متولی کیفیت خودرو کیست؟

به گزارش خبرگزاری صداوسیما؛ برنامه میز اقتصاد شبکه خبر دیروز جمعه ۶ خرداد ۱۴۰۱ به بررسی حذف سمند، تیبا صندوقدار و تیبا ۲، از فهرست تمدید اعتبار ایمنی به دلیل عیوب پرتکرار تا شماره گذاری نشدن این خودروها با حضور کارشناسان اختصاص داشت، متن گفتگوی کامل بدین شرح است: 

موضوع ایمنی و کیفیت خودرو‌های ساخت داخل یکی از موضوعات تکراری است که در موردش زیاد صحبت می‌شود معمولا در همه دولت‌ها هم یکی از استراتژی‌ها یا برنامه‌های راهبردی شان افزایش کیفیت خودرو‌های داخلی است، اما با بهانه‌های مختلف به حاشیه کشانده می‌شود. 

سازمان ملی استاندارد متولی کیفیت و استاندارد کالا‌هایی است که مشمول استاندارد اجباری هستند و خودرو هم یکی از این کالاهاست که استاندارد‌های ۸۵ گانه باید در تولید آن رعایت شود. در تازه‌ترین اقدام و بعد از انتقادات فراوانی که به کیفیت خودرو‌های داخلی سازمان ملی استاندارد، اعتبار ایمنی سه خودروی سمند، تیبا صندوق دار و تیبا ۲ را تمدید نکرده و دلیل آن را عیوب پرتکرار عنوان کرده است.

سوال: اینکه این عیوب پرتکرار چه چیز‌هایی است و تبعات بعدی این اقدام چه خواهد بود و آیا از تولید این خودرو‌ها جلوگیری می‌شود؟ 

• آقای مهدی انگورج مدیر کل دفتر نظارت بر اجرای استاندارد صنایع فلزی: سازمان ملی استاندارد درباره حذف اعتبار ایمنی 3 خودروی سمند، تیبا صندوق دار و تیبا ۲ می گوید: به نظرم می‌آید که کار خیلی معمول انجام دادیم یعنی همانطور که از اسم عنوان دفتر تخصصی ما برمی آید نظارت بر اجرای استاندارد‌های صنایع فلزی است،  لازم می‌دانم در ابتدای صحبتم بگویم که سازمان ملی استاندارد به وکالت از مردم مدعی العموم کیفیت است نه متولی، منشاء این گزارشات می‌تواند از سه طریق باشد یکی گزارشات واصله مردمی، دوم آمار و اطلاعاتی که از تعمیرگاه‌های خدمات پس از فروش خودروساز‌ها در ارتباط با تعویض قطعات و خرابی سیستم‌ها و... وجود دارد و سومی براساس ارزیابی که شرکت‌های بازرسی سازمان ملی استاندارد ایران از آن طریق اتفاق افتاد.

سوال: اتفاق عجیب و قریبی نیست، اما چون تکرار نشده و دیده نشده یک مقدار عجیب و قریب است به این اشاره کنید که این تمدید چگونه انجام می‌شود چه بازه زمانی دارد، چون گفتید تمدید نمی‌شود این اعتبار و عیوب پرتکرار چه چیز‌هایی است؟

• مهدی انگورج: در دوره تحول سازمان ملی استاندارد ایران در دولت مردمی براساس منویات مقام معظم رهبری و فرمان هشت ماده‌ای رئیس جمهور که ناظر بر تدبیر رهبر انقلاب بود و خاستگاه قوه قضاییه، دادستان برای سازمان ملی استاندارد ایران خصوصا دفتر نظارت بر اجرای استاندارد‌ها به جز این مسیر اولا مسیر دیگری نمی‌توانیم متصور باشیم کار، کار بسیار معمولی است.براساس قانون این دستورالعمل هیچ تبصره‌ای ندارد یک بند کاملا مشخص است، ولی باید عرض کنم در دوره تحولی سازمان ملی استاندارد ایران براساس تعهد ۱۵ ماده‌ای که خودروساز‌ها با امضای شخص مدیران عامل خودروساز‌ها اتفاق افتاده بود مهلت‌های قانونی برای رفع خیلی از این موارد مطرح بوده که مفاد آن از طریق رسانه سابقا منتشر شده (دی ماه پارسال) و به آگاهی مردم رسیده است.
  
   

سوال: این تمدید اعتبار الان انجام نمی‌شود برای یک ماه است، این مدت زمان یک ماهه است؟

• تا کنون سی. او. پی (تایید ایمنی) برای انواع خودرو‌های سواری، تجاری، فنی، تریلر‌ها و موتورسیکلت به صورت سالیانه صادر می‌شد، اما به جهت تشدید نظارت بر حوزه کیفیت که خواست مردم و شان مردم است زمان صدور آن به یک ماه کاهش یافت. یکی از چالش‌های ما در ارتباط با تایید انطباق در ابتدای تولید محصول، طراحی و محصول ساخته شده، کیفیت، ایمنی زیست محیطی و عملکردی است یعنی وقتی شروع کار تایید نوع خودرو اتفاق می‌افتد بعد از آن در طول دوران در طی تولید انبوه نیز ارزیابی می‌شود تا با خودروی اولیه تطبیق داشته باشد. عموم ایرادات پرتکرار خودروی‌های سمند و تیبا، در انتقال قدرت در سیستم موتور بوده در بدنه، رنگ خودرو، سیستم فرمان و چراغ‌ها بود که دیدگاه‌های مشتریان علاوه بر موضوعات استانداردی جمع آوری شد و با لحاظ آنها، این خودرو‌ها از فهرست صدور تاییدیه‌ های ایمنی، خارج شدند. 

سوال از سرهنگ محمدعلی زارع، معاون فنی مهندسی پلیس راهور: موضوع این تاییدیه وقتی انجام نمی‌شود و تمدید نمی‌شود برعهده شماست که پلاک گذاری کنید یا نکنید،  شما چه می‌کنید؟

• سرهنگ محمدعلی زارع معاون فنی مهندسی پلیس راهور در ادامه میز اقتصاد شبکه خبر گفت: در رابطه با شماره گذاری این خودرو‌ها باتوجه به اینکه در لیست تاییدیه استاندارد الان وجود ندارد به هر ترتیب پلیس هم براساس آن تکلیف قانونی قطعا خودرو‌هایی که بی کیفیت است و نقص و مشکلاتی دارند قطعا شماره گذاری نخواهد کرد. باتوجه به ارتقای کیفی خودرو و آن قانونی که در سال ۸۹ تصویب شده و بعد از آن چه مصوباتی را داشتیم بگویم،  قانونگذار در سال ۱۳۸۹ قانون ارتقای کیفی خودرو را مصوب کرد در آن قانون تکالیف سازمان و دستگاه‌ها مشخص شد که وزارت صنعت، معدن و تجارت مکلف شده بود  استاندارد‌های در آن زمان را که مصوب شد در برنامه‌ای تدوین کنند و استاندارد‌های ایمنی خودرو افزایش پیدا کند. باتوجه به اینکه در سال ۱۳۹۵ مقرر شد که براساس آن قانون مقرر شد که از اول دی ۱۳۹۵ استاندارد‌ها به استاندارد‌های ۸۵ گانه ارتقا پیدا کند این موضوع در سه گام تعریف شد یعنی سال ۹۵، ۹۶ و ۹۷ باید استانداردهای ۸۵ گانه را خودرو‌ها پاس می‌کردند، اما باتوجه به اینکه مسایلی وجود داشت و خودروسازان به هر ترتیب مقاومت کردند و متاسفانه اتفاق نیفتاد و سال ۹۵ هم باز به سال ۹۶ موکول شد ۹۶ هم به ۹۷ و ۹۷ هم همچنان به حال این استاندارد‌ها شرح وظایفی که در آن قانون آمده باید اجرا شود و این موضوع یک تکلیف قانونی است.

سوال: این تکلیف قانونی وقتی اجرا نمی‌شده شما همچنان پلاک گذاری می‌کردید؟

• سرهنگ زارع: قانون گذار در همین قانونی که خدمت شما عرض می‌کنم، برای هر دستگاه تکلیف مشخص کرد یعنی در همین قانون آمده است که نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران مکلف است پس از اخذ تاییدیه‌های سازمان ملی استاندارد و سازمان محیط زیست نسبت به شماره گذاری خودرو اقدام کند اما اگر پلیس در راستای تکلیف امنیت ترافیکی از همان زمانی که این قانون قبل از سال ۸۹ قانون ارتقای کیفی نداشتیم و استانداردی هم وجود نداشت و استاندارد کارخانه‌ای وجود داشت از آن زمان اگر برویم و برگردیم به گذشته پلیس همیشه در راستای ارتقای ایمنی خودرو مدافع حق مردم بوده و در آن زمان پیگیری پلیس باعث شد که ترمز‌ "ای بی اس" و "کیسه هوا" اجباری شود و همچنان هم به همین صورت با همان سیاست داریم تکلیف می‌کنیم و به جلو می‌رویم و قطعا هم در همین جا اعلام می‌کنم چنانچه نقصی در رابطه با خودرو و یا راه، توسط کارشناسان تصادف بررسی شود و به نظر برسد قطعا افرادی که قصور دارند قصورشان لحاظ خواهد شد و به مراجع صالح معرفی خواهند شد.

سوال از معاون تحقیقات و طراحی ایران خودرو؛ خودروی سمند را با عیوبی که به هر حال به عنوان عیوب پرتکرار از آن یاد می‌شود پلاک گذاری نخواهند شد از سوی سازمان استاندارد توضیح بدهید که قضیه از چه قرار است و شما چه کار خواهید کرد؟

• آقای محسن رضایی منش: ما یک شورایی داریم تحت عنوان شورای عالی استاندارد زیر نظر شخص رئیس جمهور که این سازمان  ۱۵ عضو دارد و همه مصوبات از سطح شورای عالی استاندارد ابلاغ می‌شود و ایران خودرو و خودروسازان در راستای مصوبات شورای عالی استاندارد نسبت به ارتقای استاندارد کیفیت پروژه‌هایی را تعریف می‌کنند،  آخرین مصوباتی که شورای عالی استاندارد اصلاح کرده بود در سال ۹۷ مقرر بود تا زمانی که تحریم‌های ظالمانه نسبت به صنعت خودرو وجود دارد ما ۵ استاندارد روز را در دستورکار خودروساز‌ها قرار دادیم و از همان سال ۹۸ به بعد خودروی تارا را با همه استاندارد‌های ۸۵ گانه  خود سازمان استاندارد مجوز بگیریم در این خصوص باتوجه به دستور جدید ریاست جمهور و سیاست گذاری‌هایی که آقای دکتر خطیبی مدیر عامل ایران خودرو ابلاغ کردند پروژه‌هایی را تعریف کردیم، یعنی ما پروژه محصولی جدیدی را بدون اینکه استانداردی را نتوانیم برایش کارساز کنیم تعریف نمی‌کنیم الان در حال حاضر ما پروژه k۱۲۵ , TF-۲۱ را در دستور کار توسعه داریم که این دو پروژه همه ۸۵ استاندارد ما را پوشش خواهد داد.

سوال: الان موضوع ما بحث سمند است در مورد این خودرو شما چه کار خواهید کرد؟

• معاون تحقیقات و طراحی ایران خودرو: همین خودروی سمندی که آقای انگورج مدیر کل دفتر نظارت بر اجرای استاندارد صنایع فلزی می‌گوید که ما استانداردش را تاییدیه ندادیم ما خودمان اظهار کرده بودیم که باتوجه به اینکه یک تعهداتی ایجاد شده، یعنی ما به هر حال یک مشتریانی ثبت نام کرده بودند مخصوصا در حوزه تاکسیرانی، ما بعد از اینکه این تعداد تعهد را تولید کردیم و دست مشتریان دادیم خود ایران خودرو پیش قدم شده بود که محصولات که استاندارد ۸۵ گانه را پاس نکند از دستور کار تولید خارج کند و خودروی سمند ال ایکسی جزو برنامه‌های ماست بعد از اینکه آن تیراژی که مورد تعهد به جامعه دادیم و تولید کنیم دیگر در دستور کار تولید نیست و ما محصولات جدید و استاندارد‌های کامل را در راستای توسعه و ارتقای کیفیت تولید می کنیم. 

سوال: اینکه نشد شما می‌گویید تعهداتمان را با همان روش سابق، یعنی همان خودروی پرعیب را به تاکسیرانی یا کسانی که به آن‌ها تعهد دارید تحویل دهید،  اینکه نمی‌شود؟

• آقای محسن رضایی منش معاون تحقیقات و طراحی ایران خودرو: طبق گزارشاتی که ما از دوستان در راستای بازرسی کیفیت خودرو داشتیم گزارشی را خدمتتان اعلام می کنم که ما یک بهبود ۲۰ درصدی شاخص‌های کیفی قبل از تحویل به مشتری اصطلاحا به آن می‌گویند "شاخص ارزشیابی محصول" در فروردین ۱۴۰۱ نسبت به میانگین بهمن ماه سال گذشته،  ۲۰ درصد رشد کیفیت داشتیم همچنین از بهمن ۱۴۰۰ تا فروردین ۱۴۰۱، کاهش ۵۵ درصدی خودرو‌های متوقف و متوقف در شبکه خدمات پس از فروش را داشتیم  اولویت دهی به تامین قطعات شبکه می‌توانید بازخورد و گزارشات در راستای رضایتمندی مشتری ارسال کنند استانداردی‌ها،  تدوین و تنظیم طرح تحول کیفیت زنجیره ارزش در حوزه‌های تامین، مهندسی، تامین و ساخت و فروش و خدمات پس از فروش در سه محور اصلی طراحی و عرضه خودرو‌های جدید در دستور سیاست گذاری‌های ایران خودروست که ما با این روش توقف تولید محصولات قدیمی از جمله همین سمندی که اشاره می‌کنند در دستورکار داریم. ۷۰ پروژه بهبود مشخصه‌های کیفی را تعریف کردیم که قریب به ۱۹۰ برنامه زیرساختی برای ارتقای کیفیت در طول زنجیره ارزش وجود دارد،  اعمال ضمانتنامه های سه ساله یا ۶۰ هزار کیلومتر هر کدام که زودتر بررسی شود برای تمامی محصولاتمان که در سال ۱۴۰۱ تولید کردیم و تحویل مشتریان دادیم. 

سوال:  آقای رضایی منش شما همه اقداماتی را اشاره می‌کنید که برای خودرو‌های دیگر است یا در برنامه ایران خودروست،  آیا تکلیفی است در بند‌های ۸ دستور رئیس جمهور است که به آن اشاره می‌کنید؛  الان بحث ما درباره سمند است الان این خودرویی که به هر حال به عنوان یک خودروی پر عیب از آن یاد می‌شود شما می‌گویید که تعهداتمان را به همان روش سابق ادامه دهیم ؟

• معاون تحقیقات و طراحی ایران خودرو: ما هیچ بازخورد از یک نهاد بازرسی که کیفیت را ارزشیابی می‌کند درخصوص ایرادات پرتکرار خودروی سمند نسبت به خودرو‌های دیگر دریافت نکردیم اگر گزارشی وجود دارد بفرمایید.

مجری: در حال حاضر سازمان استاندارد این را اعلام می‌کند 

• آقای محسن رضایی منش: باتوجه به اینکه متعهد شدیم که از این پس خودرویی را باید تولید کنیم که همه استاندارد‌های تعلیق شده را پوشش بدهد قطعا خود ما دنبال این هستیم که محصولاتی را که استاندارد پوشش نمی‌دهد از دستور کار خارج کنیم، ولی یک تعهداتی را ایجاد کردم قبل از اینکه شورای عالی استاندارد بخواهد تکلیفی را به من بکند و ارتقای یک استاندارد یک شبه اتفاق نمی‌افتد آقای انگورج خودش در خودروسازی بوده و مستحضر است ما برای یک استاندارد‌ بین المللی یک مدت یکساله برای تست‌های تابستانه و زمستانه نیاز داریم اینگونه نیست که فردا بگویم این خودرو استاندارد‌ ASTM را ندارد من از فردا ایجاد می‌کنم یک سال زمان این کالیبراسیون طول می‌کشد. از ۱۵ بندی که سازمان استاندارد به ما تکلیف کرده همه پروژه‌های خودمان را در راستای ارتقای کیفیت و استاندارد تعریف کردیم منتهی این نیازمند زمان و ذات آن طراحی است که مطابق با استاندارد‌هایی است که باید ایجاد شود و تست‌های صحه گذاری و همولوگیشن ردیف شود روی خودروی در که در دستورکار خودروساز است.

سوال از مدیر کل دفتر نظارت بر اجرای استاندارد صنایع فلزی سازمان ملی استاندارد درباره اظهارات معاون تحقیقات و طراحی ایران خودرو مبنی بر دادن تعهدات لازم و اخذ زمان لازم برای رفع عیوب مطرح شده از سوی استاندرد: 

• آقای انگورج: سازمان ملی استاندارد ایران ذیل یک شورای عالی فراقوه‌ای که در واقع متشکل از سی و سه یا سی و چهار عضو حقیقی و حقوقی به ریاست رئیس جمهور فعالیت می‌کند ضمن اینکه بعد از ۲۰ سال اولین بار است که در سال گذشته شخص رئیس جمهور در شورای عالی استاندارد شرکت و تاکید کرد همه ۹ استاندارد تعلیق شده در دولت قبل باید احیا شود. ضمن اینکه خودروساز قبل از اینکه تمدید اعتبار را دریافت کند نباید حتی تبلیغ کند چه برسد به پیش فروش که خود این موضوع می‌تواند غیرقانونی باشد.

سوال از معاون مهندسی گروه سایپا: خودروی تیبا هم جزو خودروهایی است که تمدید اعتبار ایمنی نشده است شما چه کار خواهید کرد آیا به تولید ادامه می دهید یا برنامه ای را برای رفع عیوب آن دارید؟

• آقای مهدی پازوکی: قطعا خودروسازان باید از الزامات استانداردی تبعیت کنند، اما خلق الساعه اعلام کنیم خودورو به خاطر عیوب پرتکرار به خودروی ناایمن تبدیل شده متوجه این موضوع نمی‌شوم ضمن اینکه در راهبرد هیچ خودروسازی نیست که خودروی نا ایمنی را کشف کند و تحویل مشتری بدهد.

سوال: تولید خودروی تیبا 2 و تیبا صندوق دار را ادامه می دهید یا نه فعلا؟

• سال ۹۸ برنامه مدونی به خودروسازان ابلاغ شد و خودروساز دارد روی آن کار می‌کند حالا حسب یک شرایط جدید و بدون آن اجماعی که شورای عالی استاندارد به عنوان محوریت شکل داده، سازمان استاندارد اعلام کرده می‌خواهد این استاندارد‌ها را تعلیق کند. حسب دستور مدیریت ارشد شرکت سایپا خودروی تیبا تا انتهای سال از خط تولید خارج می‌شود ضمن اینکه ما برای تیبا ۲ این برنامه را نداشتیم.

سوال از عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی: درحالیکه اولین بار است که سازمان ملی استاندارد پرقدرت در قضیه کیفیت و ایمنی خودروها وارد شده است و اعتبار ایمنی دو خودروی پرعیب را تمدید نکرده است اما خودروسازان انگار به نوعی سازمان استاندارد را به رسمیت نمی شناسند و بحث تعامل با خودروساز را مطرح می کنند.

• آقای سیدعلی موسوی: تا زمانی که رابطه قطعه ساز و خودروساز را حل نکنیم با مشکلات عدیده‌ای مواجه هستیم اینکه می‌گویند مافیا در خودروسازی وجود دارد نمونه آن در رابطه میان قطعه سازی و خودروسازی است وقتی که قطعه سازی در هیات مدیره خودروسازی عضو است و قطعه‌ای را می‌خواهد ارایه بدهد قطعا اول اولویت را به قطعه خودش می‌دهد ضمن اینکه یکی از علت‌های اساسی که کیفیت خودرو را با مشکل مواجه می‌کند همین بحث انحصار است.

سوال: ورود مجلس به این موضوع چگونه خواهد بود؟

• آقای سیدعلی موسوی دبیر و سخنگوی هیات تحقیق و تفحص مجلس از صنعت خودرو از استودیو تبریز: در بحث کیفیت، خودروساز مقصر است ما به عنوان تحقیق و تفحص موارد دیگر هم داریم وقتی خودروسازان قطعه‌های دست دوم را از بازار جمع می‌کنند و رنگ می‌زنند و به عنوان قطعه نو در خودرو مصرف می‌کنند انتظار دارید که واقعا کیفیت خودرو بالا برود؟ اینجا ترک فعل‌هایی انجام می‌گیرد که ما به عنوان مجلس که اعلام می‌کنیم نمی‌توانیم با جان مردم بازی کنیم امروز خودرو با سلامت مردم بازی می‌کند. درخواست می‌کنم سازمان بازرسی با جدیت ورود کند.درخواستم این است که قوه قضاییه به جد ورود کند، زیرا این‌ها ترک فعل‌هایی است که خودروسازان انجام می‌دهند.

سوال از مدیرکل دفتر صنایع فلزی سازمان ملی استاندارد ؛ با موضوعاتی که از سوی خودروسازان مطرح شد؛ نباید منتظر جلساتی باشیم در وزارت صنعت یا جاهای دیگر ؛ شما که کوتاه نخواهید آمد؟

• اگر من بخواهم رفتاری به جز این داشته باشم براساس دستورالعمل مربوطه که اشاره می کند در این بند، دستورالعمل تایید که همه دوستان خودروساز به آن اشراف لازم را دارند چنانچه عیب مشاهده شده بیش از دو سال متوالی رویت و گزارش گردد این جزو عیوب پرتکرار محسوب شده و به تشخیص دفتر تخصصی تمدید اعتبار گواهینامه تایید مربوط به رفع نواقص مذکور می باشد و از فهرست باید خارج شود. هیچ تبصره ای هم ندارد که بتوانیم از این موضوع خارج بشویم اگر به جز این باشد نکته بعدی این است که بازخورد که می خواهم بگویم ایراد پرتکرار از داده های خود خودروسازها استخراج شده و عجیب است که تا الان ما خدای نکرده صدای مردم  را نشنیده باشیم سال گذشته حضرت آقا به این موضوع ورود کرد.

• سرهنگ محمدعلی زارع: قطعا پلاک نخواهد شد به هر ترتیب ارتقای کیفی خودرو و کیفیت خودرو مطالبه مردم، مقام معظم رهبری و ریاست جمهوری است و قطعا پلیس در این راستا کوتاه نخواهد آمد و تحت هیچ شرایطی خودروهای بی کیفیت را با توجه به این یک مدرک صوری قبول نخواهیم کرد باید مستندات کامل ارایه شود.