دیارعلویان سوگوار شهادت پنجمین گوهر آسمان امامت است.
به گزارش خبرگزاری صداوسیمای مرکز مازندران، خورشید مدینه، هفتمین روز ذی الحجه درتربت بقیع آرام گرفت وشهادت مظلومانه پنجمین ستاره فروزان آسمان امامت، شکافنده علوم، محمد بن علی بن حسین بن علی (ع) امام محمد باقر (ع) در تاریخ شیعه رقم خورد.
شناسنامه ولادت امام محمد باقر (ع)
محمد بن علی بن حسین بن علی بن ابی طالب مشهور به محمد باقر (ع) پنجمین امام شیعیان جهان اسلام است. مشهور‌ترین لقب آن حضرت باقر یا باقرالعلوم است. بدین جهت که؛ دریاى دانش را شکافت و اسرار علوم را آشکارا ساخت. القاب دیگرى مانند شاکر و صابر و هادى نیز براى آن حضرت ذکر کرده اند که هریک بازگوینده صفتى از صفات آن امام بزرگوار بوده است.
امام باقر (ع)، در سال ۵۷ هجری در شهر مدینه، دیده به جهان گشود. درباره روز ولادت ایشان بین تاریخ نویسان اختلاف نظر وجود دارد؛ برخی آن را اول ماه رجب و برخی سوم ماه صفر می‌دانند.
کنیه امام، ابوجعفر بود. پدرش حضرت سیدالساجدین، امام زین العابدین ومادرش فاطمه دختر امام حسن مجتبى (ع) است، بنابراین نسبت آن حضرت از سوى پدر به امام حسین (ع) و از طرف مادر به سبط اکبر حضرت امام حسن (ع) می‌رسید.
دوران زندگی و سیره سیاسی امام محمد باقر (ع)
در دوران امام باقر علیه السلام، حاکمان اموی به دلیل تعارضات داخلی از نهضت عظیم علمی آن حضرت غافل بودند، ولی این به معنای در امان بودن آن امام نیست؛ بلکه حجم وسیعی از روایات گویای اوضاع خشونت آمیز آن دوره، و ظلم و تجاوز حاکمان وقت نسبت به دین، مسلمانان و امام آنان است، به گونه‌ای که امام علیه السلام بار‌ها تقیه می‌کرد و سرانجام نیز بر سر تعارضات مبنایی با نظام خلافت ظالمانه، توسط هشام به شهادت رسید.
میزان اهتمام حضرت باقر علیه السلام به تقیه چنان بود که می‌فرمود: «التقیة من دینی و دین آبائی و لا ایمان لمن لا تقیة له: تقیه از دین من و دین پدران من است؛ و کسی که تقیه ندارد، ایمان ندارد.» این امر به دلایل متعددی مانند: حفظ جان نیرو‌های خودی، حفظ توان اقتصادی خودیها، اجرای برنامه‌های مهم تر، حفظ ارزش‌ها و ... صورت می‌گرفت و امام با رعایت این اصل، حرکت سری خود در تداوم وظیفه امامت را طی می‌کرد.
سیره علمی و فرهنگی امام محمد باقر علیه السلام
امام باقر (ع) در دوران امامت خویش، با وجود شرایط نامساعدی که بر عرصه فرهنگ اسلامی سایه افکنده بود، با تلاشی جدّی و گسترده نهضتی بزرگ را در زمینه علم و پیشرفت‌های آن طراحی کرد. تا جایی که این جنبش دامنه دار به بنیان گذاری و تأسیس یک دانشگاه بزرگ و برجسته اسلامی انجامید که پویایی و عظمت آن در دوران امام صادق (ع)، به اوج خود رسید.
امام با برقراری حوزه درس، با کج اندیشی ها، زدودن چالش‌های علمی، تحکیم مبانی معارف و اصول ناب اسلامی با تکیه بر آیات رهنمون گر قرآن مبارزه کرد و تمام ابواب فقهی و اعتقادی را از دیدگاه قرآن بررسی کرد و به پرورش دانشمندان و فرهیختگان عصر خود و جنبش بزرگ علمی کمر بست؛ به گونه‌ای که دانشمندی، چون «جابر بن یزید جعفی» هر گاه می‌خواست سخنی در باب علم به میان آورد ـ با آن توشه‌ای که از دانش داشت ـ می‌گفت: «جانشین خدا و میراث دار دانش پیامبران محمد بن علی (ع) برایم این گونه گفت» و به دلیل ناچیز دیدن موقعیت علمی خود در برابر جایگاه امام، از خود نظری به میان نمی‌آورد.
هر چند امام عائله زیاد و زندگی ساده‌ای داشت، ولی بین مردم به بخشندگی و کرامت مشهور بود. همواره به نیازمند و بی نیاز بخشش می‌کرد و این رفتار را مایه خرسندی خویش قرار داده بود. در بخشش ها، همیشه شأن و مرتبه افراد را در نظر می‌گرفت به اندازه‌ای که نه موجب اسراف و زیاده روی و نه سبب تحقیر و پایین آمدن شأن آنان شود.
امام از شاد کردن دیگران خشنود می‌شد و از زبان جد بزرگوارش رسول اکرم (ص) این روایت را برای مردم می‌خواند که هر کس مؤمنی را شاد کند، مرا شاد کرده و هر کس مرا شاد کند، خدای را خشنود ساخته است.
دوران امامت باقرالعلوم (ع)
امام محمد باقر (ع) در واقعه جانگداز کربلا همراه پدر و در کنار جدش امام حسین (ع) کودکی بود که چهارمین بهار زندگی اش را آغاز کرده بود. آن بزرگوار بعد از شهادت پدرش حضرت امام سجاد (ع) در سال ۹۵ ه. ق کشتی هدایت امت اسلامی را در میان دریای متلاطم حوادث، رهبری کرد و به مدت ۱۹ سال امامت را عهده دار بود. این مدت از امامت، امام محمد باقر (ع) همزمان بود با حکومت پنج تن از خلفای بنی امیه به نام‌های ولید بن عبد الملک، سیلیمان بن عبد الملک، عمر بن عبد العزیز، یزید بن عبد الملک و هشمام بن عبد الملک.
شهادت امام باقر (ع)
سرانجام در روز هفتم ماه ذی الحجّه سال ۱۱۴ ه. ق در سن ۵۷ سالگی مسموم شد، در مدینه به شهادت رسید (برخی مورخان، هشام بن عبد الملک وبرخی ابراهیم بن ولید را عامل شهادت این گوهر فروزان آسمان امامت وولایت دانسته اند) و در قبرستان بقیع - کنارپدر بزرگوارش - به خاک سپرده شد.