خستگی گرمایی به آسیبهای ناشی از گرمای هوا گفته میشود که شامل سردرد، سرگیجه و تهوع و... میشود و در افراد با مزاج گرم رخ میدهد.
نشانههای خستگی گرمایی:
علائم و نشانههای خستگی گرمایی ممکن است بطور ناگهانی یا طی گذشت زمان ایجاد شود. این علائم و نشانهها عبارتند از:
پوستی خنک و مرطوب به همراه مور مور شدن (مو به تن سیخ شدن) هنگام گرما
تعریق شدید
ضعف
خستگی
نبض ضعیف و سریع
فشار خون پایین هنگام ایستادن
گرفتگی عضلات
تهوع
سردرد
چنانچه فکر میکنید دچار خستگی گرمایی شده اید:
تمام فعالیت هایتان را متوقف و استراحت کنید
به مکانی خنک بروید
آب خنک بنوشید
اگر علائم تشدید یافت و یا طی یک ساعت بهبود پیدا نکرد به پزشک مراجعه کنید. فردی که علائم خستگی گرمایی دارد معمولا دچار آشفتگی میشود، هوشیاری خود را از دست میدهد و قادر به نوشیدن مایعات نیست. اگر دمای مرکزی بدن (اندازه گیری شده توسط دماسنج رکتال) به ۱۰۴ درجه فارنهایت یا ۴۰ درجه سانتیگراد یا بالاتر برسد نیاز به مراجعه پزشک و خنک کننده فوری میباشد.
علل خستگی گرمایی:
گرمای بدن به همراه گرمای محیطی، دمای اصلی (هسته ای) نامیده میشود. بدن برای حفظ دمای طبیعی خود (تقریبا ۳۷ درجه سانتیگراد) نیاز به حفظ گرما در دمای سرد دارد که آن را با محیط تنظیم میکند. زمانی که دمای محیط اطراف بالاتر از دمای بدن برود، نمیتواند گرمای داخلی خود را دفع کند، در این مواقع است که خستگی گرمایی رخ میدهد.
خنک نشدن بدن بصورت خود به خود:
سایر علل
همانگونه که بخش سلامت نمناک اشاره کرده است علاوه بر هوای گرم و فعالیت شدید سایر علائم خستگی گرمایی عبارتند از:
کم آبی که توانایی بدن را در عرق کردن و حفظ دمای طبیعی کاهش میدهد
پوشش بیش از حد به ویژه لباسهایی که اجازه تبخیر عرق را نمیدهند
عواملی که احتمال ابتلا را افزایش میدهند عبارتند از:
هر فرد ممکن است خستگی گرمایی را تجربه کند، اما برخی از عوامل میتوانند حساسیت فرد را نسبت به گرما افزایش دهند.
- پیری یا جوانی: نوزادان و کودکان کمتر از ۴ سال و بزرگسالان ۶۵ سال به بالا در معرض خطر خستگی گرمایی بیشتری هستند. توانایی بدن در تنظیم دمای خود در جوانی کاملا رشد نیافته است و ممکن است در بزرگسالی با بیماری، دارو یا عوامل دیگر کاهش یابد.
- داروهای خاص: داروهایی هستند که توانایی بدن را در آبرسانی مختل میکنند مانند داروهای درمان فشار خون بالا و مشکلات قلبی (مسدود کننده بتا، دیورتیک)، داروهای کاهش علایم آلرژی مانند انتی هیستامین ها، داروهای آرام بخش و داروهای ضد روان پریشی.
علاوه براین برخی مواد مخدر غیر قانونی، چون کوکائین و آمفتامین نیز میتوانند دمای بدن را افزایش دهند.
- چاقی: تحمل وزن اضافه ممکن است که در تنظیم دمای بدن تاثیر بگذارد و باعث شود بدن گرمای بیشتری را حفظ کند.
- تغییرات دمای ناگهانی: اگر به گرما عادت ندارید بیشتر مستعد ابتلا به بیماریهای ناشی از گرما، چون خستگی گرمایی هستید. سفر به شهرهایی با آب و هوای گرم یا زندگی در منطقهای مرطوب میتواند فرد را در معرض این بیماری قرار دهد، زیرا بدن فرصت عادت کردن به درجه حرارت بالا را نداشته است.
- شاخص گرمایی بالا: شاخص گرمایی درجه حرارت واحدی است که حرارت و رطوبت فضای باز را در نظر میگیرد. هنگامی که رطوبت زیاد باشد عرق به راحتی تبخیر نشده و بدن در خنک کردن به مشکل برمی خورد و فرد را مستعد گرما زدگی میکند. هنگامی که شاخص گرما ۳۳ درجه سانتیگراد یا بالاتر رود برای خنک کردن باید احتیاط کرد.
سایر مشکلات:
در صورت درمان نکردن، خستگی گرمایی میتواند منجر به گرما زدگی شود و هنگامی رخ میدهد که دمای مرکزی بدن به ۴۰ درجه سانتیگراد یا بالاتر برسد. گرما زدگی برای جلوگیری از آسیب دائمی به مغز و سایر اعضای حیاتی بدن که منجر به مرگ میشوند، نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد.
تشخیص خستگی گرمایی:
چنانچه به دلیل خستگی گرمایی به پزشک مراجعه کرده اید پرسنل پزشکی ابتدا دمای بدن شما را با دماسنج رکتال بررسی میکنند و اگر مشکوک به این بیماری بودند ممکن است آزمایشاتی را تجویز کنند که عبارتند از:
آزمایش خون برای بررسی میزان کم سدیم و پتاسیم خون و محتوای گاز موجود در خون
آزمایش ادرار برای بررسی غلظت، ترکیب ادرار و عملکرد کلیهها
آزمایش عملکرد عضلات برای بررسی رابومولیولیز (آسیب جدی به بافتهای عضلانی)
تصویر برداری پرتو ایکس و سایر برای بررسی آسیب به اعضای داخلی بدن
نشانههای خستگی گرمایی
پیشگیری و درمان خستگی گرمایی
پوشیدن لباسهای سبک و آزاد، زیرا لباسهای چسبان و تنگ به بدن اجازه خنک شدن نمیدهند.
محافظت در برابر افتاب سوختگی، زیرا بر توانایی بدن علیه خنک شدن تاثیر میگذارد بنابراین در فضای باز و نور خورشید از کلاه، عینک آفتابی و کرم ضد آفتاب با SPF حداقل ۱۵ استفاده کنید
نوشیدن مقدار زیادی مایعات که به تعریق و حفظ دمای طبیعی بدن کمک میکند.
در شرایط گرما هرگز فردی را در اتومبیل پارک شده نگهداری نکنید، زیرا این عامل یکی از دلایل عمده مرگ و میر ناشی از گرمازدگی در کودکان است. هنگام پارک اتومبیل دمای هوا در اتومبیل در عرض ۱۰ دقیقه از ۲۰ درجه فارنهایت (بیش از ۶.۷ درجه سانتیگراد) بالاتر میرود.
در گرمترین ساعات روز سخت گیری نکنید:اگر نمیتوانید از فعالیت شدید در هوای گرم جلوگیری کنید مایعات زیادی بنوشید و مرتبا در مکانی خنک استراحت کنید. سعی کنید برای ساعات خنک روز مانند صبح زود و عصر برنامه ریزی کنید
مدت زمان فعالیت در هوای گرم را محدود کنید تا زمانی که به این شرایط عادت کنید. افرادی که به هوای گرم عادت ندارند مستعد ابتلا به خستگی گرمایی هستند. این امر ممکن است چند هفته طول بکشد تا بدن در برابر هوای گرم عادت کند.
اگر داروهای خاصی مصرف میکنید یا وضعیتی دارید که احتمال بروز مشکلات ناشی از گرما را افزایش میدهد احتیاط کنید.