معاون نوآوری صندوق نوآوری و شکوفایی اعلام کرد: تامین مالی احیای چاه‌های مرده و غیر فعال نفتی با همکاری شرکت‌های دانش‌بنیان بر عهده این صندوق است، ما در این طرح‌ها مشارکت داریم.
این طرح ناظر بر یکی از سیاست‌های کلان شرکت ملی نفت در جهت جلوگیری از هدر رفت منابع ملی و احیای ظرفیت‌های خاموش‌مانده است. بر این اساس شرکت ملی نفت ایران مسئله احیای ۷۵۰ حلقه چاه کم‌بازده کشور را مطرح کرده که با احیای آن‌ها پیش‌بینی می‌شود که مبلغی به اندازه ۱۵ درصد تولید ناخالص داخلی کشور به درآمد‌های ملی اضافه شود.
شرکت ملی نفت برای این کار دست یاری به سوی شرکت‌های دانش‌بنیان دراز کرده و نشستی که امروز در محل صندوق نوآوری برگزار شد در راستای تامین مالی این طرح و ارائه توضیحاتی درباره جزئیات آن بود.
در آغاز این رویداد دکتر سیاوش ملکی‌فر، معاون توسعه صندوق نوآوری و شکوفایی به تشریح توانمندی‌های شرکت‌های دانش‌بنیان و همچنین خدماتی که صندوق نوآوری به این شرکت‌ها ارائه می‌دهد پرداخت.
دکتر ملکی‌فر از این نکته یاد کرد که اکنون ۶ هزار و ۸۰۰ شرکت دانش‌بنیان فعال در حوزه‌های مختلف توانسته‌اند مرز یک میلیارد دلار درآمد صادراتی برای کشور را رد کنند و در بخش قابل توجهی از بازار‌های دنیا، شرکت‌های مشابه اروپایی و آمریکایی را پس بزنند.
معاون توسعه صندوق نوآوری و شکوفایی همچنین خبر داد که آمار سال گذشته نشان می‌دهد میزان درآمد شرکت‌های دانش‌بنیان تنها در سال ۱۴۰۰ به ۴۰۰ هزار میلیارد تومان رسیده است.
او پس از این بحث، به تشریح خدمات صندوق نوآوری به زیست‌بوم دانش‌بنیان پرداخت و گفت: شرکت‌های دانش‌بنیان فراموش نکنند که صندوق نوآوری صرفا نهادی برای اعطای تسهیلات به آن‌ها نیست بلکه با ۷۰ نوع خدمت در چهاردسته متفاوت، از ارائه تسهیلات گرفته تا توانمندسازی شرکت‌ها در اموری مثل صادرات در کنار آن‌هاست.
ملکی‌فر تصریح کرد: با اینکه امروز سرمایه این صندوق دو هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان است، اما تنها در سال ۱۴۰۰ توانسته با ابزار‌های تامین مالی نوآورانه میزان بسیار بالایی از خدمات مالی و غیرمالی را به شرکت‌های دانش‌بنیان ارائه دهد.
معاون توسعه صندوق نوآوری و شکوفایی در پایان سخنان خود به تصویب قانون جهش تولید دانش‌بنیان اشاره کرد و گفت: با تصویب این قانون منابع مالی جدیدی به زیست‌بوم دانش‌بنیان کشور تزریق خواهد شد. در این قانون حتی به بانک‌ها که اجازه سرمایه‌گذاری ندارند، اجازه داده شده تا در هم‌سرمایه‌گذاری در طرح‌های شرکت‌های دانش‌بنیان مشارکت کنند.
ملکی‌فر یادآور شد که براساس قانون مذکور شرکت‌های بزرگ با سرمایه‌گذاری مستقیم در طرح‌های شرکت‌های دانش‌بنیان از ۳۰ درصد از مالیات خود معاف خواهند شد که همین کار روند سرمایه‌گذاری‌های کلان بر طرح‌های دانش‌بنیان را با سرعت بسیار بیشتری همراه خواهد کرد.
شرکت نفت روند‌های دیوانسالارانه انعقاد قرارداد با شرکت‌های دانش‌بنیان را تسهیل می‌کند
در ادامه این نشست امیر مقیسه، معاون مدیریت سرمایه‌گذاری و کسب و کار شرکت ملی نفت، به توضیحاتی درباره جزئیات این طرح و روند فعالیت‌های شرکت‌های دانش‌بنیان پرداخت. او گفت: در مرحله اول حسب تاکیدی که مدیرعامل شرکت نفت داشته است، از میان چاه‌های کم‌بازده یا غیرفعال کشور ۷۵۰ حلقه چاه را که حداقل احتمال موفقیت احیای آن‌ها بالای ۵۰ درصد است، برگزیدیم و امیدوار هستیم با توجه به مدل کسب و کاری که بر این طرح سوار کردیم، موفقیت‌آمیز باشد.
مقیسه افزود: اهمیت این طرح علاوه بر افزایش تولید، دسترسی به فناوری است که در ادامه کار تولید نفت را از چاه‌هایی که به دلایل مختلف کم‌بازده شده‌اند، اقتصادی کند. فناوری که تولید می‌کنید اهمیتش این است که که بتوانیم از سرمایه‌گذاری که کردیم حداکثر بهره‌برداری را به نفع کشور داشته باشیم.
معاون مدیریت سرمایه‌گذاری و کسب و کار شرکت ملی نفت با اشاره به اینکه شرکت نفت سعی کرده روند‌های دیوانسالارانه انعقاد قرارداد با شرکت‌های دانش‌بنیان را تسهیل کند، بیان کرد: نظارت کارفرمایی طرح با پارک علم و فناوری صنعت نفت خواهد بود و پیش‌بینی ما این بوده است که تامین مالی مورد نیاز طرح توسط نهاد‌های تامین مالی فناوری از جمله صندوق نوآوری و شکوفایی و صندوق‌های پژوهش و فناوری صورت گیرد.
او افزود: با توجه به اینکه بسیاری از جوانان فناور طرح‌های پیشنهادی خود را به شرکت نفت ارائه داده و از طرفی تجربه اجرایی، مشخصا در فرایند‌های بالادستی صنعت نفت را ندارند، این امکان فراهم آمده است که شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور بتوانند فرایند‌های چاه‌پیمایی را با کمک شرکت‌های خدمات فنی چاه انجام دهند که این صرفا در همان بخشی است که ورود به چاه می‌خواهد انجام شود.
مقیسه ادامه داد: امروز مصوبه شورای اقتصاد درباره این طرح منتشر خواهد شد و براین اساس محوریت تامین مالی طرح به عهده صندوق نوآوری و شکوفایی گذاشته شده است.
معاون مدیریت سرمایه‌گذاری و کسب و کار شرکت ملی نفت پس از این به چهارچوب قراردادی این طرح با شرکت‌های دانش‌بنیان در اجرای طرح مذکور اشاره کرد و افزود: برای هر شرکتی که در قالب این طرح پیشنهاد فناورانه قابل قبول ارائه کند پنج حلقه چاه کم‌بازده اختصاص می‌دهیم. ترتیب واگذاری چاه‌ها نیز به این صورت است که در زمان عقد قرارداد پنج حلقه از چاه‌هایی را که بر اساس بررسی‌های کارشناسانه مطابقت بیشتری با طرح فناورانه یک شرکت خاص دارند، به آن شرکت اختصاص می‌دهیم.
او ادامه داد: از میان این پنج حلقه، شرکت دانش‌بنیان عملیات خود را بر روی اولین چاه از پنج چاه انجام می‌دهد؛ چنانچه این فرایند موفقیت‌آمیز بود، چهار حلقه چاه دیگر در اختیار شرکت دانش‌بنیان قرار می‌گیرد تا آن‌ها را هم احیا کند، اما اگر عملیات شرکت دانش‌بنیان در چاه اول شکست خورد، می‌تواند تقاضا دهد که شرکت نفت یک حلقه چاه دیگر از پنج چاه مذکور را اختصاص دهد که در طول شش ماه با اصلاح فناوری خود احیای چاه را ممکن سازد و قرارداد خود را ادامه دهد.
مقیسه درباره زمان‌بندی اجرای طرح نیز خبر داد که شرکت دانش‌بنیان از زمان عقد قرارداد با شرکت نفت حداکثر ۱۸ ماه فرصت دارد تا چاه را به بهره‌برداری برساند یا درباره عدم موفقیت پروژه گزارش دهد. بعد از این حداکثر زمانی که برای احیای هر پنج چاه تعریف شده، ۳۶ ماه پس از عقد قرارداد خواهد بود، اما اگر شرکت دانش‌بنیان در احیای چاه اول شکست بخورد و متقاضی سنجش فناوری خود بر چاه دوم باشد، حداکثر تا شش ماه فرصت دارد که تکلیف دومین چاه را روشن سازد و پس از این، در صورت موفقیت احیای چاه دوم به همان فرایند ۳۶ ماهه انتقال یابد.
معاون مدیریت سرمایه‌گذاری و کسب و کار شرکت ملی نفت افزود: پرداخت دستمزد در این طرح مثل قرارداد‌های قبلی نیست و با قرارداد‌های مرسوم شرکت ملی نفت تفاوت دارد. در این طرح شرکت‌های دانش‌بنیان یا فناور بعد از احیای موفقیت‌آمیز به تولید بازگشتن چاه به ازای هر بشکه نفت که چاه فزون بر دوره قبل از احیا تولید کند، در طول یک دوره ۳۰ ماهه عایدی خواهد داشت. به عبارت دیگر به اثربخشی فناوری شرکت نفت پرداختی خواهد داشت، این یعنی مجموع فرایند اجرا و بازپرداخت طرح به ۵ سال و نیم می‌رسد.
او ادامه داد: شرکت در طول مدت بازپرداخت مجددا می‌تواند دسترسی به چاه داشته باشد و اطلاعات تولید را بگیرد و بر اساس آن محاسبات مجددی انجام دهد. چنانچه شرکت دانش‌بنیان تاخیر داشته باشد دوره بازپرداخت کوتاه‌تر خواهد شد.
مقیسه تاکید کرد: به ازای هر بشکه نفتی که پس از احیا تولید شود به صورت دلار بر بشکه محاسبه خواهیم کرد و معادل ریالی را به شرکت دانش‌بنیان پرداخت می‌کنیم.
معاون مدیریت سرمایه‌گذاری و کسب و کار شرکت ملی نفت همچنین افزود: پرداخت دستمزد بر مبنای تعرفه و بابت بازپرداخت کلیه هزینه‌ها، حق فناوری و حق‌الزحمه شرکت فناور بوده و به غیر از آن هیچ پرداخت دیگری انجام نمی‌شود.
به گفته او، واحد‌های فناور مجاز به ثبت اختراع فناوری احیا خواهند بود، مشروط به آنکه حق بهره‌برداری شرکت ملی نفت ایران را به صورت رسمی در گواهی اختراع درج کنند.
مقیسه گفت: شرکت ملی نفت ایران با آغاز پرداخت دستمزد برای اولین چاه احیا شده، مجاز به بهره‌برداری از فناوری مربوطه به هر طریق از جمله برگزاری مناقصه خواهد بود.
معاون مدیریت سرمایه‌گذاری و کسب و کار شرکت ملی نفت با تأکید بر اینکه این سرمایه‌گذاری یک سرمایه‌گذاری جسورانه است، تصریح کرد: شرکت ملی نفت و پارک فناوری و نوآوری نفت مسئولیتی بابت پرداخت هزینه شرکت‌های دانش بنیان و فناور برعهده ندارد.
صندوق نوآوری فرایند‌های مشارکت دانش بنیان‌ها در طرح احیای چاه‌های کم بازده و غیرفعال را تسهیل کرده است
در این رویداد همچنین محمدحسین رضوانیان، مدیر ارزیابی سرمایه‌گذاری صندوق نوآوری و شکوفایی با تاکید بر اینکه بررسی روند‌های این پروژه دو سال به طول انجامیده است، گفت: ما در صندوق نوآوری شکوفایی ابزار‌هایی تعریف کرده‌ایم تا در کنار شرکت‌های دانش‌بنیان و سرمایه‌گذاران قرار گیریم و آن‌ها بتوانند این طرح را به صورت موفقیت‌آمیزی به سرانجام برسانند.
وی افزود: نقشی که ما در صندوق نوآوری برای خود متصوریم، نقشی محوری است که بتوانیم در تامین مالی این طرح بسترسازی و فرایند‌ها را تسهیل کنیم.
رضوانیان همچنین بیان کرد: صندوق نوآوی دو خط مشی دارد؛ اول اینکه خود ما به عنوان نهاد تامین‌گر به صورت مستقیم به این طرح ورود کنیم و دوم اینکه به‌طور غیر مستقیم مشارکت کنیم و زمینه‌ساز ورود سرمایه از دیگر بخش‌ها به شرکت‌های دانش بنیان باشیم.
مدیر ارزیابی سرمایه‌گذاری صندوق نوآوری و شکوفایی تاکید کرد: در نهایت ابزار‌های این تامین سرمایه را بر اساس خدمات صندوق ارائه کرده‌ایم و با توجه به اینکه کارویژه صندوق نوآوری و شکوفایی حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان است در این مسیر از انواع خدمات و ابزار‌های خود بهره می‌گیریم تا شرکت‌های دانش‌بنیان این طرح ملی را با موفقیت به پایان برسانند.
ابعاد اقتصادی احیای ۷۵۰ حلقه از چاه‌های نفتی کشور
در ادامه این رویداد نیز مسعود جعفری، مدیر صندوق پژوهش و فناوری صنعت نفت درباره ابعاد اقتصادی احیای ۷۵۰ حلقه از چاه‌های نفتی کشور سخن به میان آورد. او گفت: اگر بخواهیم چاهی را احیا کنیم باید بگوییم که موضوع مهم این است که چرا چاه بسته شده و در گام دوم بررسی کنیم که با چه روشی می‌توانیم آن را احیا کنیم؟
جعفری افزود: گران‌بهاترین کاری که شرکت‌ها می‌کنند تشخیص همین نکته است که راهکار درست احیای چاه متناسب با مشکل آن چیست و روند اجرایی نیز بر اساس همین تشخیص درست بنا خواهد شد.
مدیر صندوق پژوهش و فناوری صنعت نفت تاکید کرد: برآورد‌های ما در صندوق پژوهش و فناوری نشان می‌دهد که برخی از این چاه‌ها با چالش‌هایی نظیر تولید آب اضافی و مشکلات مربوط به دهانه چاه، از تولید افتاده‌اند.
او همچنین درباره چالش‌های دیگر این طرح بیان کرد: یکی دیگر از مسائل مهم ریسک‌های متوجه این طرح است. ریسک هم در این طرح، احتمال عدم موفقیت در برداشت نفت خام یا عدم تناسب میزان برداشت واقعی با میزان پیش‌بینی شده آن است.
جعفری پس از این اظهار کرد: در شرایطی بدبینانه اگر این طرح اجرا شود، می‌توانیم تولید ۱۲۵ هزار بشکه در سال از این چاه‌ها را پیش‌بینی کنیم. از سوی دیگر قیمت نفت خام در حوالی بشکه‌ای ۱۰۰ دلار خواهد ماند و ما باید با سرعت زیاد به سمت تولید نفت برویم و با استفاده از همه روش‌ها به این کار بپردازیم. درآمدی که احیای این چاه‌ها برای کشور ایجاد می‌کند چهار و نیم میلیارد دلار است و می‌تواند منابع بسیاری را به اندازه ۱۰ تا ۱۵ درصد درآمد ناخالص داخلی کشور اضافه کند.
در پایان این نشست نیز یک نشست تخصصی برگزار شد که طی آن مسئولان صندوق نوآوری و شکوفایی و شرکت ملی نفت به سوالات شرکت‌های دانش‌بنیان و سرمایه‌گذاران حاضر در جلسه پاسخ دادند.