برگزاری همزمان دو شکل فیزیکی و مجازی سی و سومین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران،برجسته ترین ویژگی این دوره از نمایشگاه بود.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، به نقل از روابط عمومی خانه کتاب و ادبیات ایران، نشست خبری «سی‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران»، یکشنبه (هشتم خردادماه ۱۴۰۱) با حضور یاسر احمدوند (معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و رئیس سی‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران)، علی رمضانی (مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران و قائم‌مقام این دوره از نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران) و اصحاب رسانه در خانه کتاب و ادبیات ایران برگزار شد.
علی رمضانی مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران در ابتدای این نشست،گفت: خدا را شاکریم که بعد از برگزاری سی وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران به عنوان یک رویداد بزرگ، مجددا توفیق پیدا کردیم در حضور اصحاب رسانه بر اتفاقات بزرگترین رویداد فرهنگی کشور مروری داشته باشیم. این نمایشگاه نشان داد حوزه فرهنگ در همه تلاطم‌هایی که کشتی جامعه به آن دچار است، می‌تواند آرامش‌بخش و همچنان مورد توجه مردم عزیز کشورمان باشد.
وی افزود: از همراهی رسانه‌ها پیش، حین و پس از برگزاری بزرگترین رویداد فرهنگی کشور که پس از دو سال وقفه، به لطف خدا با توجه به نظر ناشران و مردم عزیزمان برگزار شد، تشکر می‌کنم. دستاورد این نمایشگاه را به ارواح مطهر هموطنان عزیز درگذشته در شهر آبادان، شهید صیاد خدایی و شهید احسان قدبیگی تقدیم می‌کنیم.
یاسر احمدوند رئیس سی‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران ضمن تسلیت حادثه تأسف‌بار و حزن‌انگیز فروریختن ساختمان متروپل در آبادان و ابراز همدردی با مردم شریف خوزستان و مردم خونگرم آبادان بیان کرد: آرزو می‌کنیم با تدابیری که اتخاذ می‌شود، دیگر شاهد چنین حوادث تلخی نباشیم. همچنین شهادت دو مدافع امنیت کشور را تسلیت می‌گویم و آرزو می‌کنیم امنیت و آرامش کشور با جانفشانی جوانان برومند این سرزمین مستمر و پایدار باشد.
وی ادامه داد: از گروه کثیری از افراد، نهاد‌ها و سازمان‌ها که در برپایی سی‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران مشارکت همدلانه‌ای با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی داشتند، تشکر می‌کنم. قطعا برگزاری این رویداد بزرگ بدون این همکاری مقدور و میسر نبود. از مردم عزیز، شریف و فرهنگ‌دوست تشکر می‌کنم چرا که با حضور ارزشمند و معنادارشان در مصلای امام خمینی (ره) و با مراجعه پرتکرار و پربازدید در سامانه نمایشگاه مجازی، جلوه‌ای از نشاط و پویایی فرهنگی وعمق تمدن و دانش‌دوستی این ملت شریف را بار دیگر مورد تأکید قرار دادند.
معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی تصریح کرد: شاید باورپذیر نبود که این دوره از نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران پس از شیوع گسترده ویروس کرونا و تغییرات در بدنه دولت و بسیاری از سازمان‌های مرتبط با نمایشگاه، برگزار شود. با عنایت حضرت حق و تلاش شبانه‌روزی و صبورانه همکاران در برپایی نمایشگاه، این امر محقق شد. خدا را شاکریم این تجربه به تجربه‌های ارزشمند کشور اضافه شد.
احمدوند همچنین گفت: از شما همکاران خوب در رسانه‌های کشور باید تشکر صمیمانه داشته باشم که در روز‌های قبل از شروع نمایشگاه، در ایام برپایی و حتی روز‌های بعد از نمایشگاه، با دقت، جدیت و تیزبینی موضوعات مرتبط با نمایشگاه را پایش و موشکافی کردید. از نقد‌های دلسوزانه شما استفاده کردیم و همه مردم نیز از اطلاع‌رسانی صادقانه شما بهره‌مند شدند. امیدوارم این همکاری حرفه‌ای بین معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و اهالی رسانه مستمرا ادامه پیدا کند.
وی در ادامه با اشاره به برخی از ویژگی‌های این دوره از نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، اظهار کرد: برگزاری همزمان نمایشگاه در دو شکل فیزیکی و مجازی برجسته‌ترین ویژگی این دوره بود؛ با توجه به اینکه کشور به‌طور کامل از شیوع کرونا رها نشده، یکی از تمهیدات لازم برای حضور همه مردم از سراسر کشور این بود که نمایشگاه در شکل مجازی هم برگزار شود. استقبال از این بخش نشان می‌دهد که این تدبیر، تدبیر موثری بود. بسیاری از مردم امکان سفر به تهران و حضور در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران را در این ایام نداشتند، ولی با حضور در بخش مجازی توانستند در جریان تولیدات ناشران قرار بگیرند.
رئیس سی‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، درباره آمار فروش نمایشگاه گفت: براساس تراکنش دستگاه‌های کارت‌خوان در دو بخش فیزیکی و مجازی در مجموع ۲۱۱ میلیارد و ۳۵۰ میلیون و ۴۳۵ هزار و ۵۹۴ تومان کتاب به فروش رسید. از این مبلغ ۱۰۷ میلیارد و ۴۵۰ میلیون تومان در بخش فروش فیزیکی و ۱۰۳ میلیارد و ۸۹۲ میلیون تومان در بخش مجازی ثبت شده است. با احتساب پرداخت‌های نقدی و کارت به کارت، می‌توان تا ۳۰ درصد به این رقم افزود.
بیش از ۳ میلیون نسخه کتاب در نمایشگاه به فروش رسیده است
معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی افزود: بیش از یک میلیون و ۲۰۰ هزار نسخه کتاب در بخش مجازی نمایشگاه به فروش رسید. آمار دقیقی از کتاب‌های فروخته شده در بخش فیزیکی نمایشگاه وجود ندارد؛ اگر تعداد فروش در بخش مجازی را مبنا قرار دهیم، بیش از این تعداد در بخش فیزیکی نمایشگاه به فروش رفته است. قطعا بیش از سه میلیون نسخه کتاب در این نمایشگاه به فروش رسیده که عدد قابل اعتنایی است و می‌تواند به‌عنوان یک شاخص خوب برای حوزه فرهنگ تلقی شود.
یاسر احمدوند تصریح کرد:، چون آمار دقیقی از میانگین فروش کتاب، تعداد عناوین و ... از دوره‌های قبلی نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در اختیار نداریم، به یقین نمی‌توان گفت نسبت به دوره‌های پیشین، شرایط این دوره از نمایشگاه چگونه بوده، اما با توجه به شرایط موجود، این عدد، قابل اعتنا و توجه بود. حدودا میانگین قیمت کتاب‌هایی که در نمایشگاه فروش رفته، نزدیک به ۸۵ هزار تومان برای هر کتاب است. حدود ۲۵۰ میلیارد تومان مبلغی است که در این نمایشگاه برای تأمین و خرید کتاب در دو شکل حضوری و مجازی پرداخت شده است. فضای مجازی این امکان را به ما می‌دهد که تحلیل دقیق‌تری داشته باشیم. در آینده تحلیل‌های درست‌تری از میزان مصرف فرهنگی مردم در زمینه کتاب منتشر و در اختیار رسانه‌ها و مردم قرار خواهد گرفت.
فضای نمایشگاه فضایی امن و سالم بود
وی در ادامه سخنان خود گفت: تجربه خوب استفاده از فضای مجازی برای فروش کتاب ما را به این سمت پیش می‌برد که بتوانیم از این ظرفیت در آینده بیشتر استفاده کنیم و امکان فروش را در فضای مجازی بیشتر مهیا کنیم و از فضای حضوری برای برنامه‌های فرهنگی، تبادلات فرهنگی، نشست‌ها، گفتگو‌ها و جشنواره‌های فرهنگی بهره ببریم که این هم یکی از ویژگی‌های شکل حضوری نمایشگاه امسال بود. به همت و تلاش همکارانمان، هشت سرا در مصلی برپا شد که بیش از ۳۶۰ نشست برای آن‌ها برنامه‌ریزی و اجرا شد که بخش قابل توجهی از این نشست‌ها با حضور میهمانان و بازدیدکنندگان برگزار شد. یکی از کار‌های ویژه این دوره، برگزاری کارگاه‌های تخصصی کتاب‌آرایی با حضور کارشناسان زبده بود. در سرا‌های دیگر نیز به فراخور محوریت آن سرا، برنامه‌ها و نشست‌های متنوعی برگزار شد. بسیاری از این نشست‌ها حتی برای رسانه‌ها هم قابل فراوری است که می‌توان محتوا‌های قابل استفاده‌ای از آن‌ها استخراج کرد.
رئیس سی‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران ادامه داد: توجه به موضوع مشاوره کتاب نیز از دیگر ویژگی‌های این دوره از نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران بود. در نقاط مختلف نمایشگاه، غرفه‌هایی برای مشاوره کتاب با حضور کارشناسان دایر شد که استقبال خوبی نیز از سوی مردم صورت گرفت. توجه به آثار برگزیده جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران، جایزه ادبی جلال آل احمد و جشنواره بین‌المللی شعر فجر در یک غرفه اختصاصی از دیگر فعالیت‌هایی بود که برای نخستین بار در این دوره از نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران تدارک دیده شده بود.
احمدوند با تأکید بر اهمیت ایجاد فضای سالم فرهنگی، اظهار کرد: توجه به فضای سالم و امن فرهنگی از موضوعات مورد تأکید برگزارکنندگان در این دوره بود. بازدیدکنندگان نمایشگاه تأکید داشتند که فضای نمایشگاه فضایی امن و سالم باشد. برای حفظ سلامت اخلاقی در نمایشگاه، تدابیر مختلفی تدارک دیده شد که خیلی از آن‌ها عیان و در مقابل چشم نبود. سعی شد با این تدابیر و با کمک گروه‌های مردمی و نهاد‌های رسمی، فضای نمایشگاه، فضای فرهنگی باقی بماند. اگرچه برخی بددلان کوته‌فکر با مستمسک قرار دادن برخی تصاویر ساختگی، سعی در مخدوش کردن چهره نمایشگاه داشتند، اما دست‌اندرکاران و بازدیدکنندگان دیدند که در نمایشگاه فضای شاد، بانشاط و سالم حاکم بود.
حضور بیش از ۶۰ میهمان از کشور‌های مختلف در نمایشگاه
معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، درباره برنامه‌های فرهنگی بخش بین‌الملل نمایشگاه نیز گفت: میهمانان ارزشمندی با اشتراکات فرهنگی و زبانی در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران حاضر شدند. بیش از ۶۰ میهمان از قاره‌ها و کشور‌های مختلف دنیا به دعوت ما در این نمایشگاه حاضر شدند که همگی از شخصیت‌های فرهنگی، کتابی و موثر در حوزه فرهنگ و کتاب در کشور خود بودند. از این حیث هم نمایشگاه بار کیفی مطلوبی داشت. باید به حضور خوب کشور قطر به‌عنوان میهمان ویژه این دوره هم اشاره کنیم. امیدواریم مسئولان فرهنگی این کشور از تجربه بزرگ حضور در این نمایشگاه برای گسترش فعالیت‌های فرهنگی خود استفاده کنند. برخی کشور‌های شرکت‌کننده برای دیدن شور و نشاط فرهنگی در این رویداد حاضر می‌شوند و تبادلات فرهنگی صورت می‌گیرد که قطعا این حضور آورده‌هایی برای کشور ما نیز خواهد داشت.
وی ادامه داد: رئیس محترم جمهور و بسیاری از شخصیت‌های مختلف سیاسی، فرهنگی و ... از نمایشگاه بازدید کردند. رئیس‌جمهور محترم در این بازدید، با تعدادی از غرفه‌داران صمیمانه گفتگو و برخی کتاب‌ها را تورق کردند. ان‌شاءالله کشور از مباحثی که در حاشیه این بازدید مطرح شد، در پیشبرد برنامه‌های فرهنگی بهره‌مند خواهد شد.
رابطه همدلانه بین صدا و سیما و نمایشگاه
رئیس سی‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، درباره موضوع بازتاب رسانه‌ای فعالیت‌های این دوره از نمایشگاه نیز بیان کرد: علاوه بر زحمات رسانه‌ها در پوشش برنامه‌ها و اخبار نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، دوستان و همکاران ما نیز با آماده‌سازی محیط‌های خبری همچون استودیو‌های متعدد و ستاد خبری، تولیدات مختلفی داشتند تا ابعاد مختلف این رویداد بزرگ را منعکس کنند. همچنین باید تشکر ویژه‌ای از رسانه ملی در پوشش گسترده نمایشگاه داشته باشیم. رئیس محترم سازمان صدا و سیما و مدیران این سازمان از نمایشگاه بازدید کردند. یک رابطه خوب وهمدلانه بین صدا و سیما و نمایشگاه را دیدیم.
احمدوند در بخش دیگری از سخنان خود، گفت: تلاش کردیم در این دوره، شرایط برگزاری برای بازدیدکنندگان کمی مناسب‌تر باشد. محیط مصلای امام خمینی (ره) شاید به‌طور کامل برای برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب مناسب نباشد، ولی تلاش شد برای بهبود شرایط برگزاری، از ظرفیت‌های سازمان‌های مختلف استفاده شود. البته هنوز هم به سطح مطلوب نرسیده‌ایم و امیدواریم در آینده بتوانیم نواقص موجود را برطرف و نمایشگاه را در شکل مطلوب‌تری برگزار کنیم. از همکاری مسئولان مصلای امام خمینی (ره) نیز تشکر می‌کنم که تلاش کردند شرایط برگزاری نمایشگاه میسر شود. بخش‌های مختلف شهرداری تهران و دستگاه‌های مختلف در برپایی نمایشگاه به‌صورت جهادی عمل کردند. یک تشکر ویژه هم از همکاران همدل در مجموعه خودمان دارم که همدلانه این کار بزرگ را به سرانجام رساندند.
یاسر احمدوند در پایان گفت: از ۲۸۰۰ ناشر حاضر در این دوره از نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران نیز تشکر می‌کنم که با حضور گرمشان به نمایشگاه رونق دادند. از تشکل‌های نشر و شورای سیاستگذاری نمایشگاه هم باید تشکر ویژه کرد. ما به نواقص کارمان در برپایی نمایشگاه واقف هستیم. با برپایی جلسات کارشناسی و آسیب‌شناسی سعی می‌کنیم در دوره‌های بعد، نواقص را به حداقل رسانده و برطرف کنیم.
استفاده از ظرفیت‌های فرهنگی ایران برای میهمانان جام جهانی فوتبال
علی رمضانی نیز در بخش دیگری از این نشست با بیان اینکه در این نمایشگاه تلاش‌هایی صورت گرفت تا برخی اتفاقات به‌صورت متمایز رقم بخورد، افزود: انتخاب کشور قطر به‌عنوان میهمان ویژه به دلیل تمهید بسترسازی انتقال ظرفیت‌های فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در حاشیه برگزاری جام جهانی فوتبال بود. در عین‌حال نمایندگان این کشور با حضور در ایران می‌توانستند با کشور ما و ظرفیت‌هایمان آشنا شوند. در این راستا، گفتگو‌هایی میان مسئولان فرهنگی قطر و وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی صورت گرفت که در ایام برگزاری جام جهانی در قطر، میهمانانی در جزیره کیش حضور پیدا کرده و از ظرفیت‌های گردشگری و فرهنگی کشور ما بهره‌مند شوند. همچنین گفتگو‌هایی برای برگزاری نمایشگاه‌های تخصصی و عمومی کتاب در قطر و کیش صورت گرفت.
وی درباره ادامه فرایند اجرایی نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران نیز اظهار کرد: فرآیند رسیدن آثار به‌دست مردم هنوز تمام نشده و نمایشگاه تا رسیدن آخرین بسته به‌دست خریدار، ادامه دارد. برآورد‌ها این‌طور نشان می‌دهد که در این دوره با همکاری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، شرکت ملی پست جمهوری اسلامی ایران و همراهی پستچی‌های تلاشگر، بسته‌ها با شرایط بهتری به‌دست مردم رسید. هر شخصی هم که بسته‌اش در شرایط غیرسالم به‌دستش رسید می‌تواند از طریق مرکز پاسخگویی نمایشگاه این موضوع را پیگیری کند. ما خودمان را موظف می‌دانیم و ناشران هم همراهی می‌کنند تا کتاب‌ها سالم به‌دست مردم برسد.
سهم فرهنگ همچنان در سبد کالای خانوار محفوظ است
مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران، گفت: مسأله دیگری که در این دوره از نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران پیگیری شد این بود که مسأله کتاب بر هر موضوع دیگری تقدم داشته باشد و در این رویداد فرهنگی، برنامه‌های کتابی پررنگ‌تر از هر موضوع دیگری باشد. در سالن‌های نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران سعی شد که غرفه‌ها فقط به ناشران اختصاص داده شود که در این زمینه نیز موفق عمل کردیم. همچنین از نظر تبلیغات نیز تلاش شد که در این نمایشگاه نسبت به دوره‌های قبل، یک پیراستگی را شاهد باشیم.
قائم‌مقام سی‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، ادامه داد: اتفاق دیگر که در این نمایشگاه شاخص‌گذاری کرده بودیم، در دسترس بودن و پاسخگو بودن مسئولان برگزاری بود که در بازخورد‌هایی که از ناشران دریافت کردیم، در این شاخص هم نمره قبولی گرفتیم. البته معتقدیم که در این زمینه باید روند روان‌تری هم داشته باشیم.
علی رمضانی بیان کرد: باید به این نکته نیز توجه کنیم که نمایشگاه نیاز به نظم بیشتری در برگزاری دارد. ۷۰ دستگاه مختلف در برگزاری نمایشگاه دخیل هستند. نظم بیشتر، نیازمند همکاری بیشتر همه این دستگاه‌هاست. ستاد برگزاری به تنهایی نمی‌تواند این مهم را به انجام برساند. نمایشگاه کتاب با برگزاری منظم‌تر و دقیق‌تر می‌تواند در این زمینه در کشور الگو باشد.
وی در ادامه درباره میزان استقبال از نمایشگاه، گفت: میزان استقبال و خرید مردم از سی وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران نشان داد که چنانچه بتوانیم برنامه‌ریزی مناسبی داشته باشیم و بستر‌های مناسب را فراهم و زیرساخت دسترسی مردم به کتاب را مهیا کنیم، سهم فرهنگ همچنان در سبد کالای خانوار محفوظ است و می‌تواند گسترش پیدا کند. استقبال مردم از اقصی‌نقاط کشور هم در بخش مجازی و هم در بخش حضوری حتی بدون بُن اعتباری خرید کتاب، نشان داد که نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران می‌تواند از جانب مردم رونق و استقبال خود را داشته باشد. البته این موضوع وظیفه ما را سنگین‌تر می‌کند.
رمضانی درباره آمار‌های فروش شکل مجازی سی و سومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران گفت: درشکل مجازی نمایشگاه کتاب، مسن‌ترین خریدار کتاب، ۹۶ساله و کوچک‌ترین فرد هم نوزادی سه ماهه بود که پدر و مادرش برای او کتاب خریداری کردند. مردم ۵۹ درصد آثار تألیفی و ۴۰ درصد آثار ترجمه را خریداری کردند؛ یک درصد هم سایر کتاب‌ها را پسندیدند. ۱۳۶ هزار و ۳۲۷ مرد و بیش از ۹۳ هزار زن از نمایشگاه کتاب خریدند. پرفروش‌ترین روز نمایشگاه روز پایانی در اعلام اولیه یعنی سی‌و‌یکم اردیبهشت‌ماه بود.
رضایت حداکثری ناشران از فروش همزمان فیزیکی و مجازی
بخش دیگری از این نشست خبری به پرسش‌های اهالی رسانه از رئیس و قائم‌مقام سی‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران اختصاص داشت.
یاسر احمدوند در پاسخ به سوالی درباره برگزاری همزمان بخش فیزیکی و مجازی نمایشگاه بین المللی کتاب تهران توضیح داد: در زمینه این موضوع که مطرح می‌شود بسیاری از ناشران به برگزاری همزمان بخش مجازی و فیزیکی نمایشگاه بین المللی کتاب تهران انتقاد داشتند، ما چنین برآوردی نداریم. ناشران از این اقدام رضایت حداکثری داشتند. ممکن است برخی ناشران به دلیل کمبود نیروی انسانی، برای پوشش همزمان دو نمایشگاه به مشکلاتی برخورده باشند. بعید می‌دانم هیچ ناشری از فروش بیشتر گله داشته باشد.
وی درباره اختصاص یارانه به بخش مجازی این دوره از نمایشگاه بین المللی کتاب تهران نیز افزود: آنجا که یارانه به خرید کتاب اختصاص پیدا می‌کند، باید شفاف باشد و شاهد فروش بُن و تخلفات دیگر نباشیم. چرا دانشجویی که در شهرستان حضور دارد، حتما برای خرید کتابش باید به نمایشگاه بین المللی کتاب تهران بیاید؟ او باید بتواند از فضای مجازی استفاده کند. به‌نظرم دیگر از این حرف‌ها گذر کرده‌ایم که از ابزار‌های جدید برای توسعه فرهنگ استفاده نکنیم. البته می‌توان شکل و شیوه برگزاری را بررسی و آن را ارتقاء داد که این بحث دیگری است.
رئیس سی‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، درباره عدم بازدید مقام معظم رهبری (مدظله العالی) ازاین دوره از نمایشگاه بین المللی کتاب تهران بیان کرد: شاید شرایط خاص کشور در دو سال اخیر به دلیل شیوع ویروس کرونا، رعایت موازین بهداشتی و احتیاط شدید ایشان درباره جلوگیری از عادی‌انگاری شرایط توسط مردم، دلیل عدم حضور ایشان در نمایشگاه کتاب امسال باشد. ما در دوره‌های آتی مشتاقانه منتظر حضور رهبر معظم انقلاب اسلامی (مدظله العالی) در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران هستیم و امیدواریم این امر محقق شود.
معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، درباره محل برگزاری نمایشگاه بین المللی کتاب تهران در دوره‌های آتی نیز گفت: نمایشگاه بین المللی کتاب تهران متعلق به شهرداری و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیست بلکه متعلق به مردم است. طبعا می‌خواهیم در این نمایشگاه خدمات فرهنگی ارائه دهیم. یک بخش مربوط به ناشران به‌عنوان عرضه‌کننده کالای فرهنگی و یک بخش مردم به‌عنوان خریدار این کالای فرهنگی هستند. اگر فروشندگان و خریداران به این تصمیم رسیدند که نمایشگاه بین المللی کتاب تهران در هر نقطه‌ای از کشور برگزار شود، ما در همان نقطه این نمایشگاه را برگزار می‌کنیم.
یاسر احمدوند در پاسخ به پرسش دیگری در زمینه هزینه برگزاری سی و سومین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران، اظهار کرد: درباره بودجه هزینه شده تا چند روز آینده جمع‌بندی صورت می‌گیرد. در آخرین دوره برگزاری نمایشگاه تقریبا ۳۰ میلیارد تومان هزینه شده که طبیعتا با افزایش هزینه‌ها، پیش‌بینی می‌شود در این دوره این عدد بیشتر شود.
خرید کتاب در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، حمایت از تولید و محصول خوب است
وی درباره روند خرید کتاب ناشران از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز توضیح داد: کار خرید کتاب را یک کار تخصصی می‌دانیم که نمی‌شود آن را در نمایشگاه بین المللی کتاب تهران به انجام رساند. پیش از این در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چهار گروه مسئول روند خرید کتاب بودند که امروز ۱۰ گروه این کار را به انجام می‌رسانند. باید کتاب‌ها خوانده و بررسی شوند تا با درنظر گرفتن موارد مختلف، برای خرید آن‌ها تصمیم گرفته شود. خرید کتاب در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، حمایت از تولید و محصول خوب است. باید برای مصرف عمومی، کتاب خوب خریداری شود که این کار به‌نوعی حمایت از مخاطب است. این اقدام مجددا در روال خود انجام خواهد شد.
رئیس سی‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در بخش دیگری از این نشست، در پاسخ به پرسشی در زمینه واگذاری نمایشگاه بین المللی کتاب تهران به صنف‌های نشر، گفت: در این دوره هم در زمینه سیاستگذاری و هم در اجرا از همراهی حداکثری اصناف و تشکلها بهره‌مند بودیم و کمک‌های بسیار قابل توجهی داشتند. معنای واسپاری اگر این است که کل نمایشگاه را صنف برگزار کند، به‌نظرم توان اقتصادی و اجرایی در صنف وجود ندارد. ما از ظرفیت صنف به‌صورت حداکثری استفاده کردیم. در این دوره هم برنامه‌های فرهنگی داشتند که به‌نظرم وظیفه اصلی صنف همین است. همکاری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با تشکل‌های مختلف نشر را در این دوره مفید و مطلوب ارزیابی می‌کنم. سیاستگذاری حوزه حاکمیتی است، اما در اجرا از ظرفیت‌های مختلف بخش خصوصی هم باید استفاده کرد که به این امر اهتمام داریم. رویکرد فعلی را مطلوب ناشران هم می‌دانم و ناشران هم اذعان دارند شیوه فعلی، شیوه مطلوبی است.
یاسر احمدوند در زمینه برداشت سه درصد از فروش ناشران در شکل مجازی نمایشگاه، ادامه داد: مجموع فروش بخش مجازی نمایشگاه، حدود ۱۰۳ میلیارد تومان است که سه درصد آن عددی حدود ۴ میلیارد تومان می‌شود. قطعا هزینه برگزاری نمایشگاه مجازی بیش از این مقدار است؛ بنابراین این عدد، سود و آورده‌ای برای برگزارکنندگان ندارد. گمان هم نمی‌کنم ناشری وجود داشته باشد که هزینه بخش مجازی برایش بیش از هزینه بخش حضوری باشد. به‌نظرم با توجه به هزینه‌های زیاد بخش حضوری، ناشران حاضر هستند آن سه درصد را در بخش مجازی پرداخت کنند، چون سود بیشتری برایشان دارد. درباره هزینه غرفه‌ها در بخش فیزیکی نیز، آنچه مطالبه شده با هزینه واقعی تفاوت بسیاری دارد. طبیعتا برگزاری نمایشگاه بین المللی کتاب تهران آورده اقتصادی برای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ندارد و چند برابر این درآمد برای برگزاری نمایشگاه هزینه می‌شود. اما این بنا برای اینکه نمایشگاه بین المللی کتاب تهران کم کم به سمتی برود که بتواند بخشی از هزینه‌هایش را تأمین کند، باید گذاشته شود. این دوره از نمایشگاه بین المللی کتاب تهران یک روز تعطیل شد که هزینه پرداخت شده برای اجاره غرفه به تناسب به ناشران برگردانده خواهد شد.
برای جلوگیری از آماده خواری در حوزه نشر قواعدی تدوین می‌شود
معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، در پاسخ به سوال دیگری درباره معضل کپی کتاب از سوی برخی ناشران، اظهار کرد: موضوع کتاب‌های کپی شده واقعا قصه پرغصه‌ای است که دردآور بوده و قابل کتمان هم نیست. عده‌ای با استفاده از خلأ‌های قانونی، زحمات عده دیگری را در حوزه نشر به یغما می‌برند. بخشی مربوط به خلأ‌های قانونی و برخی مربوط به این است که نظارت بر چاپ در کتاب‌های بزرگسال و کودک در سال‌های اخیر درست شکل نگرفته است. افرادی را به شورای عالی انقلاب اسلامی معرفی کردیم که به تصویب رسید و در پایان سال گذشته ابلاغ شد که در روز‌های آینده، جلسات آینده نظارت بر ضوابط نشر کتاب‌های کودک و بزرگسال برگزار خواهد شد. از اولویت‌های این جلسات، تدوین قواعدی برای جلوگیری از آماده‌خواری در حوزه نشر است. هم باید به نرم‌افزارشباهت‌یاب مجهز شویم و هم از لحاظ قانونی بتوانیم محدودیت‌هایی را ایجاد کنیم که منجر به تدوین حقوقی برای کسانی شود که برای نخستین بار اثری را تالیف یا ترجمه می‌کنند. به سرانجام رساندن این موضوع در برنامه ما وجود دارد.
وی درباره سایت‌های تخفیف کتاب نیز گفت: تخفیف معضلی است که هم در فروش فیزیکی و هم در فروش مجازی با آن مواجه هستیم. کارافزار‌هایی در این زمینه در کشور وجود دارند. به دنبال ایجاد محدودیت‌هایی هستیم. تذکر جدی به هر مجموعه‌ای که به‌طور رسمی در این زمینه فعالیت می‌کند، داده شده که اگر توجهی نکنند حتما با اقدام قانونی و ممنوعیت فروش اثر مواجه خواهند شد. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در این زمینه جدی بوده و در پی سامان دادن به این موضوع است.
رئیس سی‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در زمینه حضور ناشران آموزشی در نمایشگاه بین المللی کتاب تهران نیز تأکید کرد: از حضور ناشران آموزشی دفاع می‌کنم و حضورشان باید تداوم پیدا کند، چون به‌هرحال بخشی از چرخه نشر و نیاز بخشی از جامعه هستند و به‌نظرم حضورشان در نمایشگاه خوب است. البته باید تلاش کنیم نمایشگاه حالت تبلیغاتی به خود نگیرد.
ایده‌های مختلفی برای حمایت جدی‌تر از کتابفروشی‌ها در نظر گرفته شده است
یاسر احمدوند درباره راه‌های حمایت از کتابفروشی‌ها نیز بیان کرد: در این راستا هم به‌زودی طرح‌های فصلی فروش کتاب برگزار می‌شود و هم ایده‌های دیگری اجرا خواهد شد که کتابفروشی‌ها دیگر احساس نکنند با برگزاری نمایشگاه بین المللی کتاب تهران دچار زیان می‌شوند. حمایت‌های جدی‌تری برای کتابفروشی‌ها در نظر داریم و اجرا می‌کنیم.
وی همچنین در پاسخ به این سوال که برگزاری نمایشگاه بین المللی کتاب تهران به‌صورت حضوری پس از دو سال، چه تاثیر اقتصادی در چرخه نشر داشته، گفت: در این دوره، فروش شکل فیزیکی از فروش شکل مجازی بیشتر بود و این نشان داد که مردم علاقه‌مند هستند که کتاب‌ها را از نزدیک ببینند و خریداری کنند.
معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، درباره تنوع موضوعات نشست‌های نمایشگاه بین المللی کتاب تهران نیز بیان کرد: در هر بخش متناسب با موضوعیتی که داشت نشست‌هایی برگزار شد که از تنوع موضوعی نیز برخوردار بودند. در سرای ناشران هم نشست‌ها به پیشنهاد ناشران برگزار می‌شد و همه ناشران از این حق برخوردار بودند که نشستی را پیشنهاد و برگزار کنند. محدودیتی در این زمینه وجود نداشت و موضوعات نشست‌ها هم به سمت سلیقه و قشر خاصی گرایش نداشت.
یاسر احمدوند درباره تعامل معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با خبرنگاران در زمینه پاسخگویی نیز افزود: حتما جا‌هایی که مطالب باید رسانه‌ای شود، رسانه‌ای می‌شود، اما همه‌چیز را رسانه‌ای کردن شاید در مواردی مطلوب نباشد. تا جایی که توانستیم مطالب را گفتیم و مشکلات مطرح شد؛ لذا آرامش موجود در حوزه نشر به حل مشکلات این حوزه کمک می‌کند.
نمایشگاه کتاب یک تفرجگاه فرهنگی است
در بخش دیگری از پرسش و پاسخ اهالی رسانه با رئیس و قائم‌مقام سی‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، علی رمضانی درباره حوزه‌هایی که بیشترین استقبال از آن صورت گرفته، اظهار کرد: همچون دومین دوره نمایشگاه مجازی کتاب تهران در بهمن‌ماه ۱۴۰۰، حوزه کودک و نوجوان بیشترین نسخه کتاب را فروخته است. در این دوره از نمایشگاه کتاب تهران، پس از حوزه کودک و نوجوان، بیشترین استقبال از کتاب‌های ادبیات، علوم اجتماعی، دین و کمک آموزشی بوده است.
قائم‌مقام سی‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در پاسخ به پرسش دیگری درباره مکان ثابت نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران نیز توضیح داد: نمایشگاه کتاب یک تفرجگاه فرهنگی است. نکته مهم در تعیین محل برگزاری نمایشگاه این است که بهترین امکانات برای حضور مردم فراهم شود. امسال هم با بازدید و ارزیابی مکان نمایشگاه تعیین شد و برای دوره‌های بعد هم این روال انجام می‌شود. باید ملاک‌هایی همچون امکانات، زیرساخت‌ها و دسترسی مردم و ناشران، در نظر گرفته شود.
ارز مورد نیاز برای ثبت سفارش واردات کاغذ اختصاص پیدا کرد
احمدوند در بخش پایانی این نشست با اشاره به موضوع واردات کاغذ به کشور، گفت: با پیگیری وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی و دستور رئیس‌جمهور محترم و همکاری معاون اول محترم رئیس‌جمهور، ارز مورد نیاز برای ثبت سفارش واردات کاغذ اختصاص پیدا کرد و واردات کاغذ آغاز می‌شود و در اختیار ناشران قرار خواهد گرفت. هفته گذشته با پیگیری یکی از پرونده‌های موجود در دادگستری، توانستیم بخشی از کاغذ خود را دریافت کنیم.
وی در پایان گفت: کار تخصیص کاغذ به ناشران از سه روز آینده آغاز و به‌صورت شفاف اعلام خواهد شد که به هر ناشری چه میزان کاغذ تخصیص داده‌ایم و اینکه چرا به برخی ناشران کاغذ تخصیص داده شده و به برخی تخصیص داده نشده است. البته خود ناشران اطلاع دارند که به چه علتی کاغذ به آن‌ها تعلق نگرفته است. ناشران براساس تاریخ ثبت سفارش و کتاب‌هایی که برای چاپ معرفی کرده‌اند، مقداری کاغذ دریافت کرده‌اند و به اندازه مقدار کاغذی که در اختیار داریم، باز هم این اتفاق خواهد افتاد. نتیجه بررسی درباره کاغذ‌های مصرفی در دوره‌های قبل هم به اطلاع خواهد رسید.