معاون برنامه ریزی و اقتصادی وزیر جهاد کشاورزی گفت :سیاست های جذاب و تشویقی برای تک تک محصولات باید داشته باشیم.
به گزارش خبرگزاری صدا وسیما آقای قربانی معاون برنامه ریزی و اقتصادی وزیر جهاد کشاورزی در برنامه میز اقتصادگفت
بخش کشاورزی یکی از بخش های ویژه است که در طول سال های گذشته ، هدف گذاری های مختلفی برای آن انجام شده اما برای رسیدن به این اهداف چند تا فاکتور را باید به صورت منسجم در قالب یک سیستم و برنامه جامع داشته باشیم .
برنامه جامع در قالب یک سیستم
قربانی گفت اولین فاکتور به بذر با کیفیت و عملکرد بالا و به تبع آن عملیات به زراعی و ترویجی و مدیریت مزرعه برمی گردد و همچنین سیاست های جذاب و های تشویقی است که برای تک تک محصولات باید داشته باشیم اما چرا تحقق پیدا نکرد.
چون ما هم در جلسه گذشته شورای قیمت گذاری به تفصیل این مسئله را مورد تحلیل قرار دادیم و در طول دوره های گذشته مشاهده کردیم که سطح زیرکشت حتی دانه های روغنی مثل سویا از سطح 126 هزار هکتار به 26 هزار هکتار تنزل پیدا کرده است یعنی به رغم این که تلاش شد قیمت گذاری مناسبی را داشته باشد و یا در ارتباط کلزا هم همین داستان را داریم .
عوامل عدم دستیابی به اهداف
چند نکته در عدم دستیابی تاثیرگذار بود از جمله اولین فاکتور یا اولین مولفه ای که تاثیر منفی در کاهش سطح زیرکشت یا عدم دستیابی به اهداف وجود داشته است ، واردات محصولات کشاورزی و کالاهای اساسی است دانه های روغنی و روغن با شدت بالا وارد کشور می شد و ارزان تر از تولید داخل کشور به گونه ای که طی سال گذشته ما حدود 600-700 هزار تن فقط دانه های روغن افزایش واردات داشتیم.
نکته دوم نبود برنامه جامع با پشتیبانی ترویج کشاورزی در طول چند سال گذشته متاسفانه ترویج کشاورزی در بخش کشاورزی به شدت ضعیف شد و این عملا در پهنه به آن شکل حضور میدانی و اثرگذار ندارند که راهنمایی ها و ارشادات لازم را به کشاورزان داشته باشند.
ناهارمونی قیمت محصولات کشاورزی نسبت به محصولاتی که در واقع ما واردات داریم، نبود سیاست های حمایتی جذاب و تشویقی عملا چنین چیزی نداشتیم و به همین دلیل امسال یکی از سیاست های تشویقی درباره دانه های روغنی مدنظر قرار دادیم پرداخت یارانه کاشت است که برای سویا شروع کردیم و به ازای هر هکتار سه میلیون تومان به عنوان پاداش بهره وری به کشاورزانی که سویا بکارند پرداخت می کنیم ،چیزهایی که تکلیف شده بود در قانون افزایش بهره وری متاسفانه در چند سال گذشته توجه چندانی به آن نشده است .
بررسی عدم توفیق خوداتکایی دانه های روغنی
اقای ورمز یاری عضو هیئت علمی دانشگاه تهران در باره عدم توفیق خوداتکایی دانه های روغنی گفت در این رابطه چند مشکل کلیدی داشتیم علاوه بر این که بحث واردات و این که سالیان سال با قیمت ارزان دانه های روغنی وارد کشور می شد و تولید داخل نمی توانست در برابرش رقابت کند ، ولی عوامل داخلی در آن موثر است و از جمله عوامل داخلی یکی بحث عدم الگوی کشت است ، یعنی دانه های روغنی را در همه جای کشور پخش کردیم و در حالی که بعضی از مناطق استعداد دانه های روغنی ندارند و به جای این کار اگر می توانستیم جاهایی که به لحاظ اقلیمی و خاک، استعداد دانه های روغنی را دارند و قطب تولید این دانه های محسوب می شوند و اگر متمرکز می شدیم در این ها و به صورت یکپارچه مدیریت می کردیم و کشاورزان و مالکان را تشویق می کردیم به مدیریت یکپارچه و پذیرش مدل دانش بنیان، خیلی شاید سهل تر آسان تر و سریع تر می توانستیم به اهداف برنامه ششم در رابطه با دانه های روغنی و سایر برنامه ها برسیم.
وی با اشاره به اینکه توزیع دانه های روغنی در سطح کشور اثربخشی لازم را نداشت گفت چون بعضی از مناطق هر چقدر کود و سم بدهیم و انواع و اقسام نهاده ها را بدهیم از یک تن در هکتار بالاتر نمی تواند برودپس بنابراین یک معضل ما این است که مناطق ویژه دانه های روغنی را مشخص نکردیم و در وهله دوم برنامه جامع برای مدیریت دانش بنیان علمی با حداکثر بهره وری و ملاحظات پایداری برنامه اول این موضوع تدوین و اجرا نکردیم.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران افزود بحث بعدی خلاء عملکرد است و ما در دانه های روغنی متاسفانه در طول 60-50 سال گذشته از متوسط جهانی عقب افتاده ایم و با یک سیستم ترویج دولتی بعد از چند سال، 10 هزار نفر فکر می کنم بیشتر مروج دولتی نداشته باشیم که در نظر بگیرید 4 میلیون نفر بهره بردار و خرده مالک بعد از چند سال تعداد این ها به کشاورزان ما پوشش بدهند و این ها را از دانش روز بهره مند کنند و عملکرد در واحد سطح را برطرف کنند .
عملیاتی شدن طرح علوم کشت
قربانی گفت عدم توجه به کشت قراردادی در سطح نهادهای خصوصی به ویژه واردکنندگان و شرکت های فرآوری ، عدم توجه به افزایش بهره وری و تغییر اقلیم خشکسالی، ریسک آب و هوایی مثل سیل و یخبندان ، عدم گرایش به محصولات کم آب بر، نبود سیاست های حمایت و پشتیبان الگوی کشت و عدم توجه به حوزه دانش بنیان سازی و زنجیره های ارزش در وادر واقع از عواملی بوده است که از اهداف دور شده ایم و با استقرار دولت سیزدهم و وزارت دکتر ساداتی نژاد جمع بندی ما این بود که در چند سال گذشته در برنامه ششم الگوی کشت باید عملیاتی شود و به هر تقدیر چون سیاست های پشتیبان طراحی نشد به این جمع بندی رسیدیم که اگر بخواهیم به الگوی کشت برسیم بهتر است که از الگوی تولید شروع کنیم .
یعنی مثل بازار سهام ، پرتفوی اقتصادی یا پرتفوی درآمدی ویژه ای را در اختیار کشاورزان قرار بدهیم و براساس آن دیکته کنیم سیاست های تشویقی خودمان را به کشاورزان که کدام یک از محصولات را با توجه به شرایط اقلیمی که هر کدام از مناطق دارند، داشته باشیم.
گندم، جو ، ذرت دانه ای ، سویا ، پنبه ، چغندر قند ، کلزا و عدس را در سبد درآمدی خودمان قرار دادیم و با دو ابزار کار می کنیم .
برنامه جامع در قالب یک سیستم
قربانی گفت اولین فاکتور برمی گردد به بذر با کیفیت و عملکرد بالا و به تبع آن عملیات به زراعی و ترویجی و مدیریت مزرعه و مهمترین سیاست های جذاب و سیاست های تشویقی است که برای تک تک محصولات در واقع ما داشته باشیم اما چرا تحقق پیدا نکرد.
چون ما هم در جلسه گذشته شورای قیمت گذاری به تفصیل این مسئله را مورد تحلیل قرار دادیم و در طول دوره های گذشته مشاهده کردیم که سطح زیرکشت حتی دانه های روغنی مثل سویا از سطح 126 هزار هکتار به 26 هزار هکتار تنزل پیدا کرده است یعنی به رغم این که تلاش شد قیمت گذاری مناسبی را داشته باشد و یا در ارتباط کلزا هم همین داستان را داریم .
عوامل عدم دستیابی به اهداف
چند نکته در عدم دستیابی تاثیرگذار بود از جمله اولین فاکتور یا اولین مولفه ای که تاثیر منفی در کاهش سطح زیرکشت یا عدم دستیابی به اهداف وجود داشته است ، واردات محصولات کشاورزی و کالاهای اساسی است دانه های روغنی و روغن با شدت بالا وارد کشور می شد و ارزان تر از تولید داخل کشور به گونه ای که طی سال گذشته ما حدود 600-700 هزار تن فقط دانه های روغن افزایش واردات داشتیم.
نکته دوم نبود برنامه جامع با پشتیبانی ترویج کشاورزی در طول چند سال گذشته متاسفانه ترویج کشاورزی در بخش کشاورزی به شدت ضعیف شد و این عملا در پهنه به آن شکل حضور میدانی و اثرگذار ندارند که راهنمایی ها و ارشادات لازم را به کشاورزان داشته باشند.
ناهارمونی قیمت محصولات کشاورزی نسبت به محصولاتی که در واقع ما واردات داریم، نبود سیاست های حمایتی جذاب و تشویقی عملا چنین چیزی نداشتیم و به همین دلیل امسال یکی از سیاست های تشویقی درباره دانه های روغنی مدنظر قرار دادیم پرداخت یارانه کاشت است که برای سویا شروع کردیم و به ازای هر هکتار سه میلیون تومان به عنوان پاداش بهره وری به کشاورزانی که سویا بکارند پرداخت می کنیم ،چیزهایی که تکلیف شده بود در قانون افزایش بهره وری متاسفانه در چند سال گذشته توجه چندانی به آن نشده است .
بررسی عدم توفیق خوداتکایی دانه های روغنی
اقای ورمز یاری عضو هیئت علمی دانشگاه تهران در باره عدم توفیق خوداتکایی دانه های روغنی گفت در این رابطه چند مشکل کلیدی داشتیم علاوه بر این که بحث واردات و این که سالیان سال با قیمت ارزان دانه های روغنی وارد کشور می شد و تولید داخل نمی توانست در برابرش رقابت کند ، ولی عوامل داخلی در آن موثر است و از جمله عوامل داخلی یکی بحث عدم الگوی کشت است ، یعنی دانه های روغنی را در همه جای کشور پخش کردیم و در حالی که بعضی از مناطق استعداد دانه های روغنی ندارند و به جای این کار اگر می توانستیم جاهایی که به لحاظ اقلیمی و خاک، استعداد دانه های روغنی را دارند و قطب تولید این دانه های محسوب می شوند و اگر متمرکز می شدیم در این ها و به صورت یکپارچه مدیریت می کردیم و کشاورزان و مالکان را تشویق می کردیم به مدیریت یکپارچه و پذیرش مدل دانش بنیان، خیلی شاید سهل تر آسان تر و سریع تر می توانستیم به اهداف برنامه ششم در رابطه با دانه های روغنی و سایر برنامه ها برسیم.
وی با اشاره به اینکه توزیع دانه های روغنی در سطح کشور اثربخشی لازم را نداشت گفت چون بعضی از مناطق هر چقدر کود و سم بدهیم و انواع و اقسام نهاده ها را بدهیم از یک تن در هکتار بالاتر نمی تواند برودپس بنابراین یک معضل ما این است که مناطق ویژه دانه های روغنی را مشخص نکردیم و در وهله دوم برنامه جامع برای مدیریت دانش بنیان علمی با حداکثر بهره وری و ملاحظات پایداری برنامه اول این موضوع تدوین و اجرا نکردیم.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران افزود بحث بعدی خلاء عملکرد است و ما در دانه های روغنی متاسفانه در طول 60-50 سال گذشته از متوسط جهانی عقب افتاده ایم و با یک سیستم ترویج دولتی بعد از چند سال، 10 هزار نفر فکر می کنم بیشتر مروج دولتی نداشته باشیم که در نظر بگیرید 4 میلیون نفر بهره بردار و خرده مالک بعد از چند سال تعداد این ها به کشاورزان ما پوشش بدهند و این ها را از دانش روز بهره مند کنند و عملکرد در واحد سطح را برطرف کنند .
عملیاتی شدن طرح علوم کشت
قربانی گفت عدم توجه به کشت قراردادی در سطح نهادهای خصوصی به ویژه واردکنندگان و شرکت های فرآوری ، عدم توجه به افزایش بهره وری و تغییر اقلیم خشکسالی، ریسک آب و هوایی مثل سیل و یخبندان ، عدم گرایش به محصولات کم آب بر، نبود سیاست های حمایت و پشتیبان الگوی کشت و عدم توجه به حوزه دانش بنیان سازی و زنجیره های ارزش در واقع از عواملی بوده است که از اهداف دور شده ایم و با استقرار دولت سیزدهم و وزارت دکتر ساداتی نژاد جمع بندی ما این بود که در چند سال گذشته در برنامه ششم الگوی کشت باید عملیاتی شود و به هر تقدیر چون سیاست های پشتیبان طراحی نشد به این جمع بندی رسیدیم که اگر بخواهیم به الگوی کشت برسیم بهتر است که از الگوی تولید شروع کنیم .
یعنی مثل بازار سهام ، پرتفوی اقتصادی یا پرتفوی درآمدی ویژه ای را در اختیار کشاورزان قرار بدهیم و براساس آن دیکته کنیم سیاست های تشویقی خودمان را به کشاورزان که کدام یک از محصولات را با توجه به شرایط اقلیمی که هر کدام از مناطق دارند، داشته باشیم.
گندم، جو ، ذرت دانه ای ، سویا ، پنبه ، چغندر قند ، کلزا و عدس را در سبد درآمدی خودمان قرار دادیم و با دو ابزار کار می کنیم .
ابزار سیاستهای تشویقی
قربانی گفت شورای قیمت گذاری یک پتانسیلی را مجلس در اختیار وزارت جهاد کشاورزی قرار داده است و دو بعد دارد ، شورای قیمت گذاری و اتخاذ سیاست های حمایتی است.
متاسفانه در طول سال های گذشته حدود 20 سال گذشته روی قیمت تاکید کردند و ما در دولت سیزدهم توجه داریم که هم از سیاست های حمایتی استفاده کنیم ، یعنی حمایتی قیمتی استفاده کنیم و هم غیر قیمتی استفاده کنیم.
در این پرتفوی شکل آن بسیار ساده و روان است و ان شاء‌الله به زودی در شورای قیمت گذاری و اتخاذ قیمتی تصویب می کنیم و به اطلاع کشاورزان می رسانیم.
تاثیر سیاست های حمایتی در اجرای مناسب الگوی کشت
ورمزیاری عضو هییت علمی دانشگاه تهران : وقتی می گوییم پشتیبانی از الگوی دانه های روغنی باید مشخص شود برای کشت قراردادی دانه های روغنی کدام صنایع یا کدام صنعت روغن کشی ما الان آمادگی انعقاد قرارداد با کشاورزان برای تولید دانه های روغنی و در کنارش ارائه خدمات آموزشی و ترویجی به کشاورزان یا تامین نهاده با قیمت مناسب، یا کدام مجموعه از نهادها برنامه ریزی شده است که این خدمات را ارائه بدهند و از بین کارخانجات موجود با توجه به این که نتونستیم تشکل ها را تقویت کنیم، یک کارخانه بتواند با هزار نفر ، 5 هزار نفر، 10 هزار نفر کشاورز قرارداد ببندد ، معمولا کار سخت می شود ،
وی افزود باید یک مجموعه اقدامی داشته باشیم و این خدمات را ارائه کنیم و این ها هم کشت کنند و بهره وری در واحد سطح افزایش پیدا کند و حقیقت این که هنوز همچین برنامه ای از وزارت جهاد ندیدیم.
حالا احتمالا دوستان طراحی کرده باشند ولی خوب هست که این منتشر شود اگر طراحی شده است و در معرض نقد و بررسی کارشناسان قرار بگیرد این کار پرتفویی که بتواند اتفاقی رقم بخورد.
ورمزیاری گفت در سالیان گذشته با کبود اب مواجه شده ایم و حالا سوال این است که در کشوری که کم آب است چرا سیفیجات بیش از حد تولید می کنیم و هر ساله مقدار زیادی از این خراب شده و دور ریخته می شود نه کشاورزی سود می کند و نه آبی که استفاده شده است به بهره وری لازم می رسد.
اگر اتحادیه دامداران ما با اتحادیه شرکت های تعاونی ، زارعان در مناطق مختلف قرارداد ببندد و براساس آن قرارداد محصول دانه روغنی که آن طرف می کارد به جای سیفی، خریداری کند با قیمت مناسب، هم زارع به نفع می رسد و هم نیاز دامدار و هم نیاز صنعت روغن ما تامین می شود.
ولی خوب این ها اتفاق نیافتاده است و انتظار بر این است که وزارت جهاد کشاورزی یک برنامه کاملا عملیاتی با زمانبندی ارائه دهد .