می‌شود و خارج از این لیست، مرز نشینان امکان واردات ندارند ضمن اینکه در همین لیست مرزنشینان می‌توانند برای اقلام غذایی خودشان تا صددرصد تخفیف حقوق ورودی بگیرند و برای کالا‌های غیر از مواد غذایی شان تا ۵۰ درصد این تخفیف را داشته باشند.
وی تصریح کرد: صادرات بازارچه‌های مرزی همانند صادراتی است که توسط یک بازرگان در داخل کشور انجام می‌شود و توسط مرزنشینان و پیله وران در بازارچه‌های مرزی صورت می‌گیرد.
مدیرکل مقررات سازمان توسعه و تجارت در پاسخ به این پرسش که آیا فاصله اندک مرز رسمی و بازارچه به عنوان یک چالش است؟ افزود: یکی از دلایل این موضوع، زیرساخت‌ها همچنین نبود دستگاه ایکس ری در بازارچه‌های مرزی می‌باشد، چون در گمرکات دستگاه ایکس ری داریم بنابراین زمانی که بازارچه‌ها از مرز‌های رسمی دور باشند این امکان را ندارند.
خانم باقری زمردی اظهار داشت: فعال بودن بازارچه در کنار مرز رسمی نشان دهنده این است که زیرساخت برای مبادله مهم است.
وی درباره مشکلات بازارچه‌های مرزی در استان آذربایجان غربی گفت: بازارچه‌های این استان در حال حاضر بر اساس آمار رسمی گمرکات جزو بازارچه‌هایی بودند که در زمینه واردات فعالیت داشتند البته در زمینه صادرات فعالیتی نداشتند.
مدیرکل مقررات سازمان توسعه و تجارت درباره وجود مشکلات مدیریتی در بازارچه‌های مرزی استان آذربایجان غربی هم افزود: این مشکلات ممکن است زیرساختی یا سهمیه باشد که بر اساس قانون ساماندهی مبادلات مرزی برای آن‌ها سهمیه تعیین می‌شود که سه درصد واردات کل کشور بر اساس مأخذ سال گذشته در این مناطق در نظر گرفته شده است.
خانم باقری زمردی اظهار داشت: احتمالا یکی از مشکلاتی که موجب شد صادرات در این مناطق دچار اشکال شود موضوع رفع تعهد باشد البته استان آذربایجان غربی بر اساس آمار رسمی گمرک صادراتی نداشته است.
وی درباره برنامه ریزی برای بازارچه‌های غیر فعال هم افزود: جلسات متعددی با وزارت کشور برای توسعه زیرساخت‌های بازارچه‌های مشترک داریم، یکی از راه‌های تقویت این بازارچه ها، استفاده از درآمد بازارچه‌ها برای خودشان است همچنین روابط خارجی که با کشور‌های همسایه داریم و در حال توسعه می‌باشد که منجر می‌شود مبادلات تجاری از طریق بازارچه‌ها رونق بگیرد.
آقای روح الله لطیفی سخنگوی گمرک در ارتباط تصویری با برنامه گفتگوی ویژه خبری درباره ارزیابی بازارچه‌های فعال و چالش‌های این بازارچه‌ها افزود: در حال حاضر بیشتر بازارچه‌های فعال به مرز‌های رسمی متصل هستند و آماری که در حوزه تجارت مرزنشینی وجود دارد نشان می‌دهد که فقط دو دهم درصد کل تجارت کشور ما با بازارچه‌ها می‌باشد که این شایسته مرزنشینان و سیاست‌های از قبل طراحی شده نیست.
وی ادامه داد: اگر قرار باشد مرز رسمی و بازارچه در کنار هم قرار گیرد و همان فرایند مرز رسمی در بازارچه‌های مرزی در موضوع صادرات و واردات اتفاق بیفتد و نگاهی که نسبت به بازارچه‌های مرزی در ذهن مردم وجود دارد که بر این اساس تعاملی بین عده‌ای از مرزنشینان کشور خودمان با مرزنشینان کشور طرف مقابل همچنین فروش کالا‌های مرزی باشد اصلا چنین اتفاقی نیفتاده است.
آقای لطیفی گفت: تقریبا همه بازارچه‌های مرزی که فعال هستند در کنار مرز رسمی هستند و تقریبا همه بازارچه‌های غیر فعال یا نیمه فعال با مرز رسمی فاصله دارند یا مرز رسمی به اندازه‌ای فعالیت ندارد که نیاز به فعال شدن بازارچه مرزی باشد بنابراین باید یک طرح نو برای این موضوع داشته باشیم.
وی اظهار داشت: اگر هر مرز نشین توان تبادل کالا در مرز با مرز نشینان کشور مقابل را در یک نقطه محصور با یکسری دستورالعمل‌ها داشته باشد قطعا بسیاری از بازارچه‌های مرزی ما امکان رونق خواهند داشت حتی خود مرزنشینان می‌توانند در توسعه بازارچه مرزی کمک کنند، ولی الان به این دلیل که فقط فرآیند تجاری که در برخی بازارچه ها، حوزه واردات و صادرات را دنبال می‌کنند افراد دیگر اجاره و استفاده می‌کنند و عملا نفعی که باید مرزنشینان ببرند متاسفانه دیگران می‌برند.
سخنگوی گمرک درباره چالش‌های بازار چه‌های مرزی گفت: در استان آذربایجان غربی در دو بازارچه مرزی پیرانشهر و سردشت صادرات و واردات داریم و تعیین سهمیه در چارچوب ستاد ساماندهی مبادلات مرزی می‌باشد و از حیطه اختیارات گمرک خارج می‌باشد.
وی تصریح کرد: گمرک در بازارچه‌های مرزی و مرز رسمی مستقر می‌باشد که این شرایط حتی در کانکس و شرایط سخت آب و هوایی صورت می‌گیرد.
آقای لطیفی افزود: در بازارچه مرزی به دلیل اینکه لاین قرمز هستند باید حتما در گمرکات دیگر اظهار شوند و در مرز‌های رسمی استقرار ایکس ری و توزین داریم.
سخنگوی گمرک ادامه داد: کشور ما در مسیر مکانیزاسیون گمرک است و بخشی از گمرکات ما در مسیر توسعه هستند و بخشی هنوز مستقر نشده است که در برنامه‌های دولت سیزدهم و گمرک می‌باشد، در حال حاضر حدود ۳۰ ایکس ری در حال افزوده شدن به گمرکات کشور است بنابراین هر کدام از گمرکاتی که فعالیت بیشتری داشته باشند در اولویت خواهند بود.
وی گفت: فعال سازی و فراهم شدن زیرساخت‌ها طبق قانون بر عهده وزارت کشور است و امیدواریم در استانداری‌ها و وزارت کشور نگاه ویژه‌ای به بازارچه‌های مرزی داشته باشند.
آقای خلیل حیدری ناظر گمرکات استان کردستان در ارتباط تصویری با برنامه گفتگوی ویژه خبری درباره تعداد بازارچه‌های مرزی استان کردستان افزود: در استان کردستان دو مرز رسمی و سه بازارچه داریم که یکی از بازارچه‌ها در مرز رسمی ادغام شده است.
وی با اشاره به اینکه بازارچه سیف سقز در استان کردستان غیر فعال می‌باشد افزود: به دلیل اینکه زیرساخت‌ها در آنجا مهیا نشد فعالیتی در این بازارچه انجام نمی‌شود.
آقای حیدری در پاسخ به این پرسش که آیا برنامه‌ای برای راه اندازی بازارچه‌های مرزی تعطیل دارید؟ گفت: در سفر اخیر رئیس جمهور به استان کردستان مصوب شد بازارچه تعطیل، فعال شود البته دو بازارچه دیگر که از مرز جدا هستند فعال می‌باشند و فقط واردات توسط مرز نشینان دارد و بازارچه‌ای که با مرز رسمی ادغام شده هم فعال است.
ناظر گمرکات استان کردستان درباره زمان عملیاتی شدن برنامه‌ها برای فعال شدن بازارچه‌های مرزی افزود: به محض اینکه دولت برنامه جدید در خصوص فعالیت بازارچه‌ها را مصوب کند مرز سیف سیدان بند را فعال می‌کنیم، ولی سه بازارچه دیگر همچنان فعال هستند که به صورت مستمر کالا در این بازارچه‌ها ترخیص می‌شود.
وی گفت: در سه بازارچه مرزی استان، میزان واردات در سه ماهه ابتدایی سال حدود ۱۵ میلیون دلار بوده است که ۲۱ میلیارد تومان هم تخفیف قائل شدیم که این مبلغ بین ۳۰ هزار نفر مرز نشین هر نفر ۷۰۰ هزار تومان کمک شده است.
آقای حیدری درباره چالش‌های جدی بازارچه‌های مرزی فعال هم افزود: زیرساخت‌ها به اندازه نیاز وجود ندارد.
وی با اشاره به اینکه در بازارچه‌ها رویه گمرکی فعال است افزود: آنچه که در اذهان عمومی وجود دارد مبنی بر اینکه بازارچه‌ها برای خرید مردم هستند در هیچکدام از بازارچه‌های مرزی غربی صورت نمی‌گیرد، چون در بازارچه‌ها به شکل تجاری، کالا‌ها صادرات و واردات می‌شوند.
آقای سید سلمان ذاکر نماینده مجلس شورای اسلامی در ارتباط تلفنی با برنامه گفتگوی ویژه خبری درباره تعداد بازارچه‌های مرزی استان آذربایجان غربی افزود: در استان آذربایجان غربی ۹ گمرک داریم که ۶ گمرک دارای بازارچه مرزی بوده است که متاسفانه این ۶ بازارچه تعطیل هستند.
وی درباره مشکل اصلی بازارچه‌های غیر فعال هم گفت: مسئولان گمرک کشور بیشتر تمرکز مدیریت در این بازارچه ها، ساماندهی بازارچه‌های مرزی همچنین حق و حقوق گمرکی را مطرح می‌کنند.
آقای ذاکر ادامه داد: بر اساس مصوبه دولت در سال ۹۶ مبنی بر ادغام بازارچه ها، این بازارچه‌ها تعطیل شدند.
نماینده مجلس شورای اسلامی گفت: دولت به دلیل نفع خود این مصوبه را تصویب کرد و مردم مناطق مرزی که کار پیله وری داشتند فعال نیستند.
وی ادامه داد: بازارچه‌های مرزی ایجاد شدند، ولی الان حمایت و مدیریت نمی‌شود و این دو عامل موجب تعطیلی شده است.
آقای ذاکر ادامه داد: در حال حاضر نرخ بیکاری در استان آذربایجان غربی نگران کننده است همچنین مشکلات دیگر استان مانند خشک شدن دریاچه ارومیه مي باشد که وزرا باید توجه بیشتری داشته باشند.
نماینده مجلس شورای اسلامی گفت: مردم نمی‌خواهند زیر ساخت‌هایی مانند ایکس ری در بازارچه‌ها متمرکز شود، در گذشته حدود ۱۰ گلوگاه داشتیم که راه اندازی نکردند و موجب تعطیلی آن‌ها شده است.
وی از مسئولان گمرک کشور در خواست کرد که حق و حقوق مرزنشینان را از طریق بازارچه‌های مرزی در نظر بگیرند، چون این بازارچه‌ها در ایام تحریم می‌توانستند کمک دولت باشند بنابراین لازم است مشوق‌هایی برای جلوگیری از مهاجرت ساکنان مرزی دیده شود.
آقای ذاکر ادامه داد: حاشیه نشینی در استان آذربایجان غربی بسیار زیاد است که یکی از دلایل آن عدم رسیدگی به مرز نشینان است، چون کار مرزنشینی فعالیت اقتصادی است و این‌ها می‌توانستند تا ۵۰ هزار دلار فعالیت مرزی داشته باشند.