با توجه به اثرات سوء آنتیبیوتیک فلورفنیکول برای انسان، به همت محققان موسسه پژوهشی علوم و صنایع غذایی، تشخیص و اندازه گیری آن در شیر با استفاده از حسگرهای نوری میسر شد.
وی بیان کرد: انتقال بقایای آنتی بیوتیکها به سایر محصولات طی فرآیند تولید و همچنین پایداری آنها در شرایط متداول پخت مواد غذایی باعث مقاومت میکروارگانیسمها به آنتی بیوتیک ها، واکنشهای آلرژیک در افراد خاص و تغییر فلور روده میشود.
رجب زاده گفت: فلورفنیکول به عنوان یک داروی مهم در کنترل عفونتهای تنفسی در گاو شناخته میشود. در اتحادیه اروپا حداکثر مقدار باقی مانده مجاز برای فلورفنیکول، ۱۰۰ نانوگرم بر گرم در بافتهای عضلانی، ۲۰۰ میکروگرم بر کیلوگرم در پوست و بافت چربی، ۷۵۰ میکروگرم بر کیلوگرم در کلیهها و ۲۵۰۰ میکروگرم بر کیلوگرم در کبد تعیین شده است. با توجه به مقادیر مجاز برای باقی مانده آنتی بیوتیکها در مواد غذایی، ضروری است تا دورههای توقف مناسب پس از تزریق دارو اعمال شود تا سطوح باقی مانده دارو در فرآورده دامی مورد نظر به کمتر از مقدار مجاز برسد. از سوی دیگر متاسفانه استفاده از دزهای غیرمجاز و رعایت نکردن دوره توقف، خطر باقی ماندن ترکیبات دارویی در محصولات دامی را افزایش میدهد.
در ادامه دکتر مسلم جهانی مجری این طرح پژوهشی گفت: سادهترین روش برای شناسایی آنتی بیوتیکها در شیر استفاده از کیتهای تشخیصی است که روشهای کیفی محسوب میشوند. برای اندازه گیری کمّی لازم است تا از روشهای دستگاهی همانند تکنیکهای کروماتوگرافی استفاده شود که روشهای زمان بر و گران قیمت هستند.
وی درخصوص نتایج این طرح پژوهشی- کاربردی، بیان کرد: در این پژوهش یک حسگر جدید برای اندازه گیری فلورفنیکول در نمونههای شیر ارائه شده است. برای ساخت این حسگر از نقاط کربنی (Carbon dot) استفاده شده که ویژگی آنها نشر فلورسانس قوی و پایدار است. همچنین برای بهبود عملکرد انتخابی حسگر، سطح نانوذرات کربنی با لایهای از پلیمر قالب گیری شده مولکولی اصلاح شده، که سبب میشود مولکول فلورفنیکول به صورت انتخابی در سطح نانوذرات جذب شده و به این ترتیب از مزاحمت سایر گونهها کاسته شده است.
این فناور افزود: حسگر طراحی شده یک حسگر نوری است که در آن طی برهمکنش نانومواد کربنی با مولکول هدف (فلورفنیکول)، خاموشی فلورسانس رخ میدهد. در شرایط بهینه، کاهش خطی در شدت فلورسانس ذرات کربنی در محدوده غلظتی ۱۵۰-۳ میکرومولار فلورفنیکول مشاهده میشود و حدتشخیص روش پیشنهادی ۱/۱ میکرومولار میباشد.