تاریخچه آموزش و پرورش رسمی در البرز

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، مرکز البرز، رئیس بنیاد البرزشناسی گفت: قبل از آن آموزش‌های نزدیک و مشابه با آموزش مکتب خانه‌ای و عمدتا در مساجد، تکایا و همچنین در خانه‌های اعیان و اشراف برقرار بود.

رجبی افزود: شیوه‌ای که علاوه بر مکتبی به اسامی ملایم، ملاآخوند و ملایاجی نیز مشهور بوده، بنابراین تا پیش از تاسیس و بازگشایی مدارس دولتی در البرز، مردم به شیوه قدیم و معمول در سراسر کشور، فرزندان خود را برای سواد آموزی نزد اشخاصی که ملا می‌گفتند به مکتب خانه‌ها می‌فرستادند تا در آن جا سواد خواندن و نوشتن و به خصوص قرائت قرآن و علوم دینی را فرا گیرند.

او می‌گوید: این مراکز آموزشی بعد از اسلام، تقریبا در سراسر ایران رایج و از آن جاکه تاسیس و اداره آن به شکل ساده‌ای مقدور و راه اندازی مکتب خانه_ در شکل، برنامه و محتوا نیاز به تشریفات و آداب و مقررات خاصی نداشت، در سطح کشور گسترده شده بود.

رئیس بنیاد البرز شناسی گفت: در بسیاری از مناطق عمدتا روستایی اگر شخص با سوادی برای اداره و تدریس مکتب وجود نداشت به سادگی وباکمترین پیچیدگی از روستا‌های دارای شرایط اقدام به دعوت شخص با سواد می‌شد و در البرز این کار، دعوت از ملا عمدتا از روستا‌های طالقان صورت می‌گرفت.
به گفته رجبی کهن سالان البرز هنوز در خاطر ندارند که بسیاری از مکتب خانه‌های نقاط مختلف البرز توسط ملایان طالقانی که گاه با دعوت از آنان و گاه به صورت اختیاری و به عنوان یک جهاد آموزشی، به صورت داوطلبانه صورت می‌گرفت اداره می‌شد.

او گفت: مخارج مکتب خانه که معمولا در مدارس ویا در خانه‌ها تشکیل می‌شد برعهده سرپرست دانش آموزان بود و عمدتا به جای پرداخت پول از کالا (گندم، جو نان، روغن وغیره...) و حتی گاه ارائه برخی خدمات تشکیل می‌شد.