همزمان با ادامه روند استقبال بخش خصوصی از کلزاکارانی که قصد فروش محصول خود به نرخ آزاد را دارند، کشاورزان خواهان معامله با دولت، در انتظار اعلام قیمت جدید خرید تضمینی هستند.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، با گذشت بیش از یک هفته از اظهارات معاون برنامه ریزی و اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی مبنی بر تشکیل قریب الوقوع جلسه شورای قیمت گذاری محصولات کشاورزی برای اصلاح نرخ خرید تضمینی کلزا، هنوز خبری درباره این نشست و نرخ جدید منتشر نشده است.
به گفته محمد قربانی "با تعیین نرخ جدید، مابه التفاوت قیمت به کشاورزانی که پیش از این محصول خود را به شرکت بازرگانی دولتی فروخته اند، نیز پرداخت می‌شود. "
این جلسه قرار بود به این دلیل تشکیل شود که متناسب نبودن نرخ خرید تضمینی کلزا با سایر محصولات استراتژیک از جمله گندم، باعث گلایه کلزاکاران و بی رغبتی کشاورزان به کشت این دانه روغنی شده است.
در بخش خصوصی نیز اگرچه از خرید به قیمت ۲۳ هزار تومان صحبت می‌شود، اما اظهارات کشاورزان نشان می‌دهد که این اتفاق در عمل رخ نمی‌دهد و خریداران، با بهانه‌هایی مانند افت، رطوبت و ... کلزا را کمتر از این نرخ می‌خرند.
در حال حاضر نرخ هر کیلوگرم کلزا در خرید تضمینی ۱۵ هزار تومان است و از آنجایی که برداشت کلزا در هر هکتار حدود نصف عملکرد گندم است، کلزا باید به دو برابر قیمت گندم فروخته شود تا سود کشاورز کلزاکار و گندمکار برابر باشد.
قیمت گندم در خرید تضمینی ۱۱ هزار و ۵۰۰ تومان است و کلزاکاران انتظار دارند که محصول آن‌ها با قیمت بیش از ۲۲ هزار تومان خریداری شود و در غیر این صورت و با تداوم قیمت‌های نامتناسب، کشاورز ضرر کرده و ترجیح می‌دهد فصل بعد، گندم بکارد و در نتیجه، کشت کلزا فصل به فصل کاهش می‌یابد.
این در حالی است که حتی بدون این عامل تاثیرگذار نیز، کشت کلزا به میزان چشمگیری کاهش یافته و بر اساس اعلام شرکت بازرگانی دولتی ایران، در سال ۱۴۰۰ از ۱۸۳ هزار هکتار مزرعه کلزا حدود ۲۹۵ هزار تن محصول برداشت شده است.
اگرچه این مجموعه وابسته به وزارت جهاد کشاورزی ابراز امیدواری کرده است که در آینده با اجرای سیاست‌های حمایتی، سطح زیر کشت کلزا افزایش یافته و وابستگی کشور به روغن‌های وارداتی کاهش یابد، اما اعداد اعلام شده که به میزان چشمگیری با نیاز فعلی کشور فاصله دارند، نشان می‌دهد که تولید این محصول استراتژیک در پنجمین و آخرین سال برنامه ششم توسعه، نه تنها به سطح تعیین شده در برنامه نرسیده، بلکه از سال قبل، سال قبلتر و سه سال قبل نیز کمتر شده است.
میزان تولید کلزا در سال ۱۳۹۶ که نخستین سال ششمین برنامه پنج ساله توسعه کشور بود، حدود ۱۸۱ هزار تُن و در سال دوم برنامه، ۳۳۰ هزار تُن اعلام شد که تنها حدود ۴۰ هزار تن با تحقق صددرصدی ارقام تعیین شده در برنامه توسعه فاصله داشتند.
در سال‌های ۹۸ و ۹۹ نیز با حدود ۴۰۰ هزار تُن برداشت، اگرچه هر سال فاصله با ارقام (۵۳۳ و ۶۹۸ هزار تُن) برنامه توسعه بیشتر شد، اما دستکم نسبت به سال‌های قبل روندی رو به رشد داشت و انتظار می‌رفت که در سال زراعی اخیر نیز، تولید کلزا اگر به ارقام برنامه ریزی شده نرسیده، لااقل بیشتر از پارسال باشد.
این درحالی است که رقم ۲۹۵ هزار تُن اعلام شده توسط شرکت بازرگانی دولتی نه تنها به یک سوم عدد (۹۳۴ هزار تُن) تعیین شده در برنامه ششم توسعه نیز نمی‌رسد، بلکه از رقم حدود ۴۰۰ هزار تُن سال قبل نیز کمتر است.
این کاهش تولید در شرایطی رخ داده است که تنها حدود ۱۵۰ هزار تن از روغن خوراکی مورد نیاز سالانه کشور در داخل تولید می‌شود و ده برابر این رقم باید از بازار‌های با چالش مواجه شده خارج از کشور خریداری شود.
تداوم بحران در بازار جهانی مواد غذایی و ادامه دار بودن خشکسالی، به اندازه کافی هشدار دهنده است و اهمیت توسعه کشاورزی و افزایش تولید محصولات استراتژیک را مضاعف می‌کند؛ از همین رو اتخاذ تصمیمات صحیح و به موقع برای حمایت از تولید، بیش از پیش اهمیت دارد و درباره کلزا، ضروری است که با افزایش نرخ خرید تضمینی گام مهمی برای تشویق کشاورز جهت کشت بیشتر در فصل آینده برداشته شود.