انفجار غولآسای آتشفشان زیردریایی تونگا در اقیانوس آرام چنان شدتی داشت که امواج آن در جو و سراسر زمین احساس شد.
به گزارش خبرگزاری صداوسیما، حالا دانشمندان در یک مطالعه جدید نشان دادهاند که این امواج سریعترین امواج جوی تاریخ بوده و با سرعت ۱۱۵۸ کیلومتر بر ساعت حرکت کردهاست.
«کوروین رایت»، نویسنده ارشد این مقاله که در مجله Nature منتشر شده است، در بیانیهای میگوید: «این فوران یک انفجار واقعا عظیم و از نظر شواهدی که تاکنون در تاریخ ثبت شده، منحصر به فرد بوده است.» او مدعی است که امواج به وجود آمده از فوران این آتشفشان با سرعتی بیبدیل و تقریبا نزدیک به حد نظری سرعت چنین امواجی، حرکت کردهاند.
این آتشفشان که با نام «هونگا تونگا-هونگا هاپای» یا به اختصار هونگا شناخته میشود، در ۶۵ کیلومتری شمال غرب پایتخت تونگا قرار دارد و یکی از مجموعه آتشفشانهای تونگا-کرمادک است. آتشفشان تونگا مقدار زیادی گاز و غبارهای دیگر را به مزوسفر جو زمین فرستاد. ارتفاع این دودها در بیشترین نقطه به ۵۸ کیلومتر رسید تا دانشمندان آن را به عنوان بزرگترین انفجار جوی تاریخ معرفی کنند.
فوران هونگا در ارتفاع بیش از ۱۰۰ کیلومتری زمین امواجی را به وجود آورد که موجب طوفانهایی با حداکثر سرعت ۴۵۰ کیلومتر بر ساعت شد. رایت و گروهش با استفاده از دادههای ماهوارهای و زمینی تایید کردهاند که این واقعه یکی از بزرگترین فورانهای تاریخ مدرن بوده است. آنها میگویند امواج جوی این آتشفشان حداقل 6 بار به دور زمین گردش کرد و به حداکثر سرعت ۳۲۰ متر بر ثانیه رسید.
رایت میگوید: «این فوران یک تجربه طبیعی شگفتآور بود. دادههایی که در این باره به دست آوردیم به درک ما از اتمسفر میافزاید و کمک میکند تا مدلهای هواشناسی و اقلیمی خود را بهبود ببخشیم.»
سامانه های نظارتی مختلفی از زمین و آسمان موفق به ثبت این انفجار شدند. یکی از گروههای تحقیقاتی گفته بود که این فوران مشابه فوران سال ۱۸۸۳ در اندونزی بود که یکی از مخربترین فورانهای تاریخ بشریت به حساب میآید.