صادرات کالا های غیر نفتی، یکی از عوامل مهم دستیابی به رشد و توسعه اقتصادی پایدار است.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، بخش کشاورزی در ایران حدود ۱۰ درصد از صادرات غیرنفتی را شامل می‌شود که در این میان محصولات صیفی و جالیزی، سهم ز یادی از صادراتی را به خود اختصاصی داده اند.
حسین اصغری مدیر کل دفتر محصولات علوفه‌ای و جالیزی با اشاره به به تولید محصولاتی، چون خیار، گوجه، پیاز، سیب زمینی، هندوانه، خربزه و طالبی در وسعت ۷۱۴ هزار هکتار از اراضی کشور گفت: بالغ از ۲۶ میلیون وششصد هزار تن محصولات سبزی، صیفی و جالیزی در کشور تولید شده، که ازاین مقدار تولید کشور بخشی از آن به کشور‌های مختلف و کشور‌های مجاور صادر می‌شود.
سرپرست دفتر توسعه صادرات محصولات کشاورزی نیز درباره ارز آورزی حاصل از صادرات این محصولات صیفی و جالیزی گفت: حدود ۸ میلیون و ۴۰۰ هزار تن انواع محصول صیفی و جالیزی به خارج از کشور صادری می‌شود که درآمد ارزی حاصل از این صادرات بالغ بر ۵ میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار است.
محرم سلطانی افزود: هندوانه، گوجه، سیب تازه، سیب زمینی، پیاز، فلفل دلمه‌ای، بادمجان و سیر و موسیر محصولات صدارات ایران به کشور‌های محتلف هستند.
وی با اشاره به واردات ۳۱ میلیون و ۵۰۰ هزار تن انواع محصولات اساسی و نهاده‌های دامی به کشور در سال گذشته افزود: برای واردات این کالا‌ها ۱۷ میلیارد و ۹۰۰ میلیون دلار ارز اختصاص داده شده است.
به اعتقاد کاشناسان صادرات محصولات صیفی و جالیزی آب بر با توجه به وضعیت تنش آبی کشور، مقرون به صرفه نیست و به نوعی صادرات آب مجازی به کشور‌های همسایه است.
حمید سینی ساز کارشناس کشاورزی با اشاره به حمایت‌های دولت از بخش کشاورزی به ویژه در تولید محصولات راهبردی و مورد نیاز کشور گفت: رفتار کشاورزان و بخش کشاورزی با دستورالعمل دستگاه حاکمیتی تغییر جهت نمی‌دهد، بلکه باید کشت محصولات اساسی و مورد نیاز کشور را با دادن مشوق‌ها و حمایت‌های مختلف برای کشاورزان اقتصادی کرد.
این در حالی است که کشور ما وابستگی زیادی به واردات محصولات راهبردی و نهاده‌های دامی، چون گندم، ذرت دانه‌ای، سویا ودانه‌های روغنی دارد. به گفته مدیرکل دفتر غلات و محصولات اساسی وزارت جهاد کشاورزی امکان واردات ۱۴ تا ۱۵ میلیون تن ذرت علوفه‌ای با توجه به حجم آن به کشور وجود ندارد، اما می‌توان ذرت دانه‌ای را از خارج وارد کرد.
عزیز کریمی با اشاره به توان کشور در تولید دیگر محصولات راهبردی گفت: می‌توانیم با استفاده از ظرفیت کشور، تمام نیاز کشور به گندم را تامین کنیم، چون در سال‌های گذشته بحث خودکفایی در تولید گندم اتفاق افتاده است، همچنین در تولید جو قادر هستیم تا ۸۰ درصد نیاز کشور به این محصول را تولید کنیم.
در مقایسه بین ارز حاصل از فروش محصولات صادارتی کشاورزی در مقابل ارز‌هایی که برای واردات محصولات و کالاهای اساسی کشاورزی از کشور خارج می‌شود، تفاوت بیشتر از یک به سه است و به نوعی طراز تجاری کشور در این زمینه منفی است.
هر چند محصولات صیفی و جالیزی سهمی بزرگ در صادارات غیر نفتی کشور دارند، اما اولویت دادن به تولید محصولات اساسی با اجرای حمایت‌ها و مشوق‌های لازم، وابستگی کشور به محصولات اساسی، چون گندم، ذرت و حتی دانه‌های روغنی را کم می‌کند.
هر چند در اسناد بالادستی، چون ماده (۳۱) قانون برنامه ششم توسعه، بر تولید محصولات کشاورزی به ویژه محصولات راهبردی و نیل به خودکفایی ۹۵ درصدی در این محصولات تاکید شده است، همچنین بند «الف» از ماده (۱) قانون تمرکز وظایف واختیارات بخش کشاورزی، درباره واگذاری تجارت و تنظیم بازار داخلی محصولات و کالاهای اساسی کشاورزی و بند «ب» از ماده (۳۱) قانون برنامه ششم توسعه، درباره خرید تضمینی و به موقع محصولات کشاورزی برخودکفایی در محصولات راهبردی تاکید دارد.
به گفته سازمان خوار و بار و کشاورزی ملل متحد، امنیت غذایی ایران از ۱۱۹ کشور جهان بیشتر است، بر اساس اعلام فائو، ایران حدود ۱۱ درصد کل ارزش صادرات خود را، در هر سال غذا وارد می‌کند، گندم، سویا، ذرت و دانه‌های روغنی و کالاهای اساسی دیگر بیشترین حجم واردات در کشور را به خود اختصاص داده اند که بابت همین واردات سالانه بین ۱۵ تا ۲۰ میلیارد دلار ارز از کشور خاج می‌شود.