شناسایی حداقل ۲۰۰ بیماری قابل انتقال بین انسان و حیوان

به گزارش خبرگزاري صداوسيما، اميري رییس گروه مدیریت بیماری‌های قابل انتقال بین انسان و حیوان وزارت بهداشت گفت: کنترل بیماری ‌های زئونوز زمانی امکان پذیر است که هماهنگی کامل بین سلامت انسان، محیط زیست، دام‌ها و حیوانات حیات وحش شکل گیرد.

 بهزاد امیری، در نشست خبری به مناسبت هفته ملی بیماری های زئونوز (بیماری های قابل انتقال بین حیوان و انسان)،خاطرنشان کرد: ششم جولای مصادف با 15 تیرماه روز جهانی بیماری ‌های قابل انتقال بین انسان و حیوان نامگذاری شده و علت نامگذاری این روز، به اقدامات دانشمند فرانسوی لویی پاستور در این رابطه بازمی ‌گردد که اولین بار توانست واکسن هاری را به طور موفق در سال ۱۸۸۵ کشف کند. تا پیش از آن هر فردی که توسط حیوان هار گزیده می‌ شد، محکوم به مرگ بود تا اینکه این واکسن کشف شد.

 

وی درخصوص اهمیت بیماری های زئونوز گفت: بیماری ‌های زئونوز، بیماری های عفونی قابل انتقال بین انسان و حیوان هستند که عوامل باکتریایی، قارچی، انگلی و ویروسی می ‌تواند عامل این بیماری ها باشد.

 دکتر اميري افزود: حداقل ۲۰۰ بیماری زئونوز(بیماری های مشترک بین انسان و حیوانات) در جهان شناسایی شده است که ۶۱ درصد بیماری‌ های عفونی جهان و ۷۵ درصد بیماری‌ های بازپدید و نوپدید از بیماری‌ های زئونوز هستند‌. از هر ۵ بیماری عفونی جدیدی که شناسایی می‌ شوند، ۳ مورد منشا زئونوز دارند و ۸۰ درصد عوامل بیولوژیکی که برای سلاح‌های بیوتروریستی استفاده می‌شود منشا زئونوز دارند. مخازن و ناقلین متعددی می ‌تواند سبب بروز بیماری‌ های زئونوز شود که توانایی ایجاد همه‌ گیری ‌های گسترده مانند همه گیری کووید۱۹ را دارند.

 

رییس گروه مدیریت بیماری ‌های قابل انتقال بین انسان و حیوان وزارت بهداشت خاطرنشان کرد: برخی بیماری ‌ها در صورت ابتلا، مرگ ۱۰۰ درصدی دارد مانند هاری؛ اگر هاری در فردی بروز کند درمانی ندارد و او جانش را از دست می ‌دهد. مشکل بعدی لطمات اقتصادی این بیماری ها بر صنایع به ویژه صنایع دامی است. بیماری تب مالت می ‌تواند در تولید گوشت و فرآورده لبنی تاثیر منفی داشته باشد و این در حالی است که برخی از این بیماری ‌ها مانند تب کریمه کنگو هنوز واکسنی ندارند.

 

وی ضمن تاکید بر لزوم اطلاع رسانی درخصوص بیماری‌ های زئونوز، تصریح کرد: از چند سال قبل اصطلاح «سلامت یکپارچه» به عنوان یک رویکرد در بحث کنترل و پیشگیری زئونوز مطرح شده است به شکلی که در این رابطه همکاری مشترکی بین سازمان بهداشت جهانی، سازمان جهانی سلامت حیوانات و سازمان‌های کنترل کننده بیماری ایجاد شد و مرکزی را در زمینه رصد و شناسایی بیماری‌های تهدید کننده سلامت عمومی تشکیل دادند. کنترل بیماری ‌های زئونوز زمانی امکان پذیر است که هماهنگی کامل بین سلامت انسان، محیط زیست، دام‌ ها و حیوانات حیات وحش شکل گیرد. سلامت انسان در گرو سلامت حیوانات اهلی و وحشی و محیط زیست است و در این راستا باید اقدامات پیشگیری را به شکل یکپارچه انجام دهیم.

 

دکتر امیری درباره بیماری‌ های شایع قابل انتقال بین انسان و حیوان در ایران که در پوشش نظام مراقبت قرار دارند، بیان کرد: یکی از معضلات ما بیماری هاری و حیوان گزیدگی است. هر ساله با افزایش موارد حیوان گزیدگی در کشور مواجه هستیم. در سال گذشته بالغ بر ۲۶۰ هزار مورد حیوان گزیدگی در کشور ثبت شده که عمده آنها گزیدگی توسط سگ‌ های بدون صاحب بوده است.

 

وی افزود: نگرانی ما در این رابطه دلایل متعددی دارد، گاهی جراحت به حدی شدید است که شدت جراحت و خونریزی سبب مرگ شده است. هاری یک بیماری ویروسی است که از طریق بزاق آلوده حیوان هار هنگام گزش سبب درگیری سیستم اعصاب مرکزی انسان می ‌شود و اگر درگیری ایجاد شود، بیماری هاری مستقر شده و دیگر فرد درگیر بیماری محکوم به مرگ است‌. بالغ بر ۷۰۰ مرکز درمان و پیشگیری از بیماری هاری در کشور ایجاد کرده ایم که خدمات شبانه روزی دارند. شست و شو و ضدعفونی کردن زخم، واکسیناسیون و تزریق سرم ضد هاری از خدمات این مراکز است.

 

دکتر امیری تاکید کرد: اگر کسی که توسط حیوان هار دچار گزش شده باشد، به موقع به مرکز درمانی مراجعه کرده و تحت درمان قرار گیرد، در ۹۹ درصد موارد از بروز بیماری هاری در او پیشگیری می ‌شود. مشکل ما این است که تعدادی از افراد دچار حیوان گزیدگی به علت عدم توجه به این امر یا به مراکز درمانی مراجعه نمی ‌کنند یا دیر مراجعه می ‌کنند و یا تعداد دفعات مناسب برای دریافت واکسن (۳ نوبت) را رعایت نمی کنند و دچار بیماری هاری می ‌شوند. سال قبل ۱۶ نفر در ایران به علت ابتلا به هاری فوت کردند که عمده‌ آنها برای دریافت خدمات به ما مراجعه نکرده بودند.

 

رییس گروه مدیریت بیماری‌ های قابل انتقال بین انسان و حیوان وزارت بهداشت افزود: کلیه خدماتی که در واحدهای ما ارائه می‌ شود، رایگان است، علیرغم اینکه این خدمات گران است؛ به عنوان مثال، به ازای هر ویال واکسن هاری بین ۵ تا ۷ یورو هزینه می‌ شود و به ازای هر ویال سرم ضدهاری ۵۶ یورو هزینه می ‌شود. کل خدمات در این رابطه رایگان است و در ارائه خدمات، تفاوتی بین ایرانیان و اتباع مجاز یا غیرمجاز قائل نمی ‌شویم.

 

وی گفت: تقاضا داریم مردم در صورت حیوان گزیدگی حتما به مراکز بهداشتی مراجعه کنند. ما موظف به ارائه خدمت به همه هستیم. در بحث هاری تاکید ما تزریق سه دوره واکسن مربوطه است و توصیه می ‌کنیم اصلا زمان تزریق واکسن را به تعویق نیندازند.

 

دکتر امیری درخصوص بیماری تب مالت،گفت: در سال گذشته ۲۰ هزار و ۴۹۰ مورد بیماری تب مالت در کشور شناسایی کردیم. این بیماری انتقال انسان به انسان ندارد و یا بسیار نادر است و اگر بتوانیم تب مالت را در حیوان کنترل کنیم در انسان هم پدیدار نمی ‌شود. ۹۹ درصد انتقال بیماری از دام آلوده به انسان است که راه شایع انتقال آن مصرف فرآورده های لبنی است. همچنین تماس با ترشحات آلوده دام هنگام ذبح و راه سوم نیز از طریق تنفس افشانه ‌های ترشحات آلوده است.

 

رییس گروه مدیریت بیماری‌ های قابل انتقال بین انسان و حیوان وزارت بهداشت افزود: بیماری مهم بعدی در ایران، سالک است. سال قبل ۱۶ هزار و ۳۰۷ مورد مبتلا به سالک در ایران شناسایی کردیم. سالک بیماری انگلی است که از طریق گزش پشه خاکی رخ می‌ دهد. در سالک نوع روستایی که مخزن جوندگان صحرایی هستند، پشه ماده هنگام خون خواری انگل را به خود منتقل کرده و اگر انسانی را مورد گزش قرار دهد در آن محل گزش انگل وارد بدن انسان می‌ شود که ایجاد زخم مزمن می ‌کند. در ۱۹ استان کشور این بیماری بومی است و کنترل دشواری دارد، زیرا میزبان آن در طبیعت زیاد است. خصوصا در استان‌ هایی با شیوع بالا مثل اصفهان، خراسان و گلستان.

 

وی افزود: درمورد بیماری کیست هیداتیو، سال قبل ۴۱۳ مورد شناسایی شده است. البته اعتقاد داریم احتمالا موارد بیش از این بوده است، زیرا یا بیمار علائم خاصی نداشته و یا به ما مراجعه نکرده است. در زمینه بیماری تب شالیکاران در سال قبل ۲۵۱ مورد ثبت و شناسایی کردیم. درمورد بیماری سیاه زخم نیز ۱۰۷ مورد ثبت و شناسایی شده است.

 

دکتر امیری درخصوص عقرب زدگی و مارزدگی نیز گفت: این موارد شامل زئونوز نیستند، این بیماری‌ ها هم توسط اداره ما رصد و بررسی می شوند. سال قبل ۴۲ هزار و ۳۶۵ عقرب گزیدگی و هشت فوت و  ۶۲۴۸ مورد مار گزیدگی و ۹ فوتی ناشی از آن در کشور داشته ‌ایم. اکنون در موسسه سرم و واکسن سازی رازی سرم های مختص عقرب زدگی و مارزدگی تولید می ‌شود و ایران در این زمینه در منطقه افتخار آفرین است. خدمات این بخش هم رایگان ارائه می‌ شود.

 

وی خاطرنشان کرد: بیماری‌ های زئونوز از چند طریق به انسان منتقل می ‌شود. انتقال از طریق تماس مستقیم با حیوان آلوده، از طریق خوردن و آشامیدن مواد غذایی یا نوشیدنی ‌هایی است که توسط عوامل بیماری‌ زا آلوده شده اند، انتقال از طریق یک واسط یا پشه مانند سالک و راه دیگر، انتقال تنفسی است. در بحث پیشگیری باید دانست که تمام راه‌ های انتقال بیماری را تحت کنترل قرار دهیم‌. کودکان زیر ۵ سال، سالمندان، مادران باردار و مبتلایان به ضعف سیستم ایمنی می ‌تواند به شدت در برابر این بیماری ‌ها حساس باشند.

 

وی با بیان اینکه عوامل بیماری‌ زا یا در دام ایجاد علائم نکرده یا علائم بالینی آشکار ندارد به همین دلیل مردم استنباط می ‌کنند اگر دام بیمارعلائم نداشته باشد پس حتما سالم است، درخصوص تب کریمه کنگو، گفت: در منطقه ما تب کریمه کنگو شایع است، این بیماری ویروسی است که امسال شاهد افزایش آمار ابتلا به آن هستیم‌. امسال تا اول خرداد ۲۲۲ مورد ابتلا به تب کریمه کنگو در عراق گزارش شده است. در ایران هم علیرغم اینکه سال قبل ۱۳ ابتلا و یک فوتی ناشی از این بیماری داشتیم، امسال تاکنون ۴۵ مورد ابتلا به تب کریمه کنگو گزارش شده است و ۳ نفر نیز جان باختند.

 

رییس گروه مدیریت بیماری‌های قابل انتقال بین انسان و حیوان وزارت بهداشت با اشاره به فرارسیدن عید قربان، ضمن تاکید بر تهیه دام از مراکز مورد تایید سازمان دامپزشکی، گفت: دام همچنین باید به صورت بهداشتی ذبح شود. توصیه ما این است که دام را در همان مراکز ذبح کنند تا در صورت مشاهده هرگونه علائم بیماری در دام، به کارشناسان سازمان دامپزشکی که در مراکز حضور دارند، اطلاع داده شود. مردم از خرید دام از مراکز غیر معتبر و جاده و کنار خیابان ها خودداری کنند، زیرا تحت نظارت سازمان دامپزشکی نیستند؛ گوشت دام حتما به مدت 24 ساعت در یخچال نگهداری شده و بعد مصرف شود. گوشت دام باید به صورت کامل مغز پخت شود.