رئیس کمیته مطالعات و پایش سیاست‌های جمعیتی دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: علل تمایل نداستن به فرزندآوری تنها مادی نیست و مسائل فرهنگی، اجتماعی و سیاسی هم مهم است و باید تغییراتی در آن اتفاق بیفتد.
وی گفت: نوع حمایت‌ها نشان دهنده رویکرد دولت‌ها نسبت به سیاست‌های افزایش فرزندآوری و یا کاهش فرزندآوری است. بررسی‌ها نشان می‌دهد، نوع حمایت دولت‌ها در این زمینه در کشور‌های مختلف، متفاوت است. طیف این حمایت‌ها از حمایت مستقیم گرفته تا ممنوعیت یا قبول نکردن تنظیم خانواده به شرح زیر متغیر است:
رویکرد دولت ها نسبت به سیاست های جمعیتی و تنظیم خانواده
حمایت مستقیم؛ اطلاعات، راهنمایی و مشاوره و اقلام پیشگیری از بارداری و تنظیم خانواده از طریق خدمات دولتی یا سیستم دولتی ارائه شود. نمونه: کشور‌های (مغولستان، کره جنوبی، سنگاپور، قبرس، گرجستان، کویت، بلاروس، رومانی، کرواسی، مونته نگرو، پرتغال و صربستان)
حمایت غیرمستقیم؛ دولت هیچ خدمات تنظیم خانواده‌ای از طریق سیستم خود ارائه نمی‌کند بلکه در عوض، بخش خصوصی را حمایت می‌کند که شامل سازمان‌های غیردولتی است این گونه خدمات را ارائه می‌کنند. نمونه: کشور‌های (ژاپن، قزاقستان، ترکمنستان، ارمنستان، بلغارستان، جمهوری چک، مجارستان، روسیه، اوکراین، استونی، لیتوانی، ایتالیا، اسپانیا و استرالیا)
عدم حمایت؛ دولت اجازه می‌دهد بخش خصوصی خدمات تنظیم خانواده را ارائه بدهد بدون اینکه هیچ حمایت اقلامی و تجهیزاتی انجام دهد. نمونه: کشور‌های (گابن، لهستان، یونان، اتریش و آلمان)
ممنوعیت یا قبول نکردن تنظیم خانواده؛ دولت اجازه نمی‌دهد برنامه‌ها یا خدمات تنظیم خانواده در قلمرو خود اعمال شود. نمونه: کشور واتیکان
رئیس کمیته مطالعات و پایش سیاست‌های جمعیتی دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: بررسی‌ها نشان می‌دهد، برای مقابله با کاهش فرزندآوری، مشوق‌ها و تسهیلات ارایه شده در کشور‌های مختلف در چارچوب محور‌های زیر ارایه می‌شوند.
راهکارهای مقابله با کاهش فرزند آوری
پاداش یا مساعده هنگام تولد فرزند؛ مبلغی که قبل یا در بدو تولد فرزند به والدین تعلق می‌گیرد که کمک هزینه والدین یا تولد نیز نامیده می‌شود. این امر در کشور‌های مختلف متفاوت است.
تخصیص مزایا به خانواده‌ها؛ مزایای نقدی یا غیرنقدی که به‌منظور رفاه و بهبود اوضاع والدین به آن‌ها اختصاص می‌یابد و شامل مزایای نقدی، تخفیف مالیاتی و انواع یارانه می‌شود. این امر در کشور‌های مختلف متفاوت است.
اجازه مرخصی به مادران؛ اجازه مرخصی به مادران شاغل هنگام تولد فرزند و اطمینان از امکان بازگشت دوباره به کار که شامل مرخصی با حقوق و بدون حقوق است. مدت مرخصی مادران در کشور‌های مختلف متفاوت است.
اجازه مرخصی به پدران؛ اجازه مرخصی به پدران شاغل در هنگام تولد فرزند اول و اطمینان از امکان بازگشت دوباره به کار. در برخی از کشورها، مرخصی پدران به جای اینکه حق جداگانه‌ای باشد بخشی از برنامه مرخصی پدران محسوب می‌شود. معمولاً مدت مرخصی پدران کوتاهتر از مدت مرخصی مادران است و این در کشور‌های مختلف متفاوت است.
اجازه مرخصی به والدین؛ اجازه مرخصی به والدین شاغل و اطمینان از امکان بازگشت دوباره به کار. این مرخصی مکمل مرخصی مادران و پدران محسوب می‌شود و شامل مرخصی با حقوق و بدون حقوق است. این نوع مرخصی نیز در کشور‌های مختلف متفاوت است.
کمک هزینه مراقبت از فرزند؛ شامل دسترسی به کمک هزینه آموزشی یا آموزش رایگان، مهدکودک، کودکستان و یا دیگر خدمات حمایتی برای فرزندان در سن مدرسه است. این امر در کشور‌های مختلف متفاوت است.
محمودی گفت: مطالعات تطبیقی انجام شده در دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی (بررسی تطبیقی سیاست‌های جمعیتی در کشور‌های منتخب) نشان می‌دهد که مشوق‌ها و تسهیلات قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت هم از نظر کمی و کیفی در ایران نسبت به کشور‌های دیگر متنوع‌تر است و گام بلندی برای حمایت از خانواده، حمایت مادی و معنوی از مادران و ایجاد مشوق‌های فرزندآوری برداشته شده است، که البته میزان موفقیت آن به نحوه اجرایی شدن و نظارت برآن بستگی دارد.
وی افزود: بخش اعظم آنچه در این طرح آمده، تجربیات دیگر کشورهاست. البته تنها مشوق‌های مادی نمی‌تواند منجر به اصلاح ساختار جمعیتی شود. علل عدم تمایل به فرزندآوری تنها مادی نیست و مسائل فرهنگی، اجتماعی و سیاسی هم مهم است و باید تغییراتی در آن اتفاق بیفتد.